Đi tìm vốn rẻ cho nền kinh tế: CASA là lợi thế

Lãi suất đầu vào hợp lý thì cho vay mới đảm bảo

Trong bối cảnh Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo đẩy mạnh cho vay tới các doanh nghiệp, lĩnh vực thì việc đảm bảo có được đầu vào tiền rẻ để cho vay ra với lãi suất hợp lý là yếu tố tiên quyết đảm bảo ổn định vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng.

Theo Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng 8% của nền kinh tế trong năm nay thì ngành ngân hàng phải đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16%, tức là dư nợ tín dụng cho nền kinh tế khoảng 2,5 triệu tỷ đồng.

Hiện nay, vốn cho nền kinh tế dựa vào các nguồn đầu tư gồm: ngân sách nhà nước cho đầu tư công, vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nước ngoài; vốn tín dụng ngân hàng; vốn từ thị trường chứng khoán; vốn tự có và các nguồn khác. Tuy nhiên, với đặc thù của nền kinh tế Việt Nam, tín dụng vẫn chiếm hơn một nửa tổng cung vốn cho nền kinh tế. Vì thế, mỗi động thái lãi suất từ các ngân hàng thương mại đều là tín hiệu về tăng, hoặc giảm lãi suất cho vay.

Hiện tại, đầu vào của các ngân hàng thương mại có tiền gửi có kỳ hạn từ dân cư, từ các doanh nghiệp, tổ chức, thông thường chiếm từ 60 - 70% tổng huy động vốn của các ngân hàng. Còn lại là tiền gửi không kỳ hạn, tiền nhàn rỗi trong tài khoản thanh toán, với cách gọi khác là CASA.

Đầu vào của các ngân hàng thương mại là tiền gửi có kỳ hạn từ dân cư, từ các doanh nghiệp, tổ chức. Ảnh: Duy Minh

Hai tháng đầu năm nay, hàng chục ngân hàng đã đồng loạt tăng lãi suất huy động, khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại phải vay vốn với lãi suất cao. Công thức tính lãi suất cho vay được các ngân hàng áp dụng là: Lãi suất huy động cộng (+) 2 - 3% chi phí quản lý và lợi nhuận sẽ ra lãi suất cho vay. Hiện tại, lãi suất huy động đang được các ngân hàng áp dụng giao động ở mức 4,6 - 6,6%/năm với kỳ hạn 6 tháng đến 24 tháng; và 3,9%/năm cho kỳ hạn 3 tháng; mức tiền gửi từ 1 và 2 tháng lãi suất sẽ thấp hơn, trên dưới 3%/năm.

Với lãi suất cho vay, thống kê từ các ngân hàng thương mại cho thấy, lãi suất cho vay có xu hướng giảm so với năm 2024. Tùy vào quy mô của các ngân hàng, lãi suất cho vay bình quân trong 2 tháng đầu năm nay giao động từ 5,7 - 6,9%/năm; chênh lệch lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân là 2,9 - 3,5%/năm. Chênh lệch lãi suất sau khi trừ các chi phí liên quan hoạt động huy động vốn, sử dụng vốn là 1,3 -1,6%%/năm.

Cuộc đua CASA ngày càng nóng

Như vậy, nếu có nguồn đầu vào hợp lý thì lãi suất cho vay mới đảm bảo ở mức hợp lý như doanh nghiệp kỳ vọng. Và các ngân hàng, bên cạnh việc tiết giảm các chi phí kinh doanh thì tìm vốn rẻ từ các nguồn cũng như đa dạng hóa cách thức huy động vốn, trong đó có CASA, đang là cuộc đua được nhiều nhà băng lựa chọn.

“Gần đây, thấy mỗi tháng tài khoản tiết kiệm lại được cộng thêm tiền với thông tin “ngân hàng gửi tiền lãi số dư không kỳ hạn” tôi thấy khá bất ngờ và vui. Dù không nhiều, chỉ bằng 0,1 - 0,2% tổng số dư/tháng nhưng cho thấy các ngân hàng đã biết cách chia sẻ lợi nhuận và chăm sóc khách hàng tốt hơn” - chị Thúy Nga ở Tây Hồ (Hà Nội) bày tỏ.

Để tối ưu giá trị dòng tiền nhàn rỗi của khách hàng trong tài khoản, đồng thời giúp gia tăng tỷ lệ CASA trong nguồn vốn của mình, nhiều ngân hàng không chỉ “gửi một chút” tiền lãi suất cho khách hàng có số dư trong tài khoản mà đã đưa tới khách hàng những sản phẩm cụ thể.

