Hà Nội phấn đấu nâng thứ hạng, vào top 5 trong Bộ Chỉ số FTA Index

Hà Nội phấn đấu cải thiện xếp hạng trong FTA Index

Năm 2024, Bộ Công Thương lần đầu triển khai Bộ Chỉ số đánh giá thực hiện các FTA (FTA Index) tại các địa phương. Bộ chỉ số tập trung khảo sát vào 4 khía cạnh chính: Mức độ tiếp cận thông tin về FTA của doanh nghiệp; tình hình tuân thủ các quy định pháp luật nội luật hóa từ cam kết FTA; hiệu quả các chương trình, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA; và việc triển khai các cam kết phát triển bền vững tại địa phương, đồng thời ghi nhận các khó khăn, vướng mắc mà doanh nghiệp đang gặp phải.

Bộ Chỉ số không chỉ để đo đếm, so sánh việc thực thi các FTA giữa các địa phương mà còn là động lực thúc đẩy các tỉnh, thành không ngừng đổi mới, đẩy mạnh cải cách hành chính, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp thực thi có hiệu quả và tối ưu hóa các nguồn lực, các cơ hội từ các FTA để đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và sản phẩm xuất khẩu, góp phần duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu bền vững.

Theo kết quả đánh giá năm 2024, Hà Nội xếp thứ 30/63 tỉnh, thành phố, một vị trí chưa đáp ứng kỳ vọng. Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Thế Hiệp - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội - cho biết, trước thực trạng trên, UBND thành phố đã ban hành Kế hoạch số 251/KH-UBND ngày 12/9/2025 nhằm cải thiện và nâng cao thứ hạng trong FTA Index. Và thông qua kế hoạch, giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành, đơn vị triển khai với mục tiêu đưa Hà Nội vào nhóm địa phương có thứ hạng cao năm 2025.

Kế hoạch tập trung nâng cao bốn chỉ số thành phần: Tuyên truyền, phổ biến thông tin về FTA; xây dựng pháp luật địa phương; chính sách hỗ trợ và nâng cao năng lực cạnh tranh; phát triển bền vững. Trọng tâm là tháo gỡ vướng mắc trong thực thi FTA, nhất là về chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và tiêu chuẩn hội nhập. Doanh nghiệp được khuyến nghị đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại, đồng thời giảm phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu để đáp ứng quy tắc xuất xứ, tránh nguy cơ bị điều tra gian lận hoặc lẩn tránh thuế quan.

Theo ông Nguyễn Thế Hiệp, thời gian qua, Sở Công Thương đã phối hợp và nhờ sự hướng dẫn của Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tổ chức hội thảo, tập huấn, cung cấp tài liệu hướng dẫn chi tiết về FTA Index cho doanh nghiệp; phối hợp Bộ Công Thương, các sở, ngành, hiệp hội để triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp hỗ trợ.

“Mục tiêu của chúng tôi là nâng cao thứ hạng trong Bộ Chỉ số FTA Index, mục tiêu cao nhất là lọt vào top 5” - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội thông tin.

Hiện thực hóa mục tiêu nêu trên, lãnh đạo Sở Công Thương Hà Nội cho rằng, cùng với công tác tuyên truyền về các FTA mà Việt Nam đã tham gia, Sở Công Thương cũng sẽ rà soát, kiểm tra, tìm ra giải pháp tốt nhất, hỗ trợ doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội tập trung vào những FTA trọng điểm, là thế mạnh.

Cùng đó, chú trọng xây dựng các chương trình hỗ trợ riêng cho các ngành hàng có giá trị xuất khẩu lớn. Bên cạnh thị trường xuất khẩu truyền thống, Hà Nội cũng sẽ hỗ trợ doanh nghiệp sang các thị trường mới, còn nhiều tiềm năng phát triển.

“Mục tiêu của chúng tôi là cải thiện, nâng cao điểm của từng chỉ số thành phần trong FTA Index thông qua chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu; hỗ trợ doanh nghiệp trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh; hỗ trợ doanh nghiệp đưa hàng hóa vào hệ thống phân phối nước ngoài; hỗ trợ sản phẩm công nghiệp chủ lực, công nghiệp hỗ trợ...” - ông Nguyễn Thế Hiệp thông tin.

Cùng chia sẻ về vấn đề này, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội Mạc Quốc Anh cho biết, hiện nay chỉ khoảng 32% hội viên hiểu rõ quy tắc xuất xứ và chưa tới 25% tận dụng được ưu đãi FTA, còn thấp so với tiềm năng.

Chỉ 18% doanh nghiệp có kế hoạch đánh giá, giảm phát thải carbon - tỷ lệ đáng lo ngại khi từ năm 2026-2027, các tiêu chí này sẽ áp dụng với hàng xuất khẩu vào EU. Nếu chậm thích ứng, doanh nghiệp có thể mất từ 5-8% lợi nhuận mỗi năm. Ngoài ra, chi phí logistics hiện chiếm từ 17-20% giá thành sản phẩm, gây khó khăn trong việc đáp ứng tiêu chí xanh, số hóa và minh bạch theo yêu cầu của các FTA thế hệ mới, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh hàng xuất khẩu.

Như vậy, FTA Index là chỉ số quan trọng phản ánh năng lực cạnh tranh, niềm tin và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp xuất khẩu. Nếu Hà Nội tập trung cải thiện các chỉ số này, đồng thời nâng cao hiệu quả tiếp cận thông tin, cải cách thủ tục hành chính, phát triển logistics và thúc đẩy chuyển đổi xanh, thành phố có thể tăng tỷ lệ tận dụng FTA thêm 10%, góp phần nâng kim ngạch xuất khẩu khoảng từ 10-20%.

Để đạt mục tiêu này, cộng đồng doanh nghiệp đề xuất thành phố sớm thành lập Trung tâm FTA Hà Nội làm đầu mối kết nối và tư vấn về FTA, quy tắc xuất xứ giữa Bộ Công thương, các cơ quan liên quan và hải quan. Trung tâm sẽ giúp cập nhật thông tin kịp thời, góp phần nâng tỷ lệ doanh nghiệp tận dụng ưu đãi thuế quan từ 32% hiện nay lên khoảng 55% vào năm 2026.

Bộ chỉ số FTA Index 2024 được xây dựng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và là kết quả nỗ lực phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa Bộ Công Thương với các bộ, ngành, địa phương, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp với mục đích nâng cao hơn nữa hiệu quả thực thi các FTA của Việt Nam, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu về tăng trưởng kinh tế, đầu tư và thương mại của Đảng, Nhà nước, Chính phủ Việt Nam.