Trong xu hướng chuyển dịch mạnh mẽ sang kinh tế số, thương mại điện tử đang trở thành “đường cao tốc” giúp nông sản từ những buôn làng Tây Nguyên tiếp cận thị trường rộng lớn. Tại tỉnh Gia Lai, từ các hợp tác xã sản xuất quy mô nhỏ đến doanh nghiệp chế biến quy mô lớn, việc “lên sàn” đang góp phần thay đổi cách làm nông nghiệp, mở lối đưa sản phẩm vươn xa.
Lợi thế nguyên liệu - nền tảng cho thương mại điện tử bứt phá
Gia Lai sở hữu diện tích đất sản xuất nông nghiệp rộng hơn 977.000 ha, thuộc tốp đầu cả nước. Các vùng chuyên canh cà phê, hồ tiêu, sầu riêng, cao su,… tạo nguồn cung hàng hóa dồi dào, có thể truy xuất nguồn gốc. Đây là điều kiện tiên quyết để tham gia thị trường trực tuyến vốn yêu cầu cao về chất lượng và tính minh bạch.
Livestream bán các sản phẩm nông sản tỉnh Gia Lai. Ảnh: Hiền Mai
Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông và logistics của tỉnh đang được tăng tốc đầu tư: Quốc lộ 19 kết nối thẳng cảng biển Quy Nhơn, Quốc lộ 25 hướng ra Phú Yên, tuyến từ Gia Lai sang Quảng Ngãi được nâng cấp. Khi hàng hóa đi lại thuận lợi, thương mại điện tử liên vùng có điều kiện bứt phá, giúp nông sản từ miền núi nhanh chóng đến khu vực đồng bằng, ven biển và các trung tâm tiêu thụ.
Là một trong những hợp tác xã tiên phong trong chuyển đổi số lĩnh vực nông nghiệp, Hợp tác xã (HTX) Mật ong Phương Di Ia Grai là một trong những đơn vị rất thành công trong việc tận dụng và phát triển hình thức phân phối online. Bà Trần Thị Hoàng Anh, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc HTX Mật ong Phương Di Ia Grai cho biết, sau khi đã có sản phẩm ưu thế, việc lựa chọn và đầu tư vào các hình thức tiêu thụ có vai trò rất quan trọng.
Theo bà Hoàng Anh, trước đây, các sản phẩm mật ong của HTX chủ yếu bán qua kênh truyền thống như chào hàng ở các cửa hàng, đại lý và xúc tiến thương mại tại các hội chợ. Song, gần đây, để tránh mất thời gian và công sức, người tiêu dùng dần chuyển sang mua hàng trực tuyến trên sàn thương mại điện tử và các nền tảng mạng xã hội. Để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, HTX đã nỗ lực tiếp cận các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội để giới thiệu sản phẩm. Thông qua hình thức này, HTX Mật ong Phương Di Ia Grai đã tiếp cận được nhiều khách hàng và ký kết được nhiều hợp đồng tiêu thụ sản phẩm hơn.
“Chúng tôi tập trung quảng bá các sản phẩm OCOP 3 - 4 sao cấp tỉnh như mật ong hoa cà phê, mật ong đa hoa bằng các video và đăng lên nền tảng TikTok. Các video về quá trình chế biến cũng như công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm góp phần củng cố thêm niềm tin của khách hàng. Mỗi năm, HTX đã bán được hàng nghìn sản phẩm mật ong trên nền tảng TikTok”, bà Hoàng Anh thông tin.
Các sản phẩm được bán trên Tiktokshop của Hợp tác xã (HTX) Mật ong Phương Di Ia Grai. Ảnh chụp màn hình
Không chỉ mật ong, các doanh nghiệp chế biến rau củ quả cũng đang tận dụng tốt chuỗi vận chuyển liên kết giữa Gia Lai và các tỉnh duyên hải miền Trung. Ông Trịnh Xuân Anh, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc HTX Nông nghiệp và dịch vụ Kông Yang cho biết: Các sản phẩm được chế biến tại nhà máy rồi đưa xuống kho ở Quy Nhơn để phân phối đi cả nước. Nhờ thương mại điện tử, hàng đến nhanh, tiếp cận thêm được nhiều khách hàng.