Đơn cử như tại Techcombank, khi bật tính năng sinh lời tự động từ tài khoản, khách hàng của nhà băng này có thể lời hơn gấp 80 lần so với khi không bật nhờ mức lãi suất thực tế lên tới 4%/năm. Cùng với hàng loạt ưu đãi hấp dẫn và nhiều tiện ích trên ngân hàng số, khách hàng của Techcombank có thể tối ưu hóa toàn bộ dòng tiền chờ chi tiêu một cách tốt nhất và vẫn sẵn sàng để nắm bắt những cơ hội đầu tư hay mua sắm khi cần.

Hay tại VIB, nhà băng này nhận ra khách hàng không chỉ cần một nơi để gửi tiền, mà cần một ngân hàng giúp khai thác tối đa sức mạnh dòng tiền của mình. Do đó VIB đã nghiên cứu cho ra mắt tài khoản siêu lợi suất. Theo đó, chỉ cần một ngày tiền cũng có thể sinh lời với mức lãi suất từ 2,5 - 4,3%/năm. Đặc biệt, người dùng vẫn hoàn toàn chủ động rút tiền bất cứ lúc nào mà không ảnh hưởng đến lợi suất tích lũy.

“Nếu chỉ để tiền trong tài khoản thanh toán, mức lãi là 0,1%. So với mức lợi suất cao nhất của tài khoản siêu lợi suất, người dùng có thể hưởng lợi gấp 43 lần. Chúng tôi ước tính khi sản phẩm đạt quy mô kỳ vọng, VIB sẽ giảm tới 10% chi phí vốn, từ đó giúp giảm lãi suất vay, mang thêm những lợi ích thiết thực cho khách hàng” - ông Hồ Vân Long, Phó Tổng giám đốc kiêm Giám đốc Khối Ngân hàng Bán lẻ VIB cho hay.

Theo thống kê từ báo cáo tài chính của 27 ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán, tổng tiền gửi không kỳ hạn tại những nhà băng này đến cuối năm 2024 đạt hơn 2,4 triệu tỷ đồng, tăng hơn 325 nghìn tỷ so với năm 2023. Tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn/tổng tiền gửi khách hàng của 27 nhà băng đạt 21,7%.

Vietcombank vẫn là ngân hàng có số dư tiền gửi không hạn cao nhất hệ thống hiện nay, đạt hơn 529 nghìn tỷ đồng, tăng thêm hơn 68 nghìn tỷ trong năm 2024.

Đáng chú ý, VietinBank là ngân hàng có mức tăng tiền gửi không kỳ hạn cao nhất trong năm qua, tăng thêm tới hơn 72 nghìn tỷ đồng, đưa số dư lên hơn 383 nghìn tỷ đồng. Theo đó, VietinBank đã vượt qua BIDV trở thành ngân hàng có số dư tiền gửi không kỳ hạn cao thứ 2 toàn ngành.

BIDV đứng thứ 3 với số dư tiền gửi không kỳ hạn là 380 nghìn tỷ đồng, tăng thêm hơn 46 nghìn tỷ trong năm 2024. MB cũng ghi nhận số dư tiền gửi không kỳ hạn tăng mạnh, thêm hơn 55 nghìn tỷ đồng lên hơn 271 nghìn tỷ.

Ở nhóm ngân hàng tư nhân, Techcombank dẫn đầu với hơn 191 nghìn tỷ đồng, tăng thêm gần 19 nghìn tỷ. Với con số này, Techcombank đang duy trì khoảng cách lớn so với các ngân hàng tư nhân khác trên thị trường.

Xét về tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn/tổng tiền gửi khách hàng là cuộc rượt đuổi Top 1 đầy gay cấn của Techcombank và MB trong những năm gần đây. Cuối năm 2024, tỷ lệ CASA của MB đạt 38%, không có nhiều thay đổi so với cuối năm 2023 và cao nhất toàn ngành.

Techcombank ghi nhận tỷ lệ CASA ở mức 35,9%, giảm so với 38% của năm trước. Nguyên nhân giảm do một phần CASA được chuyển vào tài khoản Sinh lời tự động. Nếu tính cả số dư Sinh lời tự động, tiền gửi ký quỹ, tiền gửi vốn chuyên dùng thì tỷ lệ CASA của Techcombank đạt gần 41%, vượt qua MB.

Vietcombank đứng thứ 3 về tỷ lệ CASA, đạt 35%, tăng 1,9 điểm % so với năm 2023. Hai ngân hàng tiếp theo đứng Top 4 và Top 5 là MSB (24,9%) và VietinBank (23,9%).

Các ngân hàng khác trong Top 10 tỷ lệ CASA còn có ACB, TPBank, BIDV, SeABank, Sacombank. Trong đó, SeABank có sự cải thiện mạnh mẽ, tăng tới 7,8 điểm % lên 18,8%.