| Tập đoàn Sao Mai đề nghị đầu tư nhà máy điện gió tại Trà Vinh Bài học nào rút ra từ các vụ cháy tua bin điện gió gần đây? |
Không có tài chính, làm dự án ngàn tỷ… rồi bán
Ngày 9/8, nguồn tin của phóng viên Báo Công Thương, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Bộ Công an điều tra sai phạm tại 5 dự án điện gió ở Gia Lai theo kết luận của Thanh tra Chính phủ.
Theo đó, Thanh tra Chính phủ kết luận “Về việc thanh tra trách nhiệm của UBND tỉnh trong quản lý, sử dụng đất đai, đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường; hoạt động khai thác cát, đất, đá, sỏi và quản lý đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Gia Lai” chỉ rõ hàng loạt sai phạm của 5 dự án điện gió ngàn tỷ.
Những dự án điện gió này có tổng mức đầu tư hơn 20.300 tỷ đồng. Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, các dự án điện gió được UBND tỉnh Gia Lai cấp chủ trương đầu tư nhưng không thẩm định năng lực tài chính, các công ty sử dụng lao động nước ngoài không báo cáo cơ quan chức năng.
 |
| 5 dự án điện gió ở Gia Lai mắc hàng loạt sai phạm (trong ảnh dự án điện gió Chơ Long). Ảnh: CTV |
Đối với dự án nhà máy điện gió Phát triển Miền núi do Công ty Cổ Phần Điện gió Chư Prông Gia Lai làm chủ đầu tư (Công ty điện gió 1 – mức đầu tư 1.916 tỷ đồng) và dự án nhà máy điện gió Chế biến Tây nguyên do Công ty Cổ phần Năng lượng gió Chư Prông Gia Lai làm chủ đầu tư (Công ty điện gió 2 - mức đầu tư 1.917 tỷ đồng), được thực hiện tại huyện Chư Prông.
Cả 2 dự án điện gió 1 và 2 này thành lập vào tháng 4/2020 có trụ sở tại 18 Hùng Vương, TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai; đều đăng ký vốn điều lệ là 25 tỷ đồng, cổ đông chi phối là bà Nguyễn Thị Sen - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần chè Bầu Cạn.
Hai dự án được Sở Kế hoạch - Đầu tư và các sở ngành không thẩm định năng lực tài chính mà tham mưu UBND tỉnh cấp chủ trương đầu tư (vào tháng 7/2020) trong khi chủ đầu tư không đảm bảo năng lực tài chính. Dẫn đến, sau khi được cấp chủ trương đầu tư, trong vòng 1 tháng, khi chưa hoàn thành thủ tục đất đai, chưa đầu tư (tháng 8/2020) đã bắt đầu chuyển nhượng cổ phần, đến ngày 6/11/2021 đã bán 99,7% cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài.
Đáng nói, hai dự án này được UBND tỉnh Gia Lai “ưu ái” điều chỉnh bổ sung phần diện tích đất tại xã Thăng Hưng, huyện Chư Prông là không đúng vị trí được phê duyệt bổ sung quy hoạch theo văn bản của Thủ tướng Chính phủ. Đến nay, 2 dự án chậm tiến độ, hết thời hạn đầu tư (Công ty điện gió 1 mới hoàn thành thi công lắp đặt 10/15 turbine và Công ty điện gió 2 mới hoàn thành lắp đặt 02/15 turbine), nhưng cơ quan chức năng buông lỏng quản lý, không tham mưu thu hồi tiền ký quỹ với số tiền hơn 16 tỷ đồng. Ngoài ra, hai dự án còn xây dựng khi chưa được bàn giao đất ngoài thực địa, chưa thẩm định phê duyệt thiết kế kỹ thuật và bản vẽ thi công là vi phạm Luật Xây dựng năm 2014.
Dự án Nhà máy điện gió Hưng Hải Gia Lai (Công ty Hưng Hải) do Công ty Cổ phần đầu tư và Phát triển phong điện Gia Lai làm chủ đầu tư. Dự án này được xây dựng tại huyện Kông Chro, có nguồn vốn hơn 3.700 tỷ đồng. Đáng nói, dự án không nằm trên các xã Yang Bắc, xã An Thành, xã Hà Tam, huyện Đak Pơ, tuy nhiên, các sở ngành tham mưu UBND tỉnh chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư bổ sung phần diện tích các xã trên mà không xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, để một phần dự án xây trên đất không có quy hoạch năng lượng. Ngoài ra, có hơn 26 ha đất không có xác nhận thuê đất nhưng chủ đầu tư vẫn triển khai xây dựng là vi phạm Luật Đất đai 2013.
Làm trái chỉ đạo của Thủ tướng
Đối với dự án Nhà máy điện gió Chơ Long do Công ty Chơ Long thực hiện tại huyện Kông Chro tổng mức đầu tư 6.246 tỷ đồng (nhà máy 1) và dự án Nhà máy điện gió Yang Trung do Công ty Yang Trung thực hiện tại huyện Kông Chro (nhà máy 2) có tổng mức đầu tư 6.593 tỷ đồng.
 |
| Dự án nhà máy điện gió Yang Trung. (Ảnh: CTV) |
Khi UBND tỉnh Gia Lai cấp chủ trương đầu tư, ông Nguyễn Nam Chung là đại diện pháp luật của 2 dự án điện gió trên (Nhà máy 1 và nhà máy 2). Chủ đầu tư không có vốn góp chủ sở hữu tương ứng với 20% tổng mức đầu tư của từng dự án; ông Chung từng bị UBND tỉnh Hoà Bình xử lý về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích (năm 2020), nhưng Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Gia Lai vẫn tham mưu UBND tỉnh cấp chủ trương đầu tư cho Nhà máy 1 và Nhà máy 2 là thiếu trách nhiệm, vi phạm Nghị định số 43 của Chính phủ và Thông tư 30 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Chủ đầu tư khởi công xây dựng khi chưa được UBND tỉnh cho thuê đất (là hành vi chiếm đất bị nghiêm cấm), chưa được bàn giao đất ngoài thực địa, chưa phê duyệt thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công và không thực hiện lập kế hoạch bảo vệ môi trường trước khi thực hiện dự án nhưng cơ quan chức năng đã buông lỏng quản lý đất đai, môi trường, đầu tư, xây dựng vi phạm Luật Đất đai 2013, Luật Xây dựng năm 2014, Luật bảo vệ môi trường 2014 và Luật Đầu tư năm 2020.
UBND tỉnh Gia Lai ban hành Quyết định cấp chủ trương đầu tư cho Công ty Chơ Long thực hiện dự án, trong đó có 98.533,1 m² đất quy hoạch lâm nghiệp là không đúng chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ. Thực tế, Công ty Chơ Long đã thi công dự án điện gió trên đất quy hoạch lâm nghiệp trước khi chuyển mục đích sử dụng đất vi phạm những hành vi bị cấm theo Điều 12 Luật Đất đai năm 2013 nhưng cơ quan chức năng của tỉnh đã buông lỏng quản lý, không phát hiện xử lý.
| Thanh tra Chính phủ kết luận, trách nhiệm của các vi phạm trên thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách, Giám đốc các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Công Thương, Lao động, Thương binh và xã hội; Chủ tịch và Phó Chủ tịch các huyện Chư Prông, Kông Chro. |