"Nếu hạ tầng vận tải lạnh hoàn thiện, chúng tôi có thể đẩy mạnh xuất khẩu. Ngoài ra, thông qua sàn thương mại điện tử, HTX và các thành viên dễ nắm bắt nhu cầu của người tiêu dùng, từ đó chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, chăm sóc cây trồng theo quy trình VietGAP. Cùng với đó, sẽ khắc phục được hạn chế về khoảng cách địa lý, hạ tầng giao thông. Việc bán sản phẩm qua sàn thương mại điện tử góp phần giúp HTX tiêu thụ 100 tấn trái cây/năm, doanh thu đạt hơn 2 tỷ đồng/năm, tăng gấp 2-3 lần so với phương thức bán hàng truyền thống", ông Trịnh Xuân Anh nói.
Phát triển bền vững - hướng đi dài hạn
Theo định hướng đến năm 2030, tỉnh Gia Lai đặt mục tiêu tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho thương mại điện tử phát triển bền vững. Trong đó, 70% dân số trưởng thành tham gia mua sắm trực tuyến; thương mại điện tử chiếm khoảng 30% tổng mức bán lẻ, tốc độ tăng trưởng doanh số đạt 23 - 25%/năm; 65 - 70% doanh nghiệp đáp ứng bộ tiêu chí thương mại điện tử bền vững; 75% doanh nghiệp ứng dụng thương mại điện tử trong kinh doanh; 100% giao dịch có hóa đơn điện tử; thanh toán không tiền mặt đạt 85% tổng giao dịch thương mại điện tử; 70% doanh nghiệp nhỏ và vừa kinh doanh trên nền tảng số.
Tỉnh cũng chú trọng thu hẹp khoảng cách phát triển giữa khu vực miền núi, thành thị và thúc đẩy liên kết vùng. Phấn đấu đến năm 2030, giá trị giao dịch thương mại điện tử B2C đạt 50% tổng giá trị giao dịch của toàn tỉnh; 65% xã, phường có hộ kinh doanh bán hàng online; tối ưu hóa logistics chặng cuối, giảm tỷ lệ chi phí giao hàng xuống còn tối đa 15% doanh thu.
Tỉnh Gia Lai đặt mục tiêu tới năm 2030, thương mại điện tử chiếm khoảng 30% tổng mức bán lẻ, tốc độ tăng trưởng doanh số đạt 23-25%/năm. Ảnh: Hiền Mai
Cùng với tăng trưởng thị trường, tỉnh đặt mục tiêu phát triển thương mại điện tử đi đôi với phát triển xanh và trách nhiệm môi trường: Giảm bao bì nhựa xuống tối đa 40%; 50% sản phẩm dùng bao bì tái chế; 40% doanh nghiệp logistics sử dụng năng lượng sạch và 50% doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn đóng gói xanh. Đây là những yêu cầu tất yếu từ người tiêu dùng và các thị trường xuất khẩu như EU, Nhật Bản.
Thời gian tới, các sở, ban, ngành của tỉnh sẽ phối hợp với các cơ sở đào tạo như Đại học Quy Nhơn, FPT Quy Nhơn, Cao đẳng Kỹ thuật Công nghệ Quy Nhơn triển khai đào tạo chuyên ngành thương mại điện tử và kỹ năng số cho doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân.
Hơn 2.500 lượt người sẽ được đào tạo trong 5 năm về kỹ năng vận hành thương mại điện tử, xây dựng gian hàng số, marketing online… Nguồn nhân lực được trang bị bài bản sẽ giúp doanh nghiệp địa phương không chỉ bán được hàng trong nước mà còn hướng đến bán hàng xuyên biên giới.
Ông Dương Minh Đức, Giám đốc Sở Công Thương Gia Lai nhấn mạnh: "Thương mại điện tử đang mở ra cánh cửa lớn để nông sản Gia Lai bứt phá, vươn mình từ đại ngàn đến biển xanh và xa hơn nữa là thị trường quốc tế. Khi logistics hoàn thiện, liên kết vùng được đẩy mạnh và cộng đồng doanh nghiệp chung tay chuyển đổi, Gia Lai hoàn toàn có thể trở thành trung tâm thương mại điện tử nông sản của Tây Nguyên, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế số quốc gia".
Từ năm 2022 đến nay, Sở Công Thương đã tổ chức nhiều lớp tập huấn cho doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh nông sản về các nhóm giải pháp phát triển thương mại điện tử, tiếp cận thông tin về xu hướng quảng cáo kỹ thuật số, sử dụng trí tuệ nhân tạo trong quá trình xử lý, chuyển đổi thông tin. Qua đó, các đơn vị được hướng dẫn, hỗ trợ cài đặt, sử dụng nền tảng số, công nghệ số để đưa các mặt hàng nông sản lên các sàn thương mại điện tử thuận lợi nhất.