VNDirect: Chất lượng tài sản là điều kiện tiên quyết đối với cổ phiếu ngân hàng

Cụ thể, giá cổ phiếu ngành ngân hàng có phần phụ thuộc vào diễn biến chất lượng tài sản của ngành nhiều hơn là diễn biến tăng trưởng lợi nhuận. Theo đó, nhà đầu tư cho rằng, các ngân hàng sẽ ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận một cách bền vững hơn trong dài hạn, nếu như chất lượng tài sản thực sự được cải thiện.

Thực tế, trong giai đoạn nửa cuối 2021, nhà đầu tư đã có sự lo ngại về chất lượng tài sản của ngân hàng hậu đại dịch Covid-19. Theo đó giá cổ phiếu toàn ngành có sự sụt giảm nhẹ 3% (cuối 2021 so với cuối quý II/2021), mặc dù lợi nhuận cả năm vẫn tăng 30% so với cùng kỳ.

Sang năm 2022, những sóng gió của ngành bất động sản và thị trường trái phiếu doanh nghiệp lại một lần nữa dấy lên những lo ngại về chất lượng tài sản, và chỉ số giá cổ phiếu ngành ngân hàng đã tiếp tục ghi nhận diễn biến tiêu cực (giảm 22% so với cùng kỳ), bất chấp lợi nhuận toàn ngành vẫn tăng trưởng mạnh 33,7%.

VNDirect đánh giá: “một khi rủi ro về nợ xấu có dấu hiệu được giải quyết, cổ phiếu ngân hàng sẽ lấy lại đà tăng trưởng mạnh mẽ”.

Bên cạnh đó, nhóm chuyên gia cũng phân tích, ngành ngân hàng phụ thuộc nhiều vào những biến động kinh tế vĩ mô, và khi các chỉ báo vĩ mô trở nên lạc quan hơn cũng sẽ giúp cải thiện chất lượng tài sản của các ngân hàng.

Tuy nhiên, khó khăn trong ngành bất động sản và thị trường trái phiếu doanh nghiệp hiện nay vẫn chưa được giải quyết, và điều này sẽ tác động trực tiếp lên chất lượng tài sản của ngân hàng khi rủi ro nợ xấu đang dần hiện hữu…

Đầu tiên, mặc dù không có "quy định/văn bản chính thức" nào liên quan đến việc thắt chặt dòng tín dụng vào thị trường bất động sản, nhưng cho vay bất động sản đã chậm lại với mục đích kìm hãm đà tăng nóng của thị trường này kể từ năm 2021.

Theo Thông tư 08/2020, tỷ lệ tối đa lấy vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn sẽ giảm từ mức 37% xuống 34% từ ngày 1/10/2022 trở đi; và giảm còn 30% từ ngày 1/10/2023. Do cho vay bất động sản thường là các khoản vay trung và dài hạn, các ngân hàng sẽ không để dư nợ cho vay bất động sản tăng lên quá mạnh trong danh mục tín dụng.

Bên cạnh đó, do vay vốn từ ngân hàng đã trở nên khó khăn hơn, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ kể từ 2020 - 2021 như một kênh dẫn vốn thay thế cho nguồn vốn từ ngân hàng đối với các doanh nghiệp bất động sản. Theo Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), cuối 2022, giá trị trái phiếu doanh nghiệp của bất động sản chiếm 35% trong tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được phát hành.

Tuy nhiên, kể từ quý II/2022, Chính phủ đã bắt đầu giám sát chặt chẽ thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là sửa đổi Nghị định 153. Trong ngắn hạn, thị trường đã chứng kiến hàng loạt vụ điều tra, trong đó có nhiều trường hợp phát hành sai mục đích/sai quy định, và một số lãnh đạo cấp cao bị bắt giữ. Điều này đã tác động xấu đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Do đó, các chủ đầu tư đã thật sự gặp khó khăn trong việc huy động qua kênh trái phiếu doanh nghiệp. Tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã giảm rất mạnh 63% so với cùng kỳ và mức giảm này là 78% đối với trái phiếu doanh nghiệp bất động sản.

Mặt khác, lãi suất cho vay đã tăng rất mạnh trước bối cảnh vĩ mô khó khăn, đặc biệt trong nửa cuối 2022. Cùng với giá nhà ở ở mức cao, nhu cầu mua nhà đã sụt giảm đáng kể và dự kiến sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới. Nguồn cung căn hộ mới ở TP. HCM và Hà Nội trong quý IV/2022 lần lượt sụt giảm 81% và 38%, dẫn đến lượng tiêu thụ lần lượt giảm mạnh 80% và 63% (Theo CBRE).

