'Sức khỏe' hệ thống ngân hàng bước vào chu kỳ ổn định mới

Tín hiệu tích cực từ các đợt nâng hạng tín nhiệm

Sức khỏe hệ thống ngân hàng Việt Nam đang dịch chuyển sang một chu kỳ ổn định hơn, thể hiện rõ qua việc nhiều tổ chức tín nhiệm quốc tế đồng loạt nâng hạng các chỉ số cốt lõi của các ngân hàng thương mại. Những đánh giá tích cực này phản ánh sự cải thiện nhất quán về năng lực tài chính, chất lượng tài sản, quản trị rủi ro và khả năng sinh lời, tạo nền tảng quan trọng cho giai đoạn mở rộng tín dụng và củng cố tăng trưởng bền vững.

Đặc biệt, sự thay đổi trong cách tiếp cận xếp hạng, đặc biệt khi Moody’s áp dụng phương pháp luận mới càng cho thấy vị thế của các ngân hàng Việt Nam đang được nhìn nhận rõ hơn trên bản đồ tài chính khu vực.

Một trong những diễn biến mới nhất là Moody’s nâng hàng loạt chỉ số quan trọng của Sacombank. Theo đó, Moody’s đã điều chỉnh xếp hạng tiền gửi nội, ngoại tệ và xếp hạng nhà phát hành của Sacombank từ B2 lên B1, đồng thời nâng đánh giá tín dụng cơ sở (BCA) từ b3 lên b2. Triển vọng được giữ ở mức “Ổn định”, cho thấy niềm tin vào khả năng duy trì sức mạnh tín dụng của ngân hàng này trong 12 - 18 tháng tới.

Moody’s đồng thời ghi nhận khả năng sinh lời vượt trội, biên lãi ròng cao, chi phí tối ưu và áp lực dự phòng giảm nhờ quá trình xử lý tài sản tồn đọng hiệu quả. Nền tảng huy động mạnh, tiền gửi không kỳ hạn (CASA) tốt và mạng lưới rộng tiếp tục giúp ngân hàng duy trì thanh khoản ổn định và chi phí vốn thấp.

Moody’s đánh giá tích cực kế hoạch tăng vốn sau tái cơ cấu, cho rằng vốn chủ sở hữu của Sacombank đang được củng cố nhờ lợi nhuận cao và quản trị rủi ro chặt chẽ. Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả quá trình tái cơ cấu và là động lực để ngân hàng tiếp tục cải thiện năng lực cạnh tranh, đóng góp tích cực cho nền kinh tế.

Không chỉ Sacombank, trước đó, MSB cũng được Moody’s nâng xếp hạng khi tổ chức này áp dụng phương pháp luận mới, dựa trên khả năng tạo lợi nhuận ổn định và quy mô vốn. Moody’s đã tăng xếp hạng tiền gửi dài hạn và nhà phát hành dài hạn của MSB từ B1 lên Ba3, đồng thời nâng xếp hạng tín nhiệm cơ sở từ b2 lên b1. Triển vọng tiếp tục được giữ ở mức “Ổn định”.

Theo báo cáo của MSB, chỉ số vốn của ngân hàng này cải thiện nhờ chính sách chi trả cổ tức bằng cổ phiếu trong những năm gần đây, giúp củng cố bộ đệm vốn và duy trì tỷ lệ vốn chủ sở hữu hữu hình trên tài sản có rủi ro (TCE/RWA) ở mức 12,7%, thuộc nhóm cao trong ngành. Chất lượng tài sản thanh khoản của MSB, bao gồm danh mục Trái phiếu Chính phủ" data-glossary-english="Government Bond" data-glossary-def="Chứng khoán nợ do Chính phủ phát hành, an toàn nhất trên thị trường.">trái phiếu Chính phủ, được đánh giá là yếu tố quan trọng hỗ trợ cho điểm xếp hạng về thanh khoản. Moody’s cũng ghi nhận rủi ro ESG (môi trường, xã hội, quản trị) của MSB ở mức CIS-3, cho thấy không tạo áp lực đáng kể lên xếp hạng.

