Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Giảm lãi suất từ nguồn lực của các TCTD thực chất là "doanh nghiệp hỗ trợ doanh nghiệp"

Giải trình trước Quốc hội về những nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng cho biết, với vấn đề giảm lãi suất, đây là vấn đề mà doanh nghiệp và đại biểu Quốc hội rất quan tâm. Đối với ngành Ngân hàng, đây cũng coi là một nhiệm vụ trọng tâm trong điều hành.

Ngay sau khi dịch COVID-19 bùng phát, NHNN đã tập trung giảm nhanh 3 lần lãi suất điều hành cũng như chỉ đạo các tổ chức tín dụng và điều tiết tiền tệ để giảm mặt bằng lãi suất cho vay trong năm 2020 khoảng 1% và năm 2021 tiếp tục giảm khoảng 0,8%.

Trên thực tế cũng động viên, khuyến khích, kêu gọi các tổ chức tín dụng miễn, giảm lãi vay và giảm phí. Từ khi dịch COVID-19 bùng phát đến nay toàn hệ thống các tổ chức tín dụng giảm cả lãi, cả phí khoảng gần 40.000 tỷ đồng từ chính nguồn tài chính của các tổ chức tín dụng để hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân.

"Ở đây tại sao lại là động viên, khuyến khích. Theo quy định của pháp luật, NHNN không thể quy định bắt buộc các tổ chức tín dụng phải giảm lợi nhuận để giảm chi phí lãi vay. Vì trong các tổ chức tín dụng cũng có những tổ chức tín dụng có cổ đông là người nước ngoài. Chính vì vậy, trong quá trình điều hành chúng tôi điều hành linh hoạt các công cụ, đồng thời cũng động viên, kêu gọi các tổ chức tín dụng và nhận được sự đồng thuận rất cao", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chia sẻ.

Thống đốc cho biết thêm, trong bối cảnh hiện nay, lạm phát trên thế giới có xu hướng gia tăng. Các ngân hàng trung ương trên thế giới đã bắt đầu thu hẹp chính sách tiền tệ và tăng lãi suất. Để phục hồi kinh tế, Việt Nam đang đặt ra yêu cầu giảm mặt bằng lãi suất, tuy nhiên, theo Thống đốc, đây là một vấn đề thực sự khó khăn.

Trong xây dựng chương trình phục hồi này Chính phủ cũng cân nhắc đưa ra một giải pháp để các tổ chức tín dụng phấn đấu giảm lãi suất từ 0,5 - 1% trong 2 năm. Đây chính là nguồn lực của các tổ chức tín dụng, thực chất là: "doanh nghiệp để hỗ trợ cho các doanh nghiệp".

"Do đó, khi báo cáo NHNN cũng mong muốn dùng từ "phấn đấu" để phù hợp với những quy định của pháp luật, cũng như thể hiện quyết tâm của hệ thống ngân hàng sẽ tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng lý giải.

Đối với các ý kiến của đại biểu Quốc hội về việc sử dụng những công cụ tiền tệ khác như dự trữ bắt buộc, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN sẽ tiếp thu và trong quá trình điều hành sẽ điều hành linh hoạt.

Còn đối với gói hỗ trợ 40.000 tỷ đồng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong quá trình điều hành, NHNN sẽ điều tiết làm sao để tạo thuận lợi cho các tổ chức tín dụng có nguồn cung tín dụng đáp ứng được nhu cầu cho gói này. Đặc biệt, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, trong quá trình hướng dẫn NHNN cũng sẽ phối hợp với các Bộ, ngành liên quan theo phân công của Chính phủ, đồng thời sẽ tập trung có trọng tâm, trọng điểm và cũng khắc phục được những hạn chế của những gói hỗ trợ trước.

Một vấn đề nữa được đặt ra, đó là vấn đề huy động nguồn lực. Thống đốc cho biết, khi huy động nguồn lực thì chủ yếu từ nguồn trong nước phát hành trái phiếu Chính phủ nội tệ, ngoại tệ. Do đó, đòi hỏi sự phối hợp rất chặt chẽ của chính sách tiền tệ đối với tài khóa để làm sao huy động được nguồn lực này.

Đối với vấn đề tăng vốn điều lệ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank), Thống đốc cho biết, việc tăng vốn cho Agribank cũng như là các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước chi phối rất là cần thiết. Bởi vì so với các nước, tiềm lực vốn của các ngân hàng Việt Nam cũng thấp. Hơn nữa, những năm vừa qua, các NHTM cổ phần trong nước tăng vốn điều lệ khá mạnh mẽ nhưng với các ngân hàng thương mại nhà nước có cổ phần chi phối thì tăng lên khiêm tốn. Cho nên, trong chương trình này thì cũng đặt ra tăng vốn điều lệ cho các ngân hàng thương mại nhà nước để nuôi dưỡng nguồn thu.

Riêng đối với Agribank, Thống đốc cho biết, đây là ngân hàng 100% vốn của Nhà nước, theo quy định hiện hành về ngân sách nhà nước thì đây thuộc dự toán thu chi ngân sách, thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội, cho nên đưa vào là đề xuất. Còn các ngân hàng khác sẽ thuộc thẩm quyền Chính phủ. "Nếu dưới 10.000 tỷ đồng thì trong thời gian tới NHNN sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để tổ chức triển khai hiệu quả theo đúng tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội", Thống đốc cho biết.

Còn về dự địa chính sách tiền tệ và vấn đề lượng hóa chính sách tiền tệ trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Thống đốc cho biết, theo tinh thần của nghị quyết Trung ương, nghị quyết của Quốc hội, của Chính phủ và trong bài phát biểu khai mạc của Chủ tịch Quốc hội đã nêu chương trình này là các chính sách bổ sung ngoài khung khổ kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm cũng như thực hiện đề án tái cơ cấu của nền kinh tế trong 5 năm. Vì vậy, trong quá trình thiết kế chính sách Chính phủ đã cân nhắc hết sức kỹ lưỡng và trên cơ sở đánh giá tổng thể dư địa của các chính sách trong các chương trình.

Thống đốc cũng lưu ý, dư địa chính sách tiền tệ ở chương trình phục hồi lần này ít, chủ yếu dựa vào chính sách tài khóa. Việc đưa ra gói phục hồi, cần yêu cầu đảm bảo cân đối vĩ mô. Vì chính sách tiền tệ bản chất là ngắn hạn theo sát diễn biến của kinh tế nên theo Thống đốc, cần điều chỉnh linh hoạt để đảm bảo kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.

"Do tính chất ngắn hạn của chính sách tiền tệ, bởi vậy cần sự linh hoạt theo sát thị trường nên có lúc phải đưa tiền ra và có lúc rút tiền về. Chính vì vậy, tại thời điểm xây dựng chương trình này khó có thể lượng hóa được bao nhiêu lượng tiền ra từ chính sách tiền tệ", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chia sẻ.

Ngô Hải

Theo Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