VNDirect nhận định: “Trái phiếu doanh nghiệp gặp khó khăn và doanh số ký bán suy yếu đã khiến cho các chủ đầu tư rơi vào tình trạng thiếu hụt dòng tiền một cách nghiêm trọng, làm ảnh hưởng lên khả năng trả nợ và theo đó tác động tiêu cực lên chất lượng tài sản cũng như là rủi ro tín dụng của các ngân hàng trong năm nay".

Bên cạnh đó, nhóm phân tích cũng nhận thấy một vấn đề khác liên quan đến việc các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp khó khăn về thanh khoản, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với chi phí lãi vay tăng cao và việc này sẽ gây ảnh hưởng lên khả năng trả nợ. Mặt khác, việc tiếp cận vốn của các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, khi kênh tín dụng ngân hàng vẫn hạn chế trong khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp gần như đã đóng băng.

Theo VNDirect, những khó khăn trong việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp và khả năng trả nợ suy giảm sẽ lại là một yếu tố tác động xấu đến chất lượng tài sản của ngân hàng trong năm 2023.

VNDirect kỳ vọng, Nghị định 08/2023 mới ban hành sẽ giảm bớt một phần những khó khăn nói trên, khi điều luật cho phép các trái phiếu đã phát hành được đàm phán gia hạn thêm thời gian và nới lỏng một số điều kiện phát hành. Theo đó, những chính sách này nếu được triển khai sẽ giúp giảm áp lực thanh khoản cho các doanh nghiệp bất động sản trong ngắn hạn.

Cổ phiếu khuyến nghị: CTG và ACB

VNDirect kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận của ngành sẽ chậm lại và đạt 11% so với cùng kỳ trong năm 2023-2024 (từ mức 34% so với cùng kỳ năm 2022) dựa trên tăng trưởng tín dụng chậm lại, NIM thu hẹp, và tỷ lệ chi phí tín dụng tăng. Tuy nhiên, sức khỏe nội tại các ngân hàng đã được cải thiện hơn nhiều so với trước đây, và ngành ngân hàng vẫn được hưởng lợi nhiều nhất từ câu chuyện tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong dài hạn. Do đó, định giá của ngành ở mức thấp lịch sử là 1,2 lần P/B năm 2023 (chỉ cao hơn mức -2 độ lệch chuẩn trung bình 3 năm) đang tạo ra một cơ hội đầu tư dài hạn hết sức hấp dẫn.

Nhiều cổ phiếu ngân hàng đang giao dịch ở mức dưới P/B trung bình 3 năm.

Nhắc lại, những lo ngại về chất lượng tài sản xấu đi là lý do chính khiến nhà đầu tư có tâm lý “dè chừng” với nhóm cổ phiếu ngành ngân hàng trong thời gian vừa qua. Vì vậy, một khi rủi ro về nợ xấu có dấu hiệu được giải quyết, giá cổ phiếu ngân hàng sẽ lấy lại đà tăng trưởng mạnh mẽ, theo quan điểm của VNDirect.

VNDirect kỳ vọng bức tranh toàn ngành sẽ tích cực hơn vào nửa cuối 2023, khi áp lực tỷ giá và lãi suất hạ nhiệt, thanh khoản cải thiện cùng với hiệu lực của Nghị định 8/2023. Về ngắn hạn, VNDirect duy trì quan điểm thận trọng và ưu tiên các ngân hàng có khả năng phòng thủ trước những biến động (quản trị rủi ro tốt và đa dạng hóa danh mục cho vay), như CTG và ACB.

Dòng tiền tích cực, sắc xanh bao trùm cổ phiếu ngân hàng phiên 9/3 Phiên giao dịch hôm nay (9/3), cổ phiếu ngân hàng thu hút dòng tiền ghi nhận phiên tăng thứ 4 liên tiếp. Độ rộng toàn ...

Dự báo tăng trưởng lợi nhuận năm 2023 tích cực, target nào cho cổ phiếu VCB? Trong báo cáo mới đây, Công ty chứng khoán Bản Việt – VCSC nâng dự báo lợi nhuận sau thuế Vietcombank (VCB) năm 2023 đạt ...

Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước giảm mặt bằng lãi vay Trong Nghị quyết 31 mới được ban hành, Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước thực hiện, giảm mặt bằng lãi suất cho vay, tăng ...