Vì đâu ngân hàng phải 'đốt đuốc' tìm doanh nghiệp để cho vay?

Mức tăng trưởng tín dụng thời gian qua thấp so với cùng kỳ các năm trước, nguyên nhân là do cầu tín dụng giảm, sự hấp thụ vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế khó khăn khi 3 động lực tăng trưởng suy yếu.

Ngày 24/5, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã chủ trì cuộc họp với các bộ ngành và một số ngân hàng thương mại nhà nước về các giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận vốn và giảm lãi suất.

Báo cáo tại cuộc họp, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, mức tăng trưởng tín dụng thời gian qua thấp so với cùng kỳ các năm trước. Nguyên nhân là do cầu tín dụng giảm, sự hấp thụ vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế khó khăn khi 3 động lực tăng trưởng suy yếu; một số nhóm khách hàng có nhu cầu nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn hoặc còn vướng mắc về thủ tục pháp lý.

Trên thực tế, NHNN đã liên tục điều chỉnh giảm 3 lần lãi suất điều hành trong các tháng 3, 4, 5/2023 với mức 0,5-1,5%, thực hiện theo đúng chủ trương của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về giảm lãi suất cho vay nhằm tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, doanh nghiệp và người dân.

Từ phương diện của NHNN, quyết định này thể hiện tính quyết đoán rất cao. Bởi lẽ, trên thế giới, không có nhiều ngân hàng trung ương quốc gia tiến hành điều chỉnh giảm lãi suất điều hành ngay trong các tháng đầu năm 2023 mà hầu hết đều đang trong tiến trình tăng lãi suất để chống lạm phát.

Doanh nghiệp “sợ” vay vốn?

Tại cuộc họp, về vấn đề tiếp cận tín dụng hiện nay, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nêu lên thực trạng chung của các ngân hàng hiện nay là “đỏ mắt" tìm doanh nghiệp để cho vay, đồng thời chỉ ra tâm lý muốn tìm khách hàng tốt để giải ngân. “Chẳng có ngân hàng nào muốn giữ tiền trong két. Bởi nếu khư khư ôm vốn thì ngân hàng cũng khó mà sống khỏe”, ông Chi nói.

Lãnh đạo ngành tài chính ví von: “Tiếp cận tín dụng là điểm giữa của con đường, cả doanh nghiệp và tổ chức tín dụng phải chủ động tìm đến nhau, phải có sự chủ động từ cả 2 phía”. Theo đó, trong bối cảnh “cầu” giảm, nhiều doanh nghiệp không bán được hàng nên chưa có nhu cầu vay vốn thì các giải pháp cần phải kiên nhẫn, nóng vội cũng không được.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái chủ trì cuộc họp với các bộ ngành và một số ngân hàng thương mại nhà nước về các giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận vốn và giảm lãi suất.

Từ góc độ này, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho rằng, Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại cần tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác thông tin truyền thông về tín dụng để xã hội hiểu, đồng thuận.

Ở chiều ngược lại, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, trên thực tế, hiện nay có nhóm doanh nghiệp không dám vay vì sợ kinh doanh thua lỗ. Có nhóm doanh nghiệp bảo đảm đủ điều kiện để vay vốn, nhưng không muốn vay vì đơn hàng giảm, hàng hóa tồn kho nhiều, không sản xuất nên không có nhu cầu vay vốn. Còn lại là nhóm không thể vay vốn, đây là nhóm đông nhất, đa số là doanh nghiệp nhỏ và vừa, thiếu điều kiện vay vốn.

Do đó, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị hệ thống ngân hàng xem xét, nghiên cứu để có giải pháp xử lý tận gốc của vấn đề, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng để tiếp sức cho doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn này. Ông Phương cũng nhấn mạnh, kinh tế thế giới nói chung đang suy thoái và hệ thống doanh nghiệp trong nước chưa khỏe mạnh, nên phải xử lý dần dần.

“Đánh giá nguyên nhân không kỹ càng, chính xác thì không thể có giải pháp hiệu quả”

Cũng sử dụng hình ảnh con đường để để mô tả về vấn đề tiếp cận tín dụng, phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, ngân hàng và doanh nghiệp “phải đi chung con đường”. Mặt khác, ông cũng lưu ý rằng, ngân hàng là định chế đặc biệt quan trọng, nên phải đảm bảo an toàn cho hệ thống; việc điều hành thị trường tiền tệ cũng phải tuân thủ các quy luật của thị trường.

