Khách vay “đụng trần” ngay trước cửa ngân hàng
Những ngày cuối năm, câu chuyện vay mua nhà tưởng như là nhu cầu quen thuộc của nhiều gia đình bỗng trở thành một hành trình đầy trắc trở. “Mang hồ sơ đi ba nơi, cả ba đều trả lời đã hết “room” (hết hạn mức), cuối năm không giải ngân được”, một khách vay phản ánh khi chia sẻ chuyện phải chạy vạy tìm nguồn vốn.
Lâu nay, nhiều người dân vẫn hy vọng giai đoạn cận Tết sẽ là mùa ưu đãi, nhưng thực tế lại hoàn toàn ngược lại, ngân hàng thắt chặt, hồ sơ bị soi kỹ, còn room tín dụng thì dần “đóng sổ”.
Một khách vay khác cho biết đã dùng ứng dụng HouseNow (nền tảng trong lĩnh vực bất động sản) để tra cứu, sau đó liên hệ tư vấn viên tại một ngân hàng quốc doanh. Dù ngân hàng này vẫn còn hạn mức, nhưng phía tư vấn thẳng thắn cảnh báo rằng “cuối năm ngân hàng kiểm soát dòng tiền rất chặt”, hạn mức bị hạn chế và càng sát thời điểm chốt năm tài chính thì càng khó giải ngân.
Thực tế trên chỉ ra, nhu cầu tín dụng hiện vẫn lớn, nhưng các ngân hàng lại bước vào tình thế quen mà lạ mỗi cuối năm, tăng trưởng mạnh nhưng khó cho vay vì đã chạm trần “room”.
margin: 15px auto;" />Đến cuối tháng 11/2025, tín dụng toàn hệ thống đã tăng khoảng 16%. Ảnh: Duy Minh
Chênh lệch giữa nhu cầu vay thực tế và khả năng giải ngân không chỉ đến từ việc “hết room”, mà từ bức tranh toàn thị trường đang bước vào giai đoạn tăng tốc hiếm thấy. Theo báo cáo phân tích mới công bố của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), đến cuối tháng 11/2025, tín dụng toàn hệ thống đã tăng khoảng 16%, mức cao nhất trong vòng mười năm qua.
Cũng theo báo cáo này, nhiều ngân hàng đã dùng gần hết hoặc dùng hết hạn mức tăng trưởng cả năm ngay từ cuối quý III, tạo nên áp lực lớn trong những tháng cao điểm vốn được kỳ vọng là đợt giải ngân mạnh nhất.
Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước vẫn chưa điều chỉnh tăng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng trong tháng 10 và tháng 11 như thông lệ các năm trước. Từ lần nới room cuối tháng 7/2025 đến nay, cơ quan điều hành vẫn giữ quan điểm thận trọng.
VDSC cho rằng, động thái này thể hiện quyết tâm kiểm soát lãi suất, hạn chế áp lực lên tỷ giá và duy trì thanh khoản hệ thống trong bối cảnh thị trường tài chính đang đối mặt nhiều thách thức.
Các chuyên gia của tổ chức này cũng nhận định, dù không loại trừ khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ nới room sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất trong cuộc họp tháng 12, nhưng khả năng cao cơ quan điều hành sẽ giữ nguyên quan điểm thận trọng tới hết năm. Nhóm phân tích dự báo các ngân hàng trong danh mục theo dõi của họ sẽ tìm cách tối ưu phần hạn mức đã được giao, đưa tăng trưởng tín dụng cả năm lên mức khoảng 18,2%.
Từ đầu năm 2025, Ngân hàng Nhà nước đã giao toàn bộ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các tổ chức tín dụng theo mức tăng trưởng chung khoảng 16%, sau đó tiếp tục điều chỉnh tăng thêm room vào ngày 31/7/2025. Đáng chú ý, việc bổ sung này được thực hiện theo nguyên tắc minh bạch, chủ động từ phía Ngân hàng Nhà nước mà các ngân hàng không cần phải đề xuất.
Tại Họp báo công bố kết quả hoạt động ngân hàng quý III/2025, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước, nhấn mạnh, Ngân hàng Nhà nước đã liên tục điều chỉnh room tín dụng, đặc biệt ưu tiên cho các tổ chức tín dụng có năng lực tài chính tốt và hệ số tín nhiệm cao.
