Thương mại điện tử Việt Nam hướng tới phát triển bền vững

Chuyển động thị trường và khung chính sách thương mại điện tử 2025 - 2030

Chiều ngày 03/12/2025, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương 2025, chuyên đề “Thương mại điện tử trong kỷ nguyên số” đã diễn ra với sự tham dự của đại diện các cơ quan quản lý, các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp nền tảng và các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ số. Phần thảo luận đã tập trung làm rõ những chuyển biến của thị trường thương mại điện tử Việt Nam và các yêu cầu đặt ra đối với doanh nghiệp trong giai đoạn phát triển mới.

Tham dự phiên chuyên đề có bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cùng các đại diện các Bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo Sở Công Thương các tỉnh/thành phố, các viện nghiên cứu, chuyên gia và đông đảo doanh nghiệp trong lĩnh vực thương mại điện tử, logistics và các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ số.

margin: 15px auto;" />

Tại phiên chuyên đề, các diễn giả tập trung phân tích những chuyển biến trong thị trường thương mại điện tử giai đoạn 2025 - 2030, từ hoàn thiện khung chính sách đến ứng dụng dữ liệu lớn trong phân tích thị trường, phát triển thương mại điện tử xuyên biên giới và xu hướng logistics xanh. Các doanh nghiệp công nghệ, từ nền tảng dữ liệu đến thanh toán số và vận hành đa kênh, đều chia sẻ góc nhìn về việc hỗ trợ doanh nghiệp nội địa chuyển đổi số vận hành, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tọa đàm chuyên đề nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tối ưu hóa quy trình, chuẩn hóa dữ liệu và nâng cao hiệu quả logistics để thương mại điện tử Việt Nam phát triển bền vững, đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường và yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. 

Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Lê Hoàng Oanh nhấn mạnh thương mại điện tử đang giữ vai trò động lực của kinh tế số Việt Nam, đồng thời là trụ cột quan trọng trong chiến lược chuyển đổi số ngành Công Thương. Việc thị trường liên tục mở rộng về quy mô, mô hình và độ phức tạp đặt ra nhu cầu hoàn thiện mạnh hơn về thể chế, hạ tầng dữ liệu và các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp tham gia thương mại điện tử một cách an toàn, hiệu quả và bền vững.

Tiếp nối phần định hướng, bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã trình bày các điểm mới trong khung chính sách quản lý thương mại điện tử, trong đó tập trung vào yêu cầu chuẩn hóa dữ liệu, quản lý hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới và tăng cường kiểm soát các mô hình kinh doanh mới như livestream và influencer commerce. Bà Hà cho biết Dự án Luật Thương mại điện tử (07 chương, 41 điều) sẽ phân loại và quản lý theo bốn nhóm mô hình; đồng thời tăng trách nhiệm của các nền tảng lớn trong tiếp nhận, xử lý phản ánh, bảo vệ người tiêu dùng và kiểm soát nội dung hàng hóa. Những định hướng này nhằm đảm bảo thị trường thương mại điện tử phát triển minh bạch, tuân thủ pháp luật và theo kịp tốc độ đổi mới của công nghệ.

Công nghệ, dữ liệu và giải pháp phát triển bền vững

Từ góc độ dữ liệu thị trường, bà Đỗ Thanh Hương, Trưởng phòng Nghiên cứu thị trường, Metric.vn cung cấp một bức tranh cập nhật về hoạt động thương mại điện tử năm 2025. Theo dữ liệu quý III/2025, tổng doanh số trên bốn sàn lớn đạt 103,6 nghìn tỷ đồng, tăng 2,6% so với quý trước; Shopee tiếp tục dẫn đầu với 56% thị phần, trong khi TikTok Shop duy trì mức tăng trưởng 69%, mở rộng thị phần lên 41%. Ba ngành hàng nổi bật gồm làm đẹp, nhà cửa - đời sống và thời trang nữ, còn nhóm sản phẩm sức khỏe và thời trang trẻ em ghi nhận mức tăng trưởng vượt trội. Bà Hương nhận định dữ liệu lớn đang trở thành công cụ then chốt giúp doanh nghiệp tối ưu chiến lược kinh doanh, cải thiện hiệu quả quảng cáo và dự báo xu hướng tiêu dùng.

