Bối cảnh tài chính khác nhau giữa 2 thời điểm bán tín phiếu

Nỗi ám ảnh chưa dễ quên

Cách đây nửa năm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã thực hiện một đợt bán tín phiếu trên thị trường mở, với thời gian kéo dài khoảng 1,5 tháng. Đánh giá về động thái hút tiền của NHNN thời điểm đó, ông Nguyễn Đắc Toại - chuyên viên tư vấn thuộc Công ty chứng khoán SSI cho biết, đó là quyết định kịp thời của NHNN để giảm thiểu đầu cơ tỷ giá trong hệ thống ngân hàng.

Trong 2 tháng đầu năm, lượng tiền gửi ở các ngân hàng vẫn rất lớn. Ảnh tư liệu

Tại thời điểm NHNN thực hiện đợt bán tín phiếu, tỷ giá VND/USD đã có một số biến động tăng. Tỷ giá trung tâm do NHNN công bố và tỷ giá bán ra tại các ngân hàng thương mại đều vượt qua mốc 24.000 VND/USD. Áp lực tỷ giá tại thời điểm đó cũng khá lớn, do chỉ số DXY đo lường sức mạnh của đồng USD leo rất cao, có lúc đã vượt mốc 107 điểm. Mặt bằng giá USD trên thị trường quốc tế khi đó cao hơn khá nhiều so với mốc khoảng 103 - 104 điểm hồi tháng 5/2023 hoặc thậm có lúc chỉ khoảng 100 điểm hồi tháng 7/2023.

Đối với thị trường chứng khoán, giai đoạn NHNN hút tiền trên thị trường mở hồi tháng 9 và tháng 10/2023 có thể là một nỗi ám ảnh khó quên, khi thị trường chứng kiến những phiên “rơi tự do”. Chỉ số VN-Index rơi một mạch từ mốc 1.250 điểm hồi đầu tháng 9/2023 xuống dưới 1.230 điểm vào cuối tháng 10/2023.

Thời điểm đó có nhiều ý kiến quan điểm khác nhau để lý giải cho việc tuột dốc của thị trường. Tại diễn đàn F319, nơi thu hút khá nhiều nhà đầu tư chứng khoán tham gia, một nhà đầu tư tạo chủ đề khơi ra vấn đề cho biết, Thông tư 06/2023/TT-NHNN về hoạt động cho vay đã hạn chế việc các công ty chứng khoán tiếp cận vốn vay và sẽ càng làm thị trường khó khăn hơn.

Tuy nhiên, theo đánh giá của ông Phùng Trung Kiên - Giám đốc Trung tâm Phân tích của Công ty chứng khoán AIS, nhận định trên cũng chưa có căn cứ và thực tế trước việc thị trường đi xuống, mọi người vẫn thường cố gắng tìm một lý do gì đó để giải thích cho hiện tượng giảm điểm đó.

Bên cạnh đó, một trong những lý do khác được một số nhà đầu tư lý giải là sự ảnh hưởng bởi động thái hút tiền của NHNN, cơ sở của luận điểm này cho rằng, NHNN hút tiền đồng nghĩa làm giảm cung tiền và theo quy luật cung tiền giảm thường sẽ làm giá chứng khoán giảm theo.

Bối cảnh khác nhau giữa 2 giai đoạn

Thời điểm hiện nay, NHNN lại thực hiện một đợt hút tiền mới trên thị trường mở và theo đó, giới chứng khoán cũng lại có lý do để liên tưởng đến những diễn biến đã từng xảy ra trong quá khứ trên thị trường chứng khoán.

Đợt hút tiền lần này của NHNN bắt đầu tư hôm 11/3 với lượng tín phiếu bán ra là gần 15 nghìn tỷ đồng. Liên tục từ hôm đó đến nay, NHNN đều thực hiện các đợt đấu thầu và lượng tín phiếu được phát hành cũng đều khoảng gần 15 nghìn tỷ đồng mỗi năm với thời hạn tín phiếu là 28 ngày.

Từ hôm NHNN hút tiền, thị trường chứng khoán cũng chứng kiến những phiên giảm điểm mạnh. Ví dụ như ngay trong phiên 11/3, tức phiên đầu tiên NHNN bán tín phiếu, chỉ số VN-Index đã giảm hơn 11 điểm, ngoài ra trong phiên 18/3, chỉ số VN-Index cũng tuột dốc mất hơn 20 điểm.

Mặc dù vậy, thời gian gần đây giới phân tích cũng đưa nhiều bình luận cho rằng, đúng là việc hút tiền của NHNN trên thị trường là động thái làm giảm cung tiền, nhưng bối cảnh hiện tại và bối cảnh thời điểm nửa năm trước cũng có nhiều yếu tố khác nhau.

Đưa ra quan điểm của mình về vấn đề trên, bà Phan Thị Thu Hằng - Trưởng phòng Khối tư vấn đầu tư thuộc Công ty chứng khoán VPBank cho biết, thực chất tín phiếu không phải là vấn đề lo lắng với thị trường chứng khoán thời điểm này.

Tuy nhiên, vấn đề đáng quan tâm với thị trường là động thái của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED). Các dự báo trước thời điểm chỉ số CPI tháng 2 của Mỹ được công bố cho thấy FED có thể hạ lãi suất vào tháng 6/2023. Tuy nhiên, chỉ số CPI của Mỹ sau khi được công bố thì nhiều nhà đầu tư đã có phần lo lắng hơn về khả năng FED sẽ lùi thời điểm hạ lãi suất chậm hơn nữa.

Trong khi đó, một số ý kiến cũng cho rằng, đợt hút tiền của NHNN lần này trong bối cảnh chỉ là hút bớt tiền đang quá dư thừa tại các ngân hàng thương mại nên ảnh hưởng của đến cung tiền chung cũng sẽ không quá lớn.

Bởi lẽ trong 2 tháng đầu năm, lượng tiền gửi ở các ngân hàng vẫn rất lớn, trong khi tín dụng 2 tháng đầu năm tăng trưởng âm 0,72% so với cuối năm 2023. Do đó, việc NHNN bán tín phiếu là một cách để các ngân hàng đang thừa tiền có thêm thu nhập thay vì để không, nhưng vẫn phải trả chi phí vốn cho người gửi tiền.

Thị trường thời điểm hiện tại có nhiều thông tin hỗ trợ hơn Thị trường hiện tại đang có nhiều yếu tố hỗ trợ hơn so với thời điểm NHNN có động thái tương tự vào năm ngoái liên quan đến việc bán tín phiếu. Đó là hiện nay triển vọng phục hồi kinh tế rõ rệt hơn, bức tranh kết quả kinh doanh quý I dự kiến tích cực và là bệ đỡ cho thị trường (trái ngược hoàn toàn với bức tranh quý III năm ngoái). Yếu tố nữa là dòng tiền trong nước đang khá mạnh, được hậu thuẫn bởi môi trường lãi suất thấp và tâm lý kỳ vọng vào câu chuyện nâng hạng thị trường. Nhà đầu tư có thể tiếp tục duy trì nắm giữ cổ phiếu, ưu tiên phân bổ vào những nhóm cổ phiếu đang có yếu tố cơ bản hỗ trợ như nhóm cổ phiếu chứng khoán, tiêu dùng, xuất khẩu, bất động sản khu công nghiệp. Ông Đinh Quang Hinh - Trưởng Bộ phận vĩ mô và chiến lược thị trường, Khối Phân tích Công ty chứng khoán VNDirect.