Thuế trực thu, những điều nhà đầu tư cần biết về thuế trực thu

(Banker.vn) Thuế được phân làm 2 loại là thuế trực thu và thuế gián thu. Trong khi hoạt động quản lý và thu thuế gián thu (thường thông qua giá của hàng hóa và dịch vụ) khá đơn giản thì đối với thuế trực thu thường xảy ra các tình trạng trốn thuế, gây thất thu ngân sách của Nhà nước.

Thuế trực thu là gì?

Thuế trực thu là loại thuế mà Nhà nước thu trực tiếp vào khoản thu nhập, lợi ích thu được của các cá nhân, tổ chức.

Thuế trực thu là loại thuế mà người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế.

Pháp luật hiện hành quy định các loại thuế trực thu như: Thuế thu nhập cá nhân, thuế lợi tức, thuế nhà đất, thuế thu nhập doanh nghiệp,….

Thuế trực thu, những điều nhà đầu tư cần biết về thuế trực thu
Hình minh họa - nguồn internet

So sánh thuế trực thu và thuế gián thu

Tiêu chí

Thuế trực thu

Thuế gián thu

Khái niệm

Là thuế điều tiết trực tiếp vào thu nhập của tổ chức, cá nhân trong xã hội, người nộp thuế là người chịu thuế.

Điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hóa dịch vụ, người nộp thuế không là người chịu thuế

Đối tượng

Người nộp thuế đồng thời là người chịu thuế.

Người nộp thuế không đồng thời là người chịu thuế.

Đặc điểm

Có tính công bằng.

Có tính phân loại đối tượng, phần nộp thuế phù hợp với khả năng của từng đối tượng.

Dễ điều chỉnh hơn thuế trực thu

Mức độ tác động vào nền kinh tế

Ít tác động vào giá cả thị trường vì nó đánh vào kết quả kinh doanh và thu nhập của cá nhân hoặc sau một thời kì kinh doanh của doanh nghiệp.

Ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường vì thuế được cộng vào giá bán hàng hóa, dịch vụ.

Mức độ quản lý

Khó thu, dễ trốn thuế, việc thanh toán bằng tiền mặt, nhà nước không kiểm soát được thu nhập của từng đối tượng nộp thuế

Dễ thu vì được cấu thành giá hàng hóa và dịch vụ. Hầu hết các nước nghèo, chậm phát triển coi thuế gián thu là nguồn thu chủ yếu ngược lại thì các nước phát triển lấy thuế trực thu làm nguồn thu chính của ngân sách .

Ưu điểm

Đảm bảo công bằng giữa những người chịu thuế

Cơ quan thu thuế dễ dàng hơn

Nhược điêm

Làm hạn chế sự cố gắng gia tăng thu nhập của các đối tượng chịu thuế, vì thu nhập càng cao cũng đồng nghĩa với việc phải nộp thuế nhiều.

Việc quản lý thuế phức tạp, tốn nhiều chi phí hơn thuế gián thu

Dễ xảy ra tình trạng trốn thuế, thất thu thuế.

Khó đảm bảo công bằng giữa những người nộp thuế vì tất cả người tiêu dùng dù có mức thu nhập khác biệt cũng cùng chịu một mức thuế áp dụng cho cùng 1 loại hàng hóa, dịch vụ

Đặc điểm thuế trực thu

Người phải nộp thuế là người trả thuế cuối cùng trong chu kỳ cung ứng hay kinh doanh.

Đây là loại thuế bao gồm những sắc thuế với cơ sở đánh thuế là thu nhập nhận được. Như thuế thu nhập cá nhân, thuế nhà đất, thuế thu nhập doanh nghiệp,…

Tính công bằng của thuế trực thu hơn tính gián thu. Phần đóng góp về thuế của mỗi cá nhân, đối tượng lúc này sẽ phù hợp theo khả năng của đối tượng. Có tính phân loại rất cao trong những đối tượng nộp thuế.

Loại thuế trực thu có nhược điểm là làm hạn chế đi phần nào sự phấn đấu nâng cao thu nhập của những đối tượng chịu thuế. Vì thu nhập và lợi nhuận càng cao họ phải thực hiện nộp thuế càng nhiều.

Việc điều hành thuế trực thu rất phức tạp. Tình trạng thất thu thuế xảy ra tương đối thường xuyên. Hơn cả, việc duy trì bộ máy quản lý loại thuế này cũng khó khăn và đòi hỏi mức chi phí cao hơn hẳn so với việc điều hành các dòng thuế gián thu.

Thuế trực thu sẽ do người có thu nhập trả trực tiếp và có trách nhiệm với nhà nước, cơ quan điều hành. Vậy nên, họ có thể cảm nhận được gánh nặng thuế đối với từng cá nhân, người lao động. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến hiện trạng trốn thuế nhiều hơn.

Minh Đức

Theo: Kinh Tế Chứng Khoán