Ở mảng thương mại điện tử xuyên biên giới, ông Đoàn Quốc Tâm, Trưởng Ban Hợp tác, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho biết xu hướng xuất khẩu qua nền tảng số đang mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thương mại điện tử xuyên biên giới giúp sản phẩm Việt Nam tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, giảm chi phí marketing, logistics và tăng khả năng xây dựng thương hiệu trực tuyến, phù hợp với bối cảnh tiêu dùng số toàn cầu.

Song song với sự mở rộng về quy mô, chuyên đề cũng nhấn mạnh xu hướng “thương mại điện tử xanh”, thông qua phần chia sẻ của bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam. Theo bà Trang, hoạt động giao nhận đô thị cần được chuyển dịch sang mô hình phát thải thấp, kết hợp điện khí hóa đội xe, tối ưu lộ trình giao vận và ứng dụng dữ liệu trong điều phối đơn hàng. Đây là giải pháp giúp thương mại điện tử vừa phát triển mạnh vừa đáp ứng mục tiêu giảm phát thải.

Góp phần làm rõ vai trò của nền tảng số đối với phát triển kinh tế địa phương, ông Nguyễn Lâm Thanh, Tổng Giám đốc TikTok Việt Nam giới thiệu chương trình thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng miền thông qua thương mại điện tử, đặc biệt thông qua livestream và nội dung sáng tạo. Đại diện TikTok cho biết mô hình livestream kết hợp nội dung sáng tạo đang góp phần gia tăng đáng kể giá trị kinh tế cho các sản phẩm nông nghiệp và hàng thủ công mỹ nghệ.

Trong nhóm giải pháp vận hành, bà Lê Thị Nga, Giám đốc Khối Social Commerce & Shipping, Sapo trình bày cách doanh nghiệp chuyển đổi số quy trình bán hàng thông qua bộ giải pháp OmniAI. Bà Nga cho biết Sapo đang hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu quảng cáo bằng các công cụ như Conversion API và Value Optimization, đồng thời ứng dụng chatbot AI để tăng tỉ lệ chốt đơn. Bên cạnh đó, giải pháp FulfillMaster giúp tự động hóa xử lý đơn hàng, giảm sai sót và tăng tốc vận hành, yếu tố quan trọng trong môi trường thương mại điện tử tăng trưởng nhanh.

Tiếp đó, bà Phạm Thị Biên - Phó Giám Đốc Khối Doanh nghiệp, VNPAY nhấn mạnh vai trò của hệ sinh thái thanh toán số trong thương mại điện tử đa kênh. Các giải pháp như SmartPOS, PhonePOS, hóa đơn điện tử VNPAY-INVOICE và chữ ký số VNPAY-CA được thiết kế nhằm tăng an toàn giao dịch, giảm rủi ro và đảm bảo tính pháp lý cho các giao dịch thương mại điện tử.

Tại chuyên đề, phiên tọa đàm “Phát triển thương mại điện tử” đã quy tụ sự tham gia của các chuyên gia đến từ cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp nền tảng và các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ số. Nội dung thảo luận tập trung vào những điểm mới trong khung chính sách thương mại điện tử, xu hướng giao dịch xuyên biên giới, các mô hình logistics phát thải thấp và các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi vận hành.

Các ý kiến tại tọa đàm cho thấy sự thống nhất rằng để thị trường thương mại điện tử Việt Nam phát triển bền vững, doanh nghiệp cần đồng thời nâng cao năng lực vận hành, tối ưu chuỗi logistics và chuẩn hóa dữ liệu nhằm tăng tính minh bạch và hiệu quả quản lý. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường, giảm phát thải trong hoạt động thương mại điện tử được xác định là yêu cầu ngày càng quan trọng trong giai đoạn 2025 - 2030. Bên cạnh đó, các đại biểu nhấn mạnh sự cần thiết của việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và tăng cường liên kết vùng, tạo điều kiện để các chủ thể trong hệ sinh thái thương mại điện tử tiếp cận cơ hội phát triển đồng đều.

Những phân tích, chia sẻ tại chuyên đề đã góp phần làm rõ vai trò của dữ liệu, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong việc xây dựng thị trường thương mại điện tử minh bạch, an toàn và có năng lực cạnh tranh cao, phù hợp định hướng phát triển bền vững của kinh tế số Việt Nam.