Lãi suất huy động tăng tốc, thị trường vốn 'căng như dây đàn'

Lãi suất tăng trên diện rộng

Cuối năm 2025, thị trường ngân hàng Việt Nam chứng kiến "làn sóng" tăng lãi suất huy động diễn ra mạnh mẽ, lan rộng từ các ngân hàng cổ phần sang nhóm ngân hàng quốc doanh. Những con số tăng 0,4 - 0,6%/năm trên các kỳ hạn 1 - 12 tháng tại VietinBank, BVBank hay MB đã làm dấy lên sự chú ý về áp lực thanh khoản đang gia tăng trong hệ thống.

Theo đó, VietinBank vừa điều chỉnh lãi suất tiết kiệm trực tuyến kỳ hạn 1 - 2 tháng tăng lên 2,4%/năm, kỳ hạn 3 - 5 tháng lên 2,8%/năm và kỳ hạn 6 - 11 tháng đạt mức 3,9%/năm. Dù lãi suất tại quầy chưa thay đổi đáng kể, khung lãi suất dao động từ 1,6% đến 4,8%/năm, nhưng các chương trình khuyến mại dịp cuối năm đã được ngân hàng triển khai nhằm hút dòng tiền.

BVBank cũng bước vào cuộc đua với mức tăng lãi suất 0,05 - 0,3%/năm cho các kỳ hạn, đưa lãi suất kỳ hạn 24 tháng trở lại 6%/năm. Ngân hàng còn áp dụng ưu đãi lãi suất nhóm khi gửi tiết kiệm theo nhóm từ 2 - 5 người, từ 0,2 - 0,4%/năm tùy số tiền.

Tương tự, MB điều chỉnh lãi suất kỳ hạn 1 - 36 tháng, với mức tăng tối đa lên 6%/năm cho kỳ hạn dài. Ngoài ra, chứng chỉ tiền gửi tại MB với lãi suất lên tới 5,1%/năm cho kỳ hạn 3 - 6 tháng cũng vượt trội so với lãi suất huy động thông thường.

margin: 15px auto;" />

Thực tế từ thị trường cho thấy, nhu cầu gửi tiết kiệm của người dân vẫn cao. Anh Quang Ngọc (Cầu Giấy, Hà Nội) duy trì khoản tiền 600 triệu đồng gửi kỳ hạn 3 - 6 tháng với lãi suất 4,7 - 5%/năm. Anh cho biết, vẫn chọn gửi tiết kiệm ngân hàng vì an toàn và có tính thanh khoản cao.

Tương tự, ngày 3/12, khoản tiền gửi tiết kiệm 500 triệu đồng kỳ hạn 6 tháng của chị Thanh Hoàng (phường Nghĩa Đô, Hà Nội) đến hạn tất toán. Như thường lệ, chị tiếp tục chọn kênh gửi tiết kiệm cho khoản tiền nhàn rỗi này, với lãi suất áp dụng tại một ngân hàng số là 5,8%/năm.

“Gửi tiết kiệm online trên ngân hàng số lãi suất cao hơn tại quầy khoảng 0,2 - 0,5%, tăng nhẹ so với hồi đầu năm. Dù giá vàng, chứng khoán đều tăng nhanh nhưng tôi vẫn chọn gửi tiết kiệm vì thấy an tâm, còn các kênh đầu tư kia có độ rủi ro cao hơn”, chị Hoàng chia sẻ.

Dòng tiền huy động khó bắt kịp tín dụng

Sự tăng lãi suất này xuất hiện trong bối cảnh áp lực thanh khoản cuối năm đang tăng mạnh. Theo số liệu từ Hội Nghiên cứu thị trường liên ngân hàng Việt Nam (VBA), ngày 1/12, lãi suất bình quân VND trên thị trường liên ngân hàng qua đêm chạm 7%/năm, mức cao nhất kể từ tháng 11/2022. Lãi suất kỳ hạn một tuần tăng 7,3%/năm, kỳ hạn hai tuần ở 6,1%/năm, kỳ hạn một tháng đạt 6,95%/năm. Trên thị trường USD, lãi suất qua đêm tăng nhẹ lên 3,92%/năm.

