Ngày 21/10, Văn phòng SPS Việt Nam phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên tổ chức Hội nghị “Cập nhật các quy định và cam kết về an toàn thực phẩm và kiểm dịch động, thực vật (SPS) trong Hiệp định RCEP (ASEAN với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Australia - New Zealand)”.
Những thay đổi quan trọng của Trung Quốc trong xuất khẩu nông sản
Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, cho biết hiện nay xuất khẩu nông sản và thực phẩm của Việt Nam phát triển mạnh, đặc biệt tại các thị trường thuộc khối RCEP.
Sầu riêng xuất khẩu (Ảnh minh hoạ)
Theo ông Ngô Xuân Nam, Việt Nam hiện đã tham gia 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có nhiều hiệp định thế hệ mới, đưa nông sản và thực phẩm Việt Nam tới gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, mở ra dư địa thị trường rộng lớn. Giá trị xuất khẩu liên tục tăng qua các năm và dự báo đến 2025, kim ngạch xuất khẩu nông sản có thể đạt khoảng 70 tỷ USD, mang lại đời sống ổn định cho nông dân, những người trực tiếp tạo ra sản phẩm.
“Bên cạnh các FTA, như với EU và Israel, doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức về an toàn thực phẩm và kiểm dịch. Đây là lý do hội nghị hôm nay được tổ chức nhằm giúp các địa phương, doanh nghiệp nắm vững các quy định và thực hiện đúng yêu cầu”, ông Ngô Xuân Nam nhấn mạnh và cho hay các FTA thế hệ mới như RCEP cũng đặt ra những cam kết cụ thể về SPS, tạo khung pháp lý quan trọng hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu.
Điểm nhấn quan trọng nhất tại hội nghị là cập nhật từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc về việc ban hành Lệnh 280 có hiệu lực từ 1/6/2026, thay thế Lệnh 248, quy định về đăng ký doanh nghiệp xuất khẩu nông sản và thực phẩm vào thị trường Trung Quốc. Đây là thông tin quan trọng mà Việt Nam mới nhận được.
Theo ông Ngô Xuân Nam, Lệnh 280 bổ sung 7 nội dung quan trọng so với quy định cũ, yêu cầu tất cả doanh nghiệp xuất khẩu nông sản và thực phẩm sang Trung Quốc phải tuân thủ nghiêm ngặt.
Ông Ngô Xuân Nam nhấn mạnh ba điểm nổi bật gồm: Thứ nhất, danh mục sản phẩm được phép xuất khẩu. Theo đó, trước đây Việt Nam có 18 nhóm mặt hàng được phê duyệt, doanh nghiệp có thể tự đăng ký sản phẩm khác nếu đáp ứng yêu cầu. Theo Lệnh 280, Trung Quốc sẽ công bố danh sách sản phẩm bắt buộc phải thông qua thư giới thiệu của cơ quan thẩm quyền, cơ chế cũ với 18 nhóm mặt hàng sẽ không còn. Doanh nghiệp cần nắm rõ để tránh tình trạng sản xuất hàng hóa nhưng không được thông quan.
Thứ hai, thay đổi các yếu tố của doanh nghiệp. Theo đó, Lệnh 280 quy định nếu thay đổi địa chỉ sản xuất, người đứng đầu chịu trách nhiệm pháp lý hoặc giấy phép đăng ký kinh doanh, mã xuất khẩu sẽ bị đình chỉ ngay lập tức và doanh nghiệp phải đăng ký lại hoàn toàn. Trước đây, doanh nghiệp chỉ cần thông báo và chờ xem xét. Thực tế, nhiều doanh nghiệp tại Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long đã gặp khó khăn khi thay đổi thông tin mà không kịp đăng ký lại.
