Liệu stablecoin có thể giúp kéo dài sự thống trị của Đô la Mỹ?

29/11/2025 - 07:325 phút đọc

Trong những năm gần đây, các cuộc thảo luận chính sách tập trung vào các chính sách thương mại ngày càng quyết đoán của Mỹ và tác động của chúng đối với chuỗi cung ứng toàn cầu và sự ổn định kinh tế. Một khía cạnh mới trong cuộc tranh luận này là sự trỗi dậy của các stablecoin được neo theo Đô la Mỹ và cơ sở hạ tầng tài chính kỹ thuật số hỗ trợ. Việc chính quyền Mỹ khuyến khích tài sản tiền điện tử và stablecoin neo theo USD, kết hợp với các động thái quản lý ở Singapore và Hong Kong, đã thúc đẩy sự quan tâm trên toàn thế giới.

Stablecoin là các token kỹ thuật số được neo theo một tài sản khác, thường là một loại tiền pháp định. Các stablecoin neo theo USD, bị chi phối bởi USDT (Tether USD) của Công ty Tether và tiếp theo là USDC (USD Coin) của Công ty Circle phát hành, được đảm bảo theo tỷ lệ 1-1 bằng USD hoặc các tài sản thanh khoản bằng USD và có thể được mua lại theo mệnh giá, ngay cả khi thỉnh thoảng chúng có độ lệch nhỏ so với neo.

Stablecoin hoạt động như các công cụ tương đương tiền mặt — có thể lập trình, chuyển nhượng và có thể truy cập toàn cầu. Những token này được sử dụng rộng rãi để thanh toán các giao dịch tài sản tiền điện tử, cung cấp năng lượng cho tài chính phi tập trung (DeFi), tạo điều kiện cho chuyển tiền quốc tế và cung cấp một giải pháp thay thế bằng USD ở một số nền kinh tế đang phát triển. Khả năng chuyển nhượng 24/7, khả năng thanh toán gần như tức thì và chi phí giao dịch thấp cũng khiến chúng trở nên hấp dẫn đối với giao dịch ngoại hối và thanh toán xuyên biên giới, đặc biệt ở các thị trường có khả năng tiếp cận ngân hàng Mỹ hạn chế.

Thị trường stablecoin hiện tổng cộng khoảng 250 tỷ USD, được hỗ trợ bởi khoảng 180 tỷ USD trái phiếu kho bạc Mỹ và các tài sản thanh khoản ngắn hạn khác. Về mặt cấu trúc, stablecoin neo theo USD giống với các quỹ thị trường tiền tệ của chính phủ Mỹ, vốn cũng nắm giữ trái phiếu kho bạc và các công cụ ngắn hạn. Bản chất lai này vừa gốc blockchain, vừa được đảm bảo bằng USD - cho phép stablecoin di chuyển tự do xuyên biên giới, bỏ qua một số rào cản thể chế và hạn chế trong hạ tầng thanh toán của hệ thống ngân hàng truyền thống. Nhưng chính điều này cũng làm phức tạp việc giám sát quản lý và tạo ra rủi ro về sự tháo chạy vốn đột ngột trong thời kỳ thị trường căng thẳng.

Các quỹ thị trường tiền tệ (money market funds) chịu sự giám sát ở cấp liên bang và vận hành trong khuôn khổ chính sách tiền tệ của FED. Những quỹ này có thể tiếp cận các công cụ mua lại qua đêm (overnight reverse repurchase facilities), qua đó, góp phần duy trì thanh khoản ngắn hạn và ổn định lãi suất trên thị trường tiền tệ. Ngược lại, hầu hết các stablecoin - đặc biệt là USDT - lưu thông bên ngoài phạm vi quản lý của Mỹ. Chúng di chuyển trên các blockchain phi tập trung, được nắm giữ bởi người dùng ẩn danh và thường được hỗ trợ bởi tài sản Eurodollar. USDC là một ngoại lệ tương đối: tổ chức phát hành của nó, Circle, hoạt động dưới khuôn khổ giấy phép cung cấp dịch vụ chuyển tiền (money transmitter license) do các tiểu bang Mỹ cấp. Cơ chế quản lý này buộc Circle phải duy trì mức dự trữ tối thiểu, đảm bảo khả năng quy đổi 1:1 với USD và công bố thông tin định kỳ, qua đó tăng cường tính minh bạch và an toàn cho người nắm giữ USDC.

