Chuẩn hóa hướng dẫn C/O để nâng năng lực thực thi FTA

Trong giai đoạn hội nhập đi vào chiều sâu, năng lực thực thi các hiệp định thương mại tự do (FTA) ngày càng được nhìn nhận như yếu tố quyết định hiệu quả xuất khẩu. Tại Tọa đàm “Giải pháp tăng trưởng xuất khẩu cao và bền vững” diễn ra vào sáng 16/12, nhiều ý kiến cho rằng bên cạnh mở cửa thị trường, việc hoàn thiện hệ thống hướng dẫn về quy tắc xuất xứ và chứng nhận C/O là yêu cầu cấp thiết để doanh nghiệp khai thác ưu đãi một cách bền vững.

Từ góc nhìn ngành hàng, bà Hoàng Thị Liên - Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam đề xuất sớm chuẩn hóa hệ thống hướng dẫn xuất xứ theo hướng thống nhất, dễ tra cứu và phù hợp với đặc thù từng FTA, từng nhóm sản phẩm. Theo bà, khi số lượng FTA ngày càng nhiều và yêu cầu thực thi ngày càng chi tiết, doanh nghiệp cần một “bộ khung” hướng dẫn đủ rõ để có thể chủ động áp dụng trong thực tiễn.

margin: 15px auto;" />

“Doanh nghiệp rất cần những tài liệu hướng dẫn đủ sâu, đủ cụ thể để có thể tự tra cứu và thực hiện, thay vì chỉ tiếp cận thông tin ở mức khái quát”, bà Hoàng Thị Liên nhấn mạnh.

Theo hiệp hội, nếu thiếu hệ thống hướng dẫn chuẩn, việc áp dụng quy tắc xuất xứ sẽ phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm cá nhân, làm giảm tính nhất quán và hiệu quả thực thi chính sách.

Đáng chú ý, kiến nghị của hiệp hội không dừng ở việc bổ sung thêm tài liệu, mà hướng tới cách tiếp cận mang tính hệ thống. Cụ thể, hướng dẫn C/O cần được cấu trúc theo từng FTA, từng nhóm ngành hàng và các tình huống áp dụng phổ biến trong thực tế xuất khẩu. Cách làm này giúp doanh nghiệp nhanh chóng xác định quy tắc phù hợp, đồng thời giảm thời gian tìm kiếm và đối chiếu thông tin.

Bên cạnh đó, việc số hóa các tài liệu hướng dẫn về xuất xứ được xem là giải pháp quan trọng. Trong bối cảnh chuyển đổi số, các bộ hướng dẫn, mẫu C/O, ví dụ minh họa và lưu ý thực thi hoàn toàn có thể được tích hợp trên nền tảng trực tuyến, cho phép doanh nghiệp ở mọi địa phương tiếp cận thuận lợi. Điều này không chỉ mở rộng phạm vi hỗ trợ, mà còn tạo sự thống nhất trong cách hiểu và cách áp dụng quy định.

Theo các hiệp hội, coi hướng dẫn xuất xứ là “hạ tầng mềm” cho xuất khẩu sẽ giúp giảm chi phí tuân thủ và nâng cao khả năng tận dụng ưu đãi FTA. Khi doanh nghiệp có thông tin đầy đủ, kịp thời và chuẩn xác, C/O sẽ không còn là khâu phát sinh rủi ro, mà trở thành công cụ hỗ trợ tổ chức sản xuất và tiếp cận thị trường hiệu quả hơn.

Ở góc độ quản lý nhà nước, chuẩn hóa hướng dẫn C/O cũng góp phần nâng cao hiệu quả thực thi chính sách. Khi doanh nghiệp được trang bị kiến thức và công cụ cần thiết, số lượng vướng mắc phát sinh trong quá trình áp dụng sẽ giảm, đồng thời tạo thuận lợi cho công tác hậu kiểm và giám sát tuân thủ.

Nhiều ý kiến cho rằng, trong bối cảnh hội nhập mới, chính sách xuất khẩu cần chuyển từ “mở cửa thị trường” sang “nâng năng lực thực thi”. Chuẩn hóa và số hóa hướng dẫn xuất xứ, vì vậy, không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà là bước đi cần thiết để củng cố nền tảng cho tăng trưởng xuất khẩu bền vững.

Từ góc nhìn dài hạn, khi doanh nghiệp làm chủ xuất xứ hàng hóa, ưu đãi thương mại sẽ được chuyển hóa thành lợi thế cạnh tranh thực chất. Đây cũng là điều kiện để hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, trên cơ sở tuân thủ, minh bạch và phát triển bền vững.