Thứ ba, thời hạn mã xuất khẩu. Theo đó, theo Lệnh 248, mã có hiệu lực 5 năm và doanh nghiệp phải gia hạn trước 3 – 6 tháng. Lệnh 280 cho phép tự động gia hạn đối với một số nhóm mặt hàng, nhưng tùy từng loại sản phẩm. Văn phòng SPS sẽ thông báo danh mục các mặt hàng được gia hạn tự động, giúp doanh nghiệp chủ động sản xuất và xuất khẩu.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng thay đổi biện pháp an toàn thực phẩm và kiểm dịch dịch bệnh, đặc biệt liên quan đến bao bì sản phẩm. Các thông tin chi tiết được Văn phòng SPS Việt Nam cập nhật đến doanh nghiệp để họ chuẩn bị và tổ chức sản xuất phù hợp.
Kết nối doanh nghiệp và địa phương, chìa khóa phát triển
Ông Ngô Xuân Nam cũng cho biết, Văn phòng SPS Việt Nam nhận khoảng 100 thông báo hàng tháng về thay đổi biện pháp an toàn thực phẩm và kiểm dịch từ các nước thành viên WTO, bao gồm cả dự thảo và quy định có hiệu lực. Trước ngày mùng 10 hàng tháng, văn phòng gửi thông tin đến 34 tỉnh, thành và các cục chuyên ngành, cũng như các hiệp hội ngành hàng, giúp doanh nghiệp nắm bắt kịp thời.
Bên cạnh đó, Văn phòng SPS đang xây dựng cổng thông tin SPS trực tuyến, kết nối trực tiếp với doanh nghiệp và người sản xuất, đảm bảo thông tin thay đổi thị trường đến nhanh và chính xác. Đây sẽ là công cụ quan trọng để doanh nghiệp tổ chức sản xuất đáp ứng kịp thời các yêu cầu xuất khẩu, giảm rủi ro bị đình chỉ hay từ chối thông quan.
Trong khuôn khổ hội nghị, đại diện Viện Bảo vệ Thực vật và Viện Cơ điện Công nghệ Sau thu hoạch thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình bày các giải pháp tổ chức sản xuất, trồng trọt và canh tác nhằm đáp ứng mức dư lượng quy định của thị trường nhập khẩu. Các diễn giả của Văn phòng SPS cũng hướng dẫn chi tiết các quy định mới nhất về thị trường Trung Quốc, giúp doanh nghiệp áp dụng hiệu quả, tránh vi phạm và tối ưu hóa xuất khẩu.
Hội nghị cũng nhấn mạnh vai trò chủ động của các địa phương trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ các quy định xuất khẩu. Thông qua việc tổ chức hội nghị, cập nhật chính sách và kết nối trực tiếp, doanh nghiệp Việt Nam không chỉ nâng cao năng lực xuất khẩu mà còn chủ động nắm bắt cơ hội trên thị trường trọng điểm.
“Việc nắm rõ những thay đổi trong Lệnh 280, cùng các yêu cầu an toàn thực phẩm, kiểm dịch dịch bệnh và bao bì sản phẩm, là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp xuất khẩu sang Trung Quốc thành công. Chúng tôi mong muốn doanh nghiệp và các địa phương phối hợp chặt chẽ để thực hiện đúng và kịp thời”, ông Ngô Xuân Nam nhấn mạnh.
Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ Văn phòng SPS Việt Nam, các cơ quan quản lý địa phương và doanh nghiệp, nông sản Việt Nam sẽ duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu, tận dụng tối đa cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do và thị trường RCEP, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, thị trường xuất khẩu quan trọng, đòi hỏi doanh nghiệp phải thích ứng nhanh và chính xác.
Hội nghị cập nhật quy định SPS tại thị trường Trung Quốc là bước đi quan trọng giúp doanh nghiệp Việt chủ động nắm bắt cơ hội, giảm rủi ro và nâng cao năng lực cạnh tranh. Những thay đổi trong Lệnh 280, cùng các biện pháp mới về an toàn thực phẩm, kiểm dịch và bao bì, đặt ra thách thức nhưng đồng thời mở ra cơ hội để nông sản Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế, đảm bảo lợi ích cho người nông dân và phát triển bền vững ngành nông sản trong thời gian tới.