Tìm hiểu lợi nhuận giữ lại, cách sử dụng lợi nhuận giữ lại sau thuế

Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận giữ lại

Trên bảng cân đối kế toán, RE chính là phần vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp vào cuối kỳ kế toán. RE thường được sử dụng với mục đích mở rộng hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp, thanh toán các khoản nợ hoặc chi tiêu cho tài sản cố định và vốn lưu động.

Về bản chất, chỉ số RE của bất cứ doanh nghiệp nào cũng đều chịu sự ảnh hưởng bởi 3 yếu tố, bao gồm: RE ban đầu, thu nhập ròng và cổ tức.

Lợi nhuận giữ lại ban đầu

Đây là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng tới RE của doanh nghiệp. RE cuối kỳ (số dư cuối kỳ) của kỳ kế toán này sẽ trở thành số dư đầu kỳ của kỳ kế toán tiếp theo (hay chính là RE ban đầu của kỳ kế toán đó). Lợi nhuận giữ lại sẽ được cộng dồn dựa trên RE đầu kỳ.

RE đầu kỳ thường xảy ra 3 trường hợp: dương, âm hoặc bằng 0. Nếu RE ban đầu dương tức là kỳ kế toán trước doanh nghiệp làm ăn có lãi. Nếu RE ban đầu (số dư đầu kỳ) âm tức là doanh nghiệp có khoản lỗ ròng từ kỳ trước (thu nhập giữ lại của kỳ trước không đủ để bù đắp khoản nợ của doanh nghiệp cũng như không đủ để chia cổ tức cho cổ đông).

Thu nhập ròng

Khi mức thu nhập ròng có sự thay đổi hoặc biến động thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới RE của doanh nghiệp. Trường hợp mức thu nhập ròng tăng đồng nghĩa với việc đóng góp vào sự gia tăng của thu nhập giữ lại. Khi thu nhập ròng giảm thì lỗ ròng sẽ xảy ra và khiến RE bị thâm hụt.

Thu nhập ròng của doanh nghiệp chịu ảnh hưởng bởi các khoản mục như: giá vốn hàng bán, doanh thu bán hàng, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí khấu hao,… Như vậy, khi các khoản mục này có sự biến động thì cũng dẫn tới thu nhập ròng biến động và kết quả là RE bị ảnh hưởng tăng hoặc giảm.

Cổ tức

Cổ tức là yếu tố thứ ba có ảnh hưởng tới lợi nhuận giữ lại của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể trả cổ tức cho cổ đông theo hai cách thức: trả cổ tức bằng tiền mặt hoặc trả cổ tức bằng cổ phiếu.

Trường hợp 1: Doanh nghiệp trả cổ tức bằng tiền mặt:

Việc trả cổ tức bằng tiền mặt là dòng tiền ra, làm giảm khoản mục tiền mặt trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp. Do đó, việc trả cổ tức bằng tiền mặt (tài sản lưu động) dẫn tới làm giảm lợi nhuận giữ lại của doanh nghiệp.

Trường hợp 2: Doanh nghiệp trả cổ tức bằng cổ phiếu:

Trả cổ tức bằng cổ phiếu tức là việc cổ đông nhận được thu nhập là cổ phiếu phổ thông của công ty và các tài khoản vốn góp bổ sung. Trả cổ tức bằng cổ phiếu không làm giảm dòng tiền của doanh nghiệp, dẫn tới không làm giảm khoản mục tiền mặt trong bảng cân đối kế toán và không làm giảm thu nhập giữ lại.

Tuy nhiên, khi trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ khiến quy mô vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp vẫn giữ nguyên, nhưng số lượng cổ phiếu ra tăng làm giảm giá trị trên mỗi cổ phiếu của doanh nghiệp.

Công thức tính lợi nhuận giữ lại

Dựa vào công thức, ta thấy RE có tỷ lệ thuận với RE ban đầu và thu nhập ròng, nhưng có tỷ lệ nghịch với cổ tức.

Cụ thể: Khi RE ban đầu và thu nhập ròng càng tăng thì RE càng tăng (và ngược lại). Nhưng khi cổ tức trả cho các cổ đông tăng thì RE của doanh nghiệp sẽ giảm.

Đặc điểm của lợi nhuận giữ lại

Là một chỉ tiêu vô cùng quan trọng đối trong các báo cáo tài chính của doanh nghiệp, vậy đặc điểm của lợi nhuận giữ lại RE là gì? Hãy cùng Yuanta Việt Nam điểm qua những đặc điểm chính như sau:

RE chính là thu nhập giữ lại, hay chính là khoản thặng dư mà doanh nghiệp kiếm được.

Giá trị RE dương thể hiện doanh nghiệp làm ăn có lãi. Ngược lại, giá trị RE âm thể hiện doanh nghiệp làm ăn thua lỗ.

Thông thường, khi RE của doanh nghiệp có xu hướng gia tăng giữa các kỳ kế toán thì doanh nghiệp đang kinh doanh đúng hướng và nên sử dụng RE để tái đầu tư, mở rộng hoạt động đầu tư kinh doanh.

Khi RE của doanh nghiệp có xu hướng giảm tức là doanh nghiệp đang có các khoản nợ ròng và RE không đủ để bù đắp khoản nợ của doanh nghiệp.

Sử dụng lợi nhuận giữ lại như thế nào?

Dưới đây là một số tùy chọn trong việc sử dụng thu nhập giữ lại:

Phân phối (toàn bộ hoặc 1 phần) giữa các chủ sở hữu doanh nghiệp hay các cổ đông dưới hình thức cổ tức.

Đầu tư và mở rộng các hoạt động kinh doanh hiện có như tăng năng lực sản xuất các sản phẩm hiện có hoặc thuê thêm đại lý bán hàng…

Sử dụng cho các hoạt động sáp nhập, mua lại hoặc hợp tác kinh doanh

Mua lại cổ phiếu

Sử dụng để trả bất kì khoản vay nợ nào chưa thanh toán mà doanh nghiệp đang có.