Nguyên nhân chính nằm ở chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và huy động. Tín dụng toàn hệ thống tăng 13,4% trong 9 tháng đầu năm, trong khi huy động chỉ đạt 9,7%, tạo ra “lệch pha” vốn đáng kể.

Ông Vũ Minh Trường, Giám đốc khối Nguồn vốn và thị trường tài chính VPBank, chỉ ra rằng, tốc độ tăng tín dụng vượt huy động kéo dài làm gia tăng áp lực thanh khoản và lãi suất vào mùa cuối năm.

Trong bối cảnh này, Ngân hàng Nhà nước đã nhanh chóng triển khai bơm vốn qua kênh thị trường mở (OMO). Phiên chào thầu đầu tháng 12 với gần 41.000 tỷ đồng trên các kỳ hạn từ 7 đến 91 ngày, lãi suất 4%, gấp gần ba lần phiên trước đó. Việc mở rộng khối lượng và kỳ hạn OMO, theo giới phân tích, cho thấy định hướng điều hành chính sách tiền tệ nhằm duy trì thanh khoản ổn định, giảm thiểu biến động lãi suất trên thị trường liên ngân hàng.

Diễn biến lãi suất liên ngân hàng phản ánh rõ nét sức căng của thị trường vốn. Từ đầu tháng 10, lãi suất qua đêm từ 4,3%/năm leo lên 6,1%/năm vào ngày 22/10 và tiếp tục duy trì mức cao đến cuối tháng 11. Ngày 25/11, lãi suất kỳ hạn qua đêm lên 6,5%/năm, 1 tuần 6,5%/năm, 2 tuần 6,45%/năm, 1 tháng 6%/năm.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, ngân hàng, nhận định: “Khi thị trường 1 thiếu thanh khoản, tình trạng này lan sang thị trường 2, tức thị trường liên ngân hàng. Việc lãi suất tăng lên 7% phản ánh dấu hiệu căng thẳng trên thị trường vốn”.

Tăng trưởng tín dụng dự báo cả năm 2025 có thể đạt 18%, trong khi huy động thấp hơn khoảng 3%. Điều này dẫn tới áp lực lên thanh khoản và chi phí vốn toàn hệ thống. Càng gần cuối năm, nhu cầu vốn của doanh nghiệp tăng mạnh để hoàn tất năm tài khóa, đẩy lãi suất thị trường một và hai tăng theo. Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, tình trạng này nhiều khả năng kéo dài đến cuối năm và có thể tiếp tục sang giai đoạn cận Tết, thời điểm các hoạt động tài chính vẫn còn sôi động.

Trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước vẫn duy trì vị thế bơm ròng từ đầu năm và mở rộng mạnh mẽ kể từ cuối tháng 6. Việc tăng kỳ hạn OMO cho thấy định hướng giữ ổn định thanh khoản lâu dài, giúp ổn định mặt bằng lãi suất và giảm thiểu biến động trên thị trường liên ngân hàng. Đây là bước đi quan trọng nhằm cân bằng cung - cầu vốn, đồng thời hỗ trợ hệ thống ngân hàng vượt qua áp lực cuối năm.

Như vậy, diễn biến tăng lãi suất huy động không chỉ phản ánh nhu cầu vốn tăng của doanh nghiệp, mà còn cho thấy sức nóng của thị trường vốn trong giai đoạn cuối năm. Áp lực này khiến thanh khoản ngân hàng trở nên nhạy cảm, “căng như dây đàn”, đòi hỏi cả cơ quan điều hành và hệ thống ngân hàng phải linh hoạt trong điều tiết vốn và lãi suất, nhằm đảm bảo ổn định và an toàn cho toàn thị trường.

Theo số liệu mới nhất của Ngân hàng Nhà nước, tiền gửi của dân cư tại hệ thống ngân hàng đến cuối tháng 9 đạt 7,83 triệu tỷ đồng, tăng gần 10,9% so với đầu năm. Cùng kỳ các năm trước, mức tăng trưởng tiền gửi dân cư thấp hơn đáng kể. Còn với các tổ chức kinh tế, tiền gửi của nhóm này tại hệ thống ngân hàng đạt 8,35 triệu tỷ đồng, tăng 8,9% so với đầu năm.