Một việc đang được tách ra làm sớm ở dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

24/12/2025 - 07:524 phút đọc

(Banker.vn) Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đang được chuẩn bị từ sớm khi một nội dung quan trọng được tách riêng để triển khai.

Bộ Xây dựng vừa có văn bản gửi Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình, phản hồi kiến nghị của cử tri liên quan đến việc sớm công bố và bàn giao mốc giải phóng mặt bằng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Theo Bộ Xây dựng, quá trình chuẩn bị cho dự án đang được triển khai đồng thời trên nhiều mặt, với mục tiêu tạo điều kiện để các địa phương chủ động công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

margin: 15px auto;" />

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024. Trên cơ sở đó, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025 nhằm triển khai thực hiện, phân công rõ trách nhiệm cho các bộ, ngành và địa phương liên quan.

Trong thời gian qua, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án Đường sắt phối hợp làm việc với các địa phương có tuyến đi qua, đồng thời phối hợp với Tập đoàn Điện lực Việt Nam để chuẩn bị phương án di dời hạ tầng kỹ thuật. Đến nay, 12 trong tổng số 15 địa phương đã tổ chức khởi công xây dựng các khu tái định cư vào dịp 19/8/2025, tạo nền tảng quan trọng cho công tác giải phóng mặt bằng.

Ở lĩnh vực điện lực, Tổng công ty Điện lực Việt Nam đã chỉ đạo toàn bộ 15 công ty điện lực địa phương cùng 4 công ty truyền tải điện khu vực tiến hành rà soát, kiểm đếm và thống kê các điểm giao chéo với dự án. Trên cơ sở đó, các phương án sơ bộ di dời công trình điện bị ảnh hưởng cũng đã được xây dựng để sẵn sàng triển khai khi dự án bước sang giai đoạn tiếp theo.

Song song với công tác phối hợp địa phương, Ban Quản lý dự án Đường sắt đang đồng thời triển khai lựa chọn tư vấn cho nhiều gói thầu quan trọng, bao gồm tư vấn quản lý dự án, rà phá bom mìn vật nổ và đánh giá tác động môi trường. Đây là những bước chuẩn bị cần thiết để tiến tới lập Báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án.

Một điểm đáng chú ý là tại Kỳ họp thứ 10, Chính phủ đã trình và được Quốc hội thông qua việc bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Trong đó, cho phép tách nội dung bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thành các dự án độc lập, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ triển khai trên thực địa. Nguồn vốn cho các dự án này được bố trí từ ngân sách trung ương và ngân sách địa phương; các địa phương chủ động lập, quyết định đầu tư và tổ chức thực hiện mà không phải trình chủ trương đầu tư riêng cho từng hạng mục.

Căn cứ quy định mới, Chính phủ được giao hướng dẫn chi tiết việc thực hiện. Bộ Xây dựng cho biết, ngay sau khi Nghị quyết của Quốc hội có hiệu lực, Bộ sẽ tham mưu để Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn triển khai trong tháng 1/2026, làm cơ sở pháp lý thống nhất cho các địa phương.

Ở cấp điều hành, Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt cũng thường xuyên chủ trì các cuộc họp nhằm đôn đốc tiến độ và tháo gỡ vướng mắc. Phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Bộ Xây dựng, Thủ tướng yêu cầu trong tháng 12/2025 phải rà soát toàn bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn, công nghệ và điều kiện triển khai, để đến tháng 1/2026 có thể dứt khoát lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp, dù là đầu tư công, đầu tư tư nhân hay hợp tác công tư.

Theo Bộ Xây dựng, trên cơ sở kết quả nghiên cứu của tư vấn và quyết định của cấp có thẩm quyền về hướng tuyến, vị trí nhà ga và khu depot, chủ đầu tư sẽ triển khai ngay việc lập hồ sơ ranh giới giải phóng mặt bằng, tổ chức cắm mốc và bàn giao cho các địa phương theo đúng quy định. Đây được xem là bước then chốt, quyết định khả năng chuyển dự án từ giai đoạn chuẩn bị sang triển khai thực tế.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam có tổng chiều dài khoảng 1.541km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM), với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 67 tỷ USD. Tuyến được đầu tư khổ đôi 1.435mm, tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục; bố trí 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa, ưu tiên vận chuyển hành khách, đồng thời đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng phục vụ quốc phòng, an ninh và có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết. Theo kế hoạch, dự án dự kiến khởi công vào năm 2027.

Với các mốc thời gian đang dần được xác lập, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được đánh giá đã bước vào giai đoạn chuẩn bị then chốt, đòi hỏi sự quyết liệt trong chỉ đạo và phối hợp triển khai, nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển hạ tầng chiến lược quốc gia trong giai đoạn tới.