Sự tự chủ của các tổ chức phát hành này làm dấy lên lo ngại về việc truyền tải chính sách tiền tệ. Bất kỳ ai có điện thoại thông minh đều có thể giao dịch bằng token neo theo USD mà không cần tương tác với hệ thống ngân hàng Mỹ. Trong thời kỳ căng thẳng, việc mua lại hàng loạt có thể kích hoạt việc bán tháo trái phiếu kho bạc Mỹ, làm mất ổn định thị trường vốn ngắn hạn, làm suy yếu các công cụ chính sách tiền tệ của FED và có khả năng lan truyền cú sốc trên khắp các thị trường tài chính toàn cầu.

Nhận ra những rủi ro này, Quốc hội Mỹ đã thông qua Đạo luật GENIUS vào tháng 7/2025, có hiệu lực vào đầu năm 2027. Luật này tạo ra một khuôn khổ thống nhất cho các stablecoin thanh toán neo theo USD trong phạm vi Mỹ. Đạo luật này yêu cầu tất cả các tổ chức phát hành, bao gồm cả tổ chức phát hành nước ngoài, phải đảm bảo đầy đủ cho các token của họ bằng trái phiếu kho bạc Mỹ ngắn hạn hoặc USD và phải nộp báo cáo hàng tháng về thành phần dự trữ. Đạo luật lưỡng đảng này phản ánh sự công nhận ngày càng tăng rằng stablecoin không chỉ đơn thuần là công cụ tài chính, mà còn là đòn bẩy chiến lược của ảnh hưởng tiền tệ và địa chính trị.

Các nhà hoạch định chính sách Mỹ hy vọng rằng việc thắt chặt quy định sẽ khuyến khích việc áp dụng các stablecoin an toàn hơn, tuân thủ hơn trong nước và quốc tế, qua đó, củng cố vị thế đồng tiền dự trữ USD. Tuy nhiên, các token không được kiểm soát sẽ tiếp tục lưu thông thông qua các nền tảng ngang hàng, ví tư nhân và các mạng lưới giao dịch phi tập trung — vượt ra ngoài tầm với trực tiếp của chính quyền Mỹ.

Các nhà quản lý quốc tế đang phản ứng theo những cách khác nhau. Liên minh Châu Âu đã có lập trường phòng thủ theo khuôn khổ Markets in Crypto-Assets (MiCA), coi các stablecoin không phải đồng Euro là mối đe dọa đối với chủ quyền tiền tệ và giới hạn sự lưu thông của chúng trong khối.

Ngược lại, Singapore và Hong Kong (Trung Quốc) đang theo đuổi các cách tiếp cận tích hợp hơn. Cả hai đều đã triển khai các chế độ cấp phép nhấn mạnh vào chất lượng dự trữ, tính minh bạch và tuân thủ AML/KYC trong khi hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Khuôn khổ của Singapore ban đầu bao gồm các stablecoin được neo theo các loại tiền tệ G10 và Đô la Singapore, trong khi cơ chế của Hong Kong áp dụng cho tất cả các stablecoin được neo theo một loại tiền pháp định duy nhất. Việc thực hiện dự kiến của Đạo luật GENIUS của Mỹ có thể gián tiếp định hình chính sách châu Á. Các nhà quản lý tại Singapore và Hong Kong có thể điều chỉnh theo các tiêu chuẩn của Mỹ để tạo điều kiện cho việc sử dụng xuyên biên giới các stablecoin USD tuân thủ — điều này có khả năng củng cố sự thống trị tiền tệ của Mỹ.

Các stablecoin neo theo USD không chỉ là sự thay thế cho tiền mặt kỹ thuật số — chúng đang tạo ra các kênh mới cho tài chính xuyên biên giới và thách thức các mô hình quản lý hiện có. Liệu tương lai sẽ mang đến một hệ sinh thái stablecoin đa tiền tệ bị phân mảnh hay củng cố thêm sự thống trị của USD sẽ phụ thuộc vào cách các khuôn khổ khu vực tương tác với chính sách của Mỹ.

Cuối cùng, stablecoin thể hiện sự căng thẳng giữa đổi mới và chủ quyền tiền tệ. Chúng mang lại hiệu quả và sự hội nhập tài chính, nhưng cũng mang theo rủi ro làm khuếch đại sự biến động trên thị trường toàn cầu — khiến sự cân bằng cuối cùng giữa sự thống trị của Mỹ và một trật tự tài chính phân mảnh vẫn chưa chắc chắn.