Trong bối cảnh lãi suất ngân hàng có nhiều biến động, bài toán chọn gửi tiết kiệm ngắn hạn hay dài hạn đang được nhiều người dân quan tâm. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh lời mà còn liên quan đến sự linh hoạt trong quản lý tài chính cá nhân.
Ưu và nhược điểm của gửi tiết kiệm ngắn hạn
Gửi tiết kiệm ngắn hạn thường dao động từ một đến sáu tháng. Ưu điểm lớn nhất là tính linh hoạt, người gửi có thể dễ dàng rút vốn khi có nhu cầu mà không bị thiệt hại quá nhiều. Đây là lựa chọn phù hợp cho những người có dòng tiền chưa ổn định hoặc muốn giữ một khoản dự phòng để ứng phó với các tình huống bất ngờ như ốm đau, sửa chữa nhà cửa, đầu tư nhỏ lẻ. Ngoài ra, gửi ngắn hạn cũng giúp người gửi dễ dàng tái cơ cấu kế hoạch tài chính nếu lãi suất thị trường biến động, bởi sau mỗi kỳ hạn ngắn, khách hàng có thể cân nhắc gửi lại ở mức lãi suất mới.
Tuy nhiên, hạn chế của tiết kiệm ngắn hạn là mức lãi suất thường thấp hơn đáng kể so với gửi dài hạn. Trong thời điểm kinh tế khó đoán, việc chỉ gửi ngắn hạn có thể khiến người dân bỏ lỡ cơ hội chốt lãi suất cao và ổn định. Nếu chỉ duy trì hình thức gửi này trong nhiều năm, khoản tiền tích lũy sẽ tăng trưởng chậm, khó đáp ứng mục tiêu tài chính dài hơi như mua nhà, tích lũy cho hưu trí hay đầu tư giáo dục cho con cái.
Ưu và nhược điểm của gửi tiết kiệm dài hạn
Ngược lại, gửi tiết kiệm dài hạn, thường từ 12 tháng trở lên, lại đem đến lợi ích lớn về lãi suất. Người gửi sẽ được hưởng mức lãi suất cao hơn, đồng thời khoản lãi này được cố định trong suốt thời gian gửi. Điều đó có nghĩa, ngay cả khi ngân hàng hạ lãi suất, người đã gửi dài hạn vẫn không bị ảnh hưởng. Đây là một ưu điểm quan trọng đối với những người có khoản tiền nhàn rỗi ổn định, không có nhu cầu sử dụng trong ngắn hạn và muốn tối đa hóa lợi ích sinh lời.
Dẫu vậy, gửi dài hạn cũng tiềm ẩn không ít rủi ro. Điểm trừ lớn nhất là tính thanh khoản thấp. Nếu rút tiền trước hạn, người gửi gần như chỉ nhận được lãi suất không kỳ hạn, vốn rất thấp so với kỳ vọng ban đầu. Điều này có thể gây bất lợi nếu gia đình đột ngột phát sinh nhu cầu chi tiêu lớn hoặc muốn tận dụng cơ hội đầu tư sinh lời ở lĩnh vực khác. Bên cạnh đó, trong trường hợp lãi suất thị trường tăng cao hơn mức đã chốt, người gửi dài hạn sẽ chịu thiệt thòi khi không thể chuyển đổi sang mức lãi mới.
Gửi tiền thế nào để vừa linh hoạt vừa sinh lời?
Bí quyết kết hợp ngắn hạn và dài hạn
Thay vì chỉ gửi ngắn hạn hoặc dài hạn, nhiều chuyên gia khuyến nghị người dân nên áp dụng chiến lược kết hợp để vừa tối ưu lợi ích, vừa giữ được sự linh hoạt trong chi tiêu. Cách làm phổ biến là chia nhỏ khoản tiền nhàn rỗi thành nhiều phần với kỳ hạn khác nhau. Một số ngân hàng hiện còn triển khai sản phẩm tiết kiệm bậc thang hoặc gửi góp linh hoạt, cho phép khách hàng vừa hưởng lãi suất dài hạn, vừa có thể bổ sung tiền gửi hoặc rút một phần khi cần thiết. Đây cũng là lựa chọn đáng cân nhắc cho những ai muốn có sự an toàn nhưng không quá “cứng nhắc” trong quản lý tiền bạc.
Giả sử một người có 200 triệu đồng tiền nhàn rỗi. Nếu toàn bộ số tiền này được gửi ngắn hạn 3 tháng với lãi suất 3,5%/năm, sau một năm quay vòng bốn kỳ hạn, tổng tiền lãi nhận được sẽ vào khoảng 7 triệu đồng. Ngược lại, nếu gửi toàn bộ vào kỳ hạn 12 tháng với lãi suất 5,5%/năm, sau một năm người gửi sẽ nhận về 11 triệu đồng tiền lãi, nhưng số tiền này sẽ bị “khóa cứng” trong suốt cả năm và gần như không thể rút ra khi cần.
Trong trường hợp áp dụng chiến lược kết hợp, người gửi có thể chia đôi: 100 triệu gửi ngắn hạn ba tháng với lãi suất 3,5% và 100 triệu gửi dài hạn 12 tháng với lãi suất 5,5%. Sau một năm, tổng số tiền lãi nhận được sẽ vào khoảng 9 triệu đồng. Con số này thấp hơn một chút so với gửi toàn bộ vào dài hạn, nhưng đổi lại, người gửi luôn có sẵn 100 triệu ngắn hạn để rút ra bất cứ lúc nào mà không lo mất lợi ích.
Chiến lược kết hợp này đặc biệt phù hợp trong bối cảnh lãi suất thường xuyên biến động. Người gửi vừa đảm bảo có sẵn nguồn tiền ngắn hạn để xử lý tình huống phát sinh, vừa yên tâm rằng một phần vốn của mình luôn sinh lời ổn định trong dài hạn. Về lâu dài, đây được xem là “công thức hai trong một”, giúp cân bằng giữa an toàn và hiệu quả, nhất là với những gia đình muốn vừa tích lũy, vừa chủ động trước biến động kinh tế.
Trong thời điểm kinh tế còn nhiều rủi ro, lựa chọn giữa gửi tiết kiệm ngắn hạn hay dài hạn cần dựa trên kế hoạch tài chính cá nhân. Kết hợp linh hoạt hai kỳ hạn được xem là giải pháp an toàn và hiệu quả, giúp người dân vừa sinh lời bền vững, vừa duy trì sự linh hoạt cần thiết trong quản lý tiền bạc.