Bộ Tài chính đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 135/2025/NĐ-CP về chế độ tài chính đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và giám sát tài chính tại các tổ chức tín dụng có vốn nhà nước. Dự thảo dự kiến ban hành trong năm 2025 và áp dụng từ năm tài chính 2026.

Theo Bộ Tài chính, sau khi Quốc hội thông qua Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật 68/2025/QH15), một số quy định tại Nghị định 135 cần được điều chỉnh để bảo đảm thống nhất và phù hợp với khung pháp lý mới.

Cụ thể, hiện các tổ chức tín dụng có vốn nhà nước trên 50% được trích 10% lợi nhuận sau thuế vào quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ. Với quỹ đầu tư phát triển, các ngân hàng 100% vốn nhà nước được trích tối đa 20% lợi nhuận còn lại, còn nhóm ngân hàng có vốn nhà nước từ 50–100% được trích tối đa 25%.

Tuy nhiên, Điều 25 Luật 68 cho phép các tổ chức tín dụng được trích tối đa 50% lợi nhuận sau thuế còn lại vào hai quỹ nói trên. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất nâng trần quỹ đầu tư phát triển lên 40%, đồng thời quy định tổng mức quỹ này không vượt quá vốn điều lệ của ngân hàng.

Bộ Tài chính cũng đề xuất thay đổi cơ chế trích lập quỹ khen thưởng, phúc lợi theo hướng thống nhất giữa doanh nghiệp nhà nước và tổ chức tín dụng. Thay vì tách riêng quỹ theo từng nhóm thụ hưởng như trước, dự thảo mới quy định một quỹ chung cho người lao động, cán bộ quản lý và kiểm soát viên, bảo đảm tính công bằng và minh bạch trong phân phối phúc lợi.

Đáng chú ý, dự thảo mới đề xuất nới điều kiện chia cổ tức bằng cổ phiếu đối với các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước. Theo quy định hiện hành tại Điều 23 Nghị định 135, tổ chức tín dụng chỉ được chia cổ tức bằng cổ phiếu nếu 3 năm liền kề đạt xếp loại từ loại B trở lên.

Tuy nhiên, để đồng bộ với quy định tại Nghị định hướng dẫn Luật 68, Bộ Tài chính đề xuất rút ngắn xuống 2 năm liên tiếp đạt loại B trở lên là đủ điều kiện. Việc điều chỉnh này được đánh giá sẽ giúp các ngân hàng quốc doanh linh hoạt hơn trong kế hoạch tăng vốn điều lệ, đặc biệt trong bối cảnh yêu cầu về an toàn vốn ngày càng cao.

Về tiêu chí xếp loại, dự thảo mới loại bỏ nội dung “chấp hành pháp luật về thuế và nghĩa vụ ngân sách”, giữ lại 5 tiêu chí chính, trong đó trọng tâm là tỷ lệ nợ xấu, nợ có khả năng mất vốn, hiệu quả hoạt động và mức độ an toàn tài chính.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, đặc thù hoạt động ngân hàng là huy động vốn từ người dân và doanh nghiệp để cho vay, nên các tiêu chí đánh giá phải chặt chẽ, phản ánh đúng rủi ro hệ thống. Hiện 4 ngân hàng thương mại nhà nước – Vietcombank, VietinBank, BIDV và Agribank – đang nắm giữ quy mô huy động lên tới 7,4 triệu tỷ đồng, do đó mọi thay đổi về cơ chế giám sát đều có ảnh hưởng lớn tới ổn định tài chính quốc gia.

Việc nâng tỷ lệ trích quỹ đầu tư và nới điều kiện chia cổ tức bằng cổ phiếu được đánh giá là bước đi quan trọng giúp khối ngân hàng quốc doanh củng cố năng lực vốn, đồng thời tạo điều kiện tái đầu tư, mở rộng tín dụng và đáp ứng yêu cầu Basel III trong những năm tới.