VNPT trước yêu cầu tái cấu trúc và chuyển đổi số Bài 1: Từ doanh nghiệp viễn thông đến bước chuyển kết nối số

26/12/2025 - 11:224 phút đọc

(Banker.vn) Dù không phải là yếu tố duy nhất, viễn thông đã góp phần quan trọng vào việc kết nối thông tin, thúc đẩy giao dịch kinh tế và nâng cao hiệu quả quản lý xã hội. Trong bối cảnh đó, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) - doanh nghiệp Nhà nước chủ lực của ngành đã phát triển cùng tiến trình mở rộng kết nối quốc gia.

Ở giai đoạn đầu, khi thị trường còn thiếu thốn về hạ tầng thông tin, nhiệm vụ trọng tâm của VNPT là xây dựng mạng lưới, mở rộng độ phủ và bảo đảm thông tin liên lạc thông suốt. Viễn thông khi đó không phải là lĩnh vực cạnh tranh theo nghĩa thị trường hiện đại, mà mang tính nền tảng, phục vụ trực tiếp cho quản lý nhà nước, sản xuất - kinh doanh và đời sống dân sinh.

margin: 15px auto;" />

Giai đoạn tích lũy hạ tầng và mở rộng độ phủ

Trong nhiều năm, chiến lược phát triển của VNPT xoay quanh hai trục chính: đầu tư hạ tầng và phổ cập dịch vụ. Từ điện thoại cố định đến di động, từ kết nối dial-up đến internet băng rộng, VNPT đóng vai trò chủ đạo trong việc đưa các dịch vụ viễn thông đến phạm vi toàn quốc, bao gồm cả những khu vực có hiệu quả kinh tế thấp.

Ở góc độ kinh tế, đây là giai đoạn VNPT tích lũy tài sản hạ tầng lớn, song biên lợi nhuận không phải lúc nào cũng cao. Đầu tư viễn thông đòi hỏi vốn lớn, thời gian thu hồi dài, trong khi giá dịch vụ chịu sự điều tiết và sức ép phổ cập. Tuy nhiên, chính quá trình này đã tạo ra lợi thế dài hạn về mạng lưới, khách hàng và năng lực vận hành hệ thống quy mô lớn.

Khi điện thoại di động và internet trở nên phổ biến, vai trò của viễn thông chuyển từ “xa xỉ” sang “thiết yếu”. Đây cũng là thời điểm VNPT hoàn tất một chu kỳ phát triển quan trọng: kết nối trở thành điều kiện mặc định của nền kinh tế.

Bước sang giai đoạn kinh tế số, bản chất của tăng trưởng trong ngành viễn thông bắt đầu thay đổi. Doanh thu từ dịch vụ truyền thống có xu hướng chững lại; cạnh tranh ngày càng gay gắt; nhu cầu thị trường chuyển dịch từ “có kết nối” sang “kết nối để làm gì”.

Với VNPT, đây là bước ngoặt mang tính cấu trúc. Những lợi thế từng tạo nên vị thế dẫn dắt như mạng lưới rộng, hạ tầng ổn định dần trở thành điều kiện cần, nhưng không còn đủ để tạo tăng trưởng dài hạn. Trong khi đó, giá trị gia tăng ngày càng dịch chuyển lên các lớp dịch vụ cao hơn: công nghệ thông tin, dữ liệu, nền tảng số.

Điều này buộc VNPT phải điều chỉnh cách tiếp cận phát triển. Viễn thông không còn được xem là đích đến cuối cùng, mà là nền tảng đầu vào cho các dịch vụ số. Tăng trưởng không chỉ đến từ mở rộng thuê bao, mà từ khả năng khai thác hạ tầng để cung cấp các giải pháp có hàm lượng công nghệ cao hơn.

Bước chuyển sang doanh nghiệp công nghệ - dịch vụ số

Trong bối cảnh đó, VNPT bắt đầu mở rộng hoạt động sang lĩnh vực công nghệ thông tin và dịch vụ số. Doanh nghiệp tham gia triển khai các hệ thống thông tin phục vụ quản lý nhà nước, chính phủ điện tử, y tế, giáo dục, cùng nhiều nền tảng số phục vụ doanh nghiệp và người dân.

Về mặt kinh tế, đây là bước chuyển từ mô hình doanh thu dựa trên lưu lượng và thuê bao sang mô hình cung cấp giải pháp và dịch vụ. Khác với viễn thông truyền thống, các dịch vụ số đòi hỏi năng lực thiết kế hệ thống, tích hợp công nghệ, quản trị dữ liệu và bảo đảm an toàn thông tin.

Điểm đáng chú ý là quá trình chuyển đổi này diễn ra trong khuôn khổ một doanh nghiệp có quy mô lớn, bộ máy vận hành phức tạp và nhiều nhiệm vụ công ích song song với mục tiêu kinh doanh. Điều này khiến tốc độ chuyển đổi không thể quá nhanh, nhưng lại đặt ra yêu cầu cao về độ ổn định, an toàn và khả năng vận hành dài hạn.

Một đặc điểm trong hành trình phát triển của VNPT là sự tham gia ngày càng sâu vào các hệ thống có vai trò nền tảng đối với hoạt động kinh tế - xã hội. Từ hạ tầng viễn thông, doanh nghiệp mở rộng sang hạ tầng số cho hành chính công, dịch vụ công, các lĩnh vực đòi hỏi tính liên tục và độ tin cậy cao.

Ở những lĩnh vực này, yếu tố hiệu quả không chỉ được đo bằng doanh thu, mà còn bằng khả năng vận hành ổn định, bảo đảm an toàn thông tin và tính sẵn sàng của hệ thống. Đây là mảng hoạt động không tạo ra tăng trưởng “nóng”, nhưng có ý nghĩa lớn trong việc duy trì hoạt động của bộ máy kinh tế - xã hội.

Chính điều này tạo nên đặc trưng trong mô hình phát triển của VNPT: tăng trưởng gắn với trách nhiệm, mở rộng dịch vụ đi kèm với yêu cầu ổn định và an toàn.