Bẫy thanh khoản là gì? Giải pháp thoát khỏi bẫy thanh khoản

Bẫy thanh khoản là gì?

Bẫy thanh khoản (tiếng anh: liquidity trap) là tình huống lãi suất xuống quá thấp, dẫn đến thị trường có xu hướng tích trữ tiền, tài sản có giá trị khác (có giá trị sinh lời thấp nhưng có khả năng thanh khoản cao) thay vì đầu tư trái phiếu, cổ phiếu hay tài khoản sinh lợi khác.

Ảnh minh họa.

Bẫy thanh khoản sẽ xảy ra khi Ngân hàng Trung ương bơm tiền để kích thích nền kinh tế nhưng thất bại do nhu cầu tiền trên thị trường gần như bằng 0. Trường hợp này sẽ khiến lãi suất danh nghĩa hạ thấp xuống mức bằng không, người dân có xu hướng tích trữ tài sản như vàng hay tiền mặt, thay vì đầu tư. Điều này sẽ ảnh hưởng dẫn đến tình trạng suy thoái nền kinh tế.

Nguyên nhân dẫn đến bẫy thanh khoản

Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến bẫy thanh khoán trên thị trường. Cụ thể, các nguyên nhân chính có thể kể đến như:

* Doanh nghiệp và người dân kỳ vọng vào xu hướng giảm phát: mong muốn giả cả giảm đi trong tương lai, giá trị tiền tăng. Điều này càng khiến người dân có xu hướng nắm giữ tiền mặt nhiều hơn thay vì đầu tư.

* Người dân tập trung tiết kiệm tiền nhiều hơn là đầu tư: Các chủ thể trong nền kinh tế sẽ tập trung tiết kiệm tiền nhiều hơn là đầu tư và chi tiêu do nền kinh tế đang suy thoái. Đồng thời, ngân hàng thương mại cũng khó khăn hơn trong việc cho vay, bởi lo ngại mất khả năng thanh toán, phá sản. Điều này dẫn đến nguồn tiền không được huy động và doanh nghiệp không có vốn đầu tư mở rộng sản xuất.

* Ngân hàng gặp phải khủng hoảng tín dụng: Các ngân hàng thương mại gặp phải khủng hoảng tín dụng, dẫn đến thắt chặt các khoản vay. Lúc này, họ sẽ tập trung vào làm đẹp bảng cân đối tài chính, kế toán thay vì ra tăng các khoản nợ.

* Kênh trái phiếu trở nên kém hấp dẫn: Giá trị của trái phiếu thấp hơn mặc dù gia tăng lãi suất vẫn không thu hút được nhà đầu tư. Do nhà đầu tư tin rằng thị trường đang suy thoái, không có khả năng phục hồi và đầu tư trái phiếu không hiệu quả.

Làm thế nào để thoát khỏi bẫy thanh khoản?

Tình huống bẫy thanh khoản xảy ra sẽ ảnh hưởng và tác động xấu đến nền kinh tế. Đây là một tình trạng có quy mô lớn, cần có sự hỗ trợ và tác động của toàn bộ nền kinh tế để thoát khỏi bẫy thanh khoản. Dưới đây là một số cách để thoát khỏi bẫy thanh khoản cần được thực hiện:

Theo luận điểm của nhà kinh tế học Paul Krugman

Paul Krugman – nhà kinh tế học nổi tiếng cho rằng: “Tạo ra lạm phát kỳ vọng là cách để thoát khỏi bẫy thanh khoản”. Cụ thể các cách tạo ra lạm phát kỳ vọng có thể thực hiện như:

* Phá giá đồng nội tệ.

* Tăng thuế tiêu dùng.

* Theo đuổi kỳ vọng lạm phát.

* Thúc đẩy tăng trưởng cung tiền nhanh hơn.

Theo quan điểm của nhà kinh tế học Keynes

Keynes cho rằng: “Chính sách tài khóa mở rộng sẽ giúp nền kinh tế thoát khỏi bẫy thanh khoản”. Có thể hiểu, hiện tượng giảm phát xảy ra sẽ khiến lãi suất tiến gần bằng 0, từ đó gây sụt giảm tổng cầu và gây ra bẫy thanh khoản.

Chính sách tài khóa mở rộng kích thích tăng tổng cầu, từ đó bù đắp cho các khoản tiêu dùng tư nhân bị thiếu hụt. Các chính sách tài khoá mở rộng bao gồm:

* Cắt giảm thuế.

* Kích thích tiêu dùng tư nhân.

* Tăng chi tiêu chính phủ.

Theo quan điểm của những nhà kinh tế học khác

Theo các nhà kinh tế học, việc nới lỏng chính sách tiền tệ sẽ giúp thoát khỏi bẫy thanh khoản. Các biện pháp nới lỏng cụ thể được áp dụng như:

* Biện pháp nới lỏng định lượng (tiếng anh là Quantitative Easing – QE).

* Tăng cường mua các loại trái phiếu chính phủ dài hạn hoặc trái phiếu tư nhân.

Các biện pháp này sẽ khơi dậy niềm tin của người dân vào kênh trái phiếu, đầu tư và tiêu dùng, từ đó kích thích chi tiêu và thoát khỏi bẫy thanh khoản.

Bẫy thanh khoản là một hiện tượng gây kiềm chế sự phát triển của nền kinh tế. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do chính sách tài chính, tiền tệ, lãi suất của nhà nước không hiệu quả. Hiểu về bẫy thanh khoản là gì sẽ giúp nhà đầu tư nhận định được thị trường từ đó tránh được những rủi ro tài chính.