Với tốc độ tăng trưởng hiện nay, ông Quang cho rằng, tín dụng toàn ngành có thể đạt 19 - 20% vào cuối năm, mức rất cao so với mặt bằng nhiều năm gần đây. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng tăng trưởng nóng luôn đi kèm rủi ro về chất lượng dư nợ, do đó Ngân hàng Nhà nước đang giám sát chặt chẽ và thường xuyên cảnh báo các tổ chức tín dụng trong việc phân bổ tín dụng vào lĩnh vực rủi ro.
Lộ trình bỏ room tín dụng, điểm nghẽn hay bước ngoặt cải cách?
Câu chuyện room tín dụng thời gian gần đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật của ngành Ngân hàng, mà đang trở thành chủ đề chính sách được Quốc hội đặc biệt quan tâm. Tại phiên thảo luận ngày 3/12, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Phó đoàn Hải Phòng, đề nghị Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng lộ trình rõ ràng để tiến tới bỏ hạn mức tăng trưởng tín dụng.
Theo bà, dù năm nay Ngân hàng Nhà nước đã cải tiến cách giao room dựa trên mức độ an toàn của từng ngân hàng, nhưng về thực chất cơ chế “quota” tín dụng vẫn tồn tại. Bà đặt vấn đề: “Sau nhiều năm được yêu cầu bỏ quota, đến nay vẫn chưa có mốc thời gian cụ thể, chưa có giải pháp điều hành thay thế, trong khi đây là công cụ gây nhiều tranh luận nhất hệ thống tài chính”.
Đại biểu cũng kiến nghị, trong thời gian chưa thể bỏ ngay room, Ngân hàng Nhà nước cần hạn chế điều chỉnh giữa năm để đảm bảo tính ổn định, đồng thời mở rộng số lượng tổ chức tín dụng được tự chủ tăng trưởng tín dụng trong khuôn khổ an toàn. Cơ chế room tín dụng đã tồn tại suốt hơn một thập kỷ như một công cụ kiểm soát chất lượng tín dụng, lạm phát và cung tiền. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế đặt mục tiêu tăng trưởng GDP hai chữ số, mô hình phát triển dựa mạnh vào tín dụng ngân hàng có thể gặp “trần kính” nếu room vẫn áp dụng cứng.
Theo đánh giá của giới phân tích, việc dỡ bỏ cơ chế room là xu thế khó đảo ngược, nhất là khi Thủ tướng đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu thí điểm bỏ giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng từ năm 2026. Một số ngân hàng cũng đã chuẩn bị cho kịch bản này và tỏ ra khá tự tin.
Bà Bùi Thị Thu Thủy, Giám đốc cao cấp Quản trị tài chính doanh nghiệp Techcombank, cho rằng, sức chống chịu của hệ thống ngân hàng Việt Nam đã cải thiện mạnh mẽ sau giai đoạn xử lý khủng hoảng 2012 - 2014. Hàng loạt biện pháp tái cấu trúc, siết quy định cho vay, kiểm soát rủi ro tập trung, áp dụng Basel II và đang chuyển sang Basel III đã nâng mặt bằng quản trị rủi ro lên bước tiến mới. Bên cạnh đó, việc sáp nhập và chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém giúp giảm đáng kể rủi ro hệ thống.
Với nền tảng đó, bà Thủy khẳng định, việc dỡ bỏ room tín dụng sẽ không gây tác động tiêu cực mang tính hệ thống. Đồng thời, Techcombank cho biết, họ hoàn toàn có đủ nền tảng để nắm bắt cơ hội trong môi trường không còn trần room như hiện nay.
Tuy vậy, các chuyên gia cũng nhìn nhận, bỏ room tín dụng không phải “phép màu” lập tức tạo ra dư địa tăng trưởng. Điều quan trọng là khuôn khổ giám sát sau khi bỏ room phải đủ chặt để tránh lặp lại tình trạng tín dụng tăng nóng, nợ xấu leo thang như những giai đoạn trước.
Trong yêu cầu Ngân hàng Nhà nước sớm xây dựng lộ trình dỡ bỏ room tín dụng, Thủ tướng nhấn mạnh, Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng bộ tiêu chuẩn, tiêu chí minh bạch để đánh giá ngân hàng lành mạnh, đảm bảo năng lực quản trị và chất lượng tín dụng đủ vững khi trao quyền tự chủ lớn hơn.