Sự trở lại đầy quyết liệt của Google

Khi OpenAI tung ra ChatGPT cuối năm 2022, ngay cả các kỹ sư Google cũng bất ngờ. Mô hình hội thoại này lập tức gây bão toàn cầu, khiến giới công nghệ đặt câu hỏi: liệu Google – công ty dẫn đầu nghiên cứu AI trong nhiều năm – có đang bị bỏ lại phía sau? Một số nhân viên nội bộ thừa nhận họ “vừa thất vọng vừa nhẹ nhõm”: thất vọng vì đi chậm hơn một startup nhỏ, nhưng nhẹ nhõm vì đây chính là tín hiệu thúc đẩy Google buộc phải chuyển mình nhanh hơn.

Sự chuyển mình đó bắt đầu rõ nét khi Google hợp nhất DeepMind và nhóm Brain, tập trung toàn lực xây dựng dòng mô hình Gemini. Những dự án trước đây như Sparrow bị loại bỏ để nhường đất cho hướng phát triển mới. Theo Fortune và Bank of America Securities, Gemini 3 – thế hệ ra mắt giữa tháng 11/2025 – được đánh giá là “mô hình mạnh nhất mà Google từng tạo ra”, với khả năng đọc hiểu tình huống, lập luận sâu và xử lý ngữ cảnh dài vượt trội.

Đầu tuần qua, Prolific công bố bảng xếp hạng các mô hình AI tốt nhất và Google bất ngờ chiếm bốn vị trí trong top 10, chưa tính Gemini 3 vì mới ra mắt. Sự áp đảo này cho thấy khoảng cách hiệu suất giữa Google và các đối thủ đang dần mở rộng. Cổ phiếu Alphabet tăng mạnh, vốn hóa vượt mốc 4.000 tỷ USD, đưa Larry Page leo lên vị trí tỷ phú giàu thứ hai thế giới.

Sự lột xác của Google được nhìn nhận như một “cú thức tỉnh”. Trong nhiều năm, hãng thận trọng đến mức không tung các mô hình ngôn ngữ lớn ra thị trường vì lo ngại rủi ro thiên kiến và sai sót. Nhưng ChatGPT đã khiến công ty hiểu rằng người dùng không quá khắt khe như dự đoán. Điều này buộc Google thay đổi triết lý: thử nghiệm nhanh hơn, phát hành nhanh hơn và sẵn sàng phá bỏ thói quen bảo thủ cũ.

Ba năm qua, Google âm thầm đưa AI vào mọi sản phẩm: từ Search, YouTube đến Gmail, Android và Google Cloud. Quý III/2025, công ty lần đầu đạt doanh thu hơn 100 tỷ USD trong một quý. Mảng điện toán đám mây – vốn bị AWS và Microsoft Azure bỏ xa – bất ngờ tăng tốc mạnh nhờ nhu cầu AI bùng nổ. Chip chuyên dụng của hãng cũng được săn đón khi cuộc đua mở rộng trung tâm dữ liệu trở nên khốc liệt.

Trong khi đó, OpenAI – từng là tâm điểm của cơn sốt AI – đang gặp nhiều sức ép. CEO Sam Altman theo đuổi tham vọng mở rộng sang tìm kiếm, mạng xã hội, doanh nghiệp và đám mây, nhưng mọi lĩnh vực đều là nơi Google có ưu thế. Một số chuyên gia như Jim Cramer (CNBC) thậm chí dự đoán ba kịch bản cho OpenAI: được chính phủ bảo trợ, bị Microsoft mua lại toàn bộ, hoặc gặp rủi ro sụp đổ nếu không tìm được hướng tăng trưởng bền vững.

Google đang tự “phá vỡ chính mình”

Một trong những quân bài quan trọng nhất của Google hiện nay là AI Overviews – tính năng tóm tắt câu trả lời bằng AI xuất hiện ngay đầu trang tìm kiếm. Đây được xem là nỗ lực tái định nghĩa Search trong kỷ nguyên AI, khi ngày càng nhiều người dùng chuyển từ truy vấn truyền thống sang hỏi trực tiếp chatbot.

Theo Similarweb, các truy vấn bằng AI đang thay thế khoảng 10% lưu lượng tìm kiếm cổ điển. Điều này gây áp lực lên doanh thu quảng cáo, vốn là “xương sống” của Google. Tuy nhiên, số liệu của Bank of America cho thấy Google lại đang thu hút người dùng trở lại nhờ trải nghiệm nhanh và trúng ý hơn. Dù tỷ lệ click vào các website có thể giảm trong một số trường hợp, tổng số truy vấn mà người dùng thực hiện lại tăng lên.

Giám đốc Google Search Liz Reid thừa nhận “có sự dịch chuyển lưu lượng”, nhưng cũng khẳng định AI Overviews giúp người dùng tìm câu trả lời tốt hơn và hiệu quả hơn, nhất là với các truy vấn phức tạp. Tuy vậy, thay đổi này khiến các nhà xuất bản và nhà sáng tạo nội dung lo lắng vì khó giữ doanh thu quảng cáo khi Google hiển thị câu trả lời trực tiếp từ AI.

Song song với đó, Google liên tục tung ra các công cụ hỗ trợ mua sắm, so sánh giá, phân tích video, tạo danh sách sản phẩm và hiểu văn bản trong nhiều ngữ cảnh. Những tính năng này củng cố lập luận rằng Google vẫn sở hữu lợi thế lớn nhất: hệ sinh thái người dùng khổng lồ. “Google có người dùng. Miễn còn tiếp tục tung ra sản phẩm, không ai sánh nổi sức mạnh phân phối của họ”, một cựu giám đốc Google nhận định.

Sự trở lại mạnh mẽ của Google không chỉ phản ánh tốc độ thích ứng của hãng công nghệ gần 30 năm tuổi, mà còn cho thấy cuộc đua AI đang bước sang giai đoạn mới: khốc liệt hơn, thực dụng hơn và gắn chặt với doanh thu. Sau ba năm kể từ ngày ChatGPT xuất hiện, Google đã chứng minh họ chưa bao giờ rời khỏi cuộc chơi – và thậm chí đang là người nắm lợi thế.