Do đó, Phó Thủ tướng yêu cầu NHNN tiếp thu các ý kiến, tiếp tục rà soát các quy định, thủ tục, nếu thuộc về chủ quan thì tháo gỡ ngay để phục vụ tốt nhất nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp và người dân, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Đồng thời, NHNN cũng cần phân tích sâu sắc hơn nữa các yếu tố liên quan đến cung cấp tín dụng cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ; đánh giá kỹ lưỡng khả năng hấp thụ vốn của các nhóm doanh nghiệp; rà soát cơ chế chính sách để sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét quyết định…

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Đánh giá nguyên nhân không kỹ càng, chính xác thì không thể có giải pháp hiệu quả”.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng đề nghị cơ quan điều hành chính sách tiền tệ và các bộ, ngành liên quan cần phải “phản ứng chính sách nhanh hơn”, thông tin kịp thời để dư luận hiểu, đồng thuận; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, cương quyết xử lý nghiêm các trường hợp nhũng nhiễu, gây phiền hà, tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm.

Gỡ khó cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay

Về điều hành lãi suất, đánh giá cao việc các ngân hàng đã có những động thái tích cực, hưởng ứng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc triển khai các giải pháp hạ lãi suất cho vay, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị NHNN và hệ thống ngân hàng tiếp tục triển khai các giải pháp tiết giảm chi phí hoạt động, hạ lãi suất huy động, để thiết lập mặt bằng lãi suất hợp lý hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn, khắc phục khó khăn, phát triển sản xuất kinh doanh.

Về mặt bằng lãi suất, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Phải thiết lập mặt bằng lãi suất huy động hợp lý thì lãi suất cho vay mới phù hợp. Doanh nghiệp phát triển ngân hàng mới phát triển”.

Với định hướng đó, Phó Thủ tướng đề nghị Ngân hàng nhà nước, căn cứ vào nghị quyết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục triển khai các giải pháp điều hành tăng trưởng tín dụng, lãi suất, tỷ giá, kết nối ngân hàng, doanh nghiệp... rà soát, hoàn thiện, tạo môi trường pháp lý đồng bộ cho các tổ chức tín dụng hoạt động công khai, minh bạch; tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận tín dụng thuận lợi, đảm bảo nhiệm vụ ổn định giá trị đồng tiền, kinh tế vĩ mô, tỷ giá và an toàn hệ thống ngân hàng thương mại.

Theo Phó Thống đốc Đào Minh Tú, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục chỉ đạo hệ thống ngân hàng thương mại tiết giảm chi phí hoạt động để có thể tiếp tục hạ lãi suất, chia sẻ lợi nhuận với doanh nghiệp; cơ cấu lại các khoản nợ, sửa đổi lại một số điểm của Thông tư 39/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng theo hướng “cởi mở hơn nhưng không phải hạ chuẩn”.

Tại cuộc họp, lãnh đạo các ngân hàng thương mại lớn như Agribank, Vietinbank, BIDV, Vietcombank, MB, Techcombank khẳng định sẽ tiếp tục chủ động kết nối với doanh nghiệp, khách hàng truyền thống để tháo gỡ khó khăn.

Các ngân hàng đồng thuận sẽ tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động, nỗ lực để tiếp tục giảm lãi suất huy động, tiến tới giảm mặt bằng lãi suất cho vay; hướng tín dụng vào những lĩnh vực có khả năng tiếp cận vốn, các lĩnh vực ưu tiên để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh…

Các ngân hàng đề xuất cấp có thẩm quyền tiếp tục chỉ đạo toàn hệ thống nghiêm túc thực hiện việc giảm lãi suất đầu vào; giải quyết các vướng mắc liên quan đến thủ tục pháp lý các dự án bất động sản để triển khai giải ngân; hỗ trợ các ngành du lịch, dịch vụ, năng lượng tái tạo,… tăng cường kiểm tra, giám sát, ngăn chặn rủi ro hệ thống, trục lợi chính sách…

Cùng với đó, tiếp tục tập trung triển khai các giải pháp đồng bộ để kích cầu tiêu dùng nội địa; đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, nhất là ưu tiên cho các dự án trọng điểm; chấn chỉnh các nhà thầu yếu kém…

Có cần thêm gói tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa? Theo TS. Cấn Văn Lực, có thể nghiên cứu đưa ra gói hỗ trợ lãi suất cho DNNVV quy mô khoảng 50.000 - 60.000 tỷ ...

Top 20 doanh nghiệp vay nợ lớn trên thị trường chứng khoán Các tập đoàn như Vingroup và Hòa Phát có giá trị nợ vay lớn nhất sàn chứng khoán. Tuy nhiên tỷ lệ nợ vay trên ...

Doanh nghiệp "tìm đến tín dụng đen" tăng gấp 3 lần trong năm 2022: Vì sao? Lãi vay trung bình từ các khoản tín dụng đen khoảng 46,5%/năm, cao gấp 5,5 lần so với lãi vay trung bình từ các ngân ...