Yêu cầu cấp thiết phải xây dựng GoGlobal
Bộ Công Thương đang xây dựng Dự thảo Chương trình vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026-2035 (Chương trình GoGlobal) và lấy ý kiến của các đối tượng chịu tác động. Dự kiến văn bản sẽ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp có hoạt động đầu tư, kinh doanh ra thị trường quốc tế.
Theo Bộ Công Thương, trước đây, mặc dù chưa có chiến lược hay chương trình “GoGlobal” chính thức như một số quốc gia (chẳng hạn Trung Quốc) nhưng Việt Nam đã đạt được một số thành tựu trong việc vươn ra thị trường toàn cầu.
Năm 2024, Việt Nam thuộc nhóm 20 nước xuất khẩu hàng hóa hàng đầu thế giới (xấp xỉ 406 tỷ USD) và là trung tâm sản xuất lớn của khu vực. Việt Nam đã tiếp thu nhiều thực tiễn tốt và hỗ trợ kỹ thuật để nâng cao năng lực cạnh tranh ở mọi cấp độ (nền kinh tế, ngành, doanh nghiệp, sản phẩm), hoàn thiện thể chế kinh tế, và cải thiện thu nhập cho người lao động. Các cơ quan, doanh nghiệp Việt Nam cũng kết nối hiệu quả với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, qua đó giúp khai thông tiếp cận vào các thị trường xuất khẩu.
Tuy nhiên, tiến trình GoGlobal của Việt Nam còn hạn chế; các doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam nhìn chung còn yếu, mức độ quốc tế hóa còn thấp và chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa; chưa hình thành được hệ thống các doanh nghiệp lớn, các tập đoàn có phạm vi hoạt động và có thương hiệu toàn cầu, khu vực, có khả năng làm chủ các chuỗi sản xuất, chuỗi giá trị trong các ngành kinh tế, các ngành, lĩnh vực mà Việt Nam có lợi thế về năng lực sản xuất và xuất khẩu (do các doanh nghiệp FDI làm chủ); các hỗ trợ của nhà nước đối còn doanh nghiệp tư nhân chưa hiệu quả, đặc biệt là các hỗ trợ về khoa học công nghệ, nguồn nhân lực, tài chính, tín dụng, đất đai…
Trong bối cảnh gia tăng các vấn đề toàn cầu hiện hay (chủ nghĩa bảo hộ, xu hướng chuyển dịch các chuỗi cung ứng toàn cầu, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…) đặt ra các yêu cầu về định vị lại sự tham gia của Việt Nam vào thị trường quốc tế ở tầm mức cao hơn nhằm thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và phát triển bền vững.
Thêm vào đó, cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước ngày càng được nâng cao, để hiện thực hóa khát vọng phát triển thịnh vượng trong kỷ nguyên mới của đất nước đòi hỏi phải có tâm thế mới, cách tiếp cận mới và phương thức tổ chức thực hiện mới để tiến trình vươn ra thị trường toàn cầu hiệu quả hơn, thực chất hơn. Vì vậy, việc xây dựng Chương trình GoGlobal là hết sức cần thiết.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân thăm gian hàng của doanh nghiệp Việt Nam tại Hội chợ Nhập khẩu quốc tế Trung Quốc lần thứ 7 tổ chức năm 2024. Ảnh: Cục Xúc tiến thương mại
Động lực cho kinh tế tư nhân Việt gia tăng hiện diện ở nước ngoài
Bộ Công Thương cho biết, mục tiêu chung của Chương trình GoGlobal của Việt Nam là nhằm giúp khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam gia tăng sự hiện diện ở nước ngoài một cách toàn diện, thực chất cả về quy mô và số lượng, hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia, doanh nghiệp, hàng hóa và dịch vụ Việt Nam trên thế giới.
Mục tiêu cụ thể đến năm 2035 đưa xuất khẩu của khu vực kinh tế tư nhân tăng nhanh và bền vững, đóng góp chủ đạo vào tạo ra giá trị gia tăng xuất khẩu được tạo ra trong nước; đầu tư ra nước ngoài của khu vực kinh tế tư nhân được mở rộng để tiếp cận và khai thác hiệu quả các nguồn lực và thị trường chiến lược bên ngoài, tạo lập không gian phát triển mới và gia tăng vị thế kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Hệ thống doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam được quốc tế hóa mạnh mẽ, có thương hiệu khu vực và toàn cầu với hai nguồn lực chiến lược là các doanh nghiệp lớn dẫn đầu (Leading Cooporations) có vai trò dẫn dắt chuỗi giá trị toàn cầu trong các ngành, lĩnh vực chiến lược mà Việt Nam có tiềm năng, lợi thế và các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiên phong (SMEs Fioneer) dẫn đầu trong các lĩnh vực, thị trường diện hẹp, có yếu tố đặc thù, có mô hình kinh doanh sáng tạo, có tiềm năng nhân rộng toàn cầu. Hệ sinh thái hỗ trợ kinh tế tư nhân vươn ra thị trường quốc tế phát triển đồng bộ, cạnh tranh, vươn tầm quốc tế.
Để thực hiện Chương trình GoGlobal hiệu quả, Bộ Công Thương đề xuất một số nhiệm vụ, giải pháp như: xây dựng nền tảng nhận thức và năng lực GoGlobal; thí điểm và mở đường cho kinh tế tư nhân GoGlobal; phát triển lực lượng tiên phong GoGlobal; hình thành và phát triển đồng bộ hệ sinh thái hỗ trợ kinh tế tư nhân GoGlobal; xây dựng môi trường quốc tế hóa thuận lợi, tạo động lực, cung cấp định hướng, tầm nhìn dài hạn và niềm tin cho kinh tế tư nhân GoGlobal; thiết kế và thí điểm các công cụ hỗ trợ, ưu đãi để tạo thuận lợi và chia sẻ rủi ro cho kinh tế tư nhân GoGlobal; nâng cấp và đồng bộ hóa hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về GoGlobal...
“GoGlobal” là quá trình toàn cầu hóa và hội nhập toàn diện của một quốc gia vào hệ thống toàn cầu, bao gồm các khía cạnh kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. “GoGlobal” được thúc đẩy bởi các sự kiện lịch sử và tiến bộ công nghệ như: sự ra đời của các tổ chức đa phương thông qua Hệ thống Bretton Woods (1944); cách mạng công nghiệp; tự do hóa thương mại...