Hiện, MSB đang duy trì chỉ số an toàn vốn (CAR) trên mức tối thiểu, kiểm soát tốt tỷ lệ nợ xấu ở mức 1,9%, đồng thời giảm tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR) xuống 71,31% trong quý III. Cấu trúc nguồn vốn tiếp tục ổn định với tổng tiền gửi đạt gần 183.400 tỷ đồng, tăng 19% so với cuối 2024; CASA đạt hơn 51.000 tỷ đồng chiếm gần 28% tổng huy động; phát hành giấy tờ có giá tăng 23%.

Đại diện ngân hàng đánh giá, việc được nâng hạng tín nhiệm sẽ giúp MSB tăng uy tín với các đối tác, mở rộng khả năng tiếp cận vốn quốc tế với chi phí hợp lý, từ đó thúc đẩy chiến lược tăng trưởng an toàn, hiệu quả.

Những tín hiệu trên cho thấy sức khỏe tài chính của hệ thống ngân hàng đã được củng cố đáng kể, trở thành điểm tựa quan trọng trong giai đoạn nền kinh tế đang nỗ lực ổn định vĩ mô và mở rộng dư địa tăng trưởng.

Nền tảng ổn định hỗ trợ mục tiêu nâng hạng tín nhiệm quốc gia

Theo các tổ chức tài chính, trong giai đoạn tăng trưởng mới, cải thiện xếp hạng tín nhiệm quốc gia trở thành ưu tiên chiến lược của Việt Nam, đặc biệt khi nền kinh tế cần nguồn vốn rất lớn, từ 250 - 280 tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2025 - 2030 để phát triển hạ tầng, năng lượng, chuyển đổi số và sản xuất.

Theo phân tích của ông Vũ Việt Linh, Phó giám đốc Phòng Phân tích khách hàng tổ chức của Maybank Investment Bank (Việt Nam), việc đạt chuẩn Investment Grade (nhóm tín nhiệm có rủi ro thấp) sẽ giúp Việt Nam giảm mạnh chi phí vay từ 150 - 300 điểm cơ bản cho Chính phủ, ngân hàng và doanh nghiệp, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận dòng vốn dài hạn từ quỹ hưu trí, bảo hiểm hay các quỹ đầu tư quốc gia.

Tuy vậy, hành trình hướng đến chuẩn này vẫn còn tồn tại những nút thắt lớn. Các tổ chức xếp hạng như Fitch, S&P và Moody’s đều chỉ ra ba vấn đề nền tảng là chất lượng khung pháp lý và tính minh bạch còn thấp so với nhóm thị trường mới nổi; rủi ro hệ thống ngân hàng khi quy mô tài sản tương đương hơn 120% GDP nhưng hệ số CAR vẫn thấp hơn chuẩn khu vực; và dự trữ ngoại hối suy giảm do áp lực tỷ giá hai năm gần đây.

Theo ông Vũ Việt Linh, đây không phải là những điểm nghẽn dài hạn nếu Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế, xử lý sở hữu chéo, nâng cao năng lực quản trị ngân hàng và cải thiện chất lượng dữ liệu vĩ mô, đặc biệt là cán cân thanh toán.

Tuy nhiên, những cải cách đang triển khai theo Nghị quyết 66, Nghị quyết 68, cùng định hướng phát triển thị trường vốn với mục tiêu vốn hóa đạt 120% GDP vào năm 2030, là nền tảng quan trọng cho quá trình cải thiện xếp hạng tín nhiệm quốc gia.

Về hệ thống ngân hàng, xu hướng giữ lại lợi nhuận để tăng vốn đang lan rộng ở nhóm ngân hàng thương mại cổ phần lớn, trong khi khối ngân hàng nhà nước như BIDV, Vietcombank, VietinBank cũng chuẩn bị các kế hoạch tăng vốn phù hợp Basel II và Basel III. Đây là điều kiện tiên quyết để cải thiện đánh giá của các tổ chức xếp hạng khi xem xét mức độ bền vững của hệ thống tài chính.

Ở góc độ đối ngoại, theo ông Linh, Việt Nam tiếp tục duy trì thặng dư cán cân vãng lai, thu hút FDI ổn định và có kế hoạch phát hành trái phiếu bằng USD để tăng dự trữ ngoại hối. Dù dự trữ ngoại hối hiện tại được đánh giá là đủ theo khuyến nghị của IMF, Việt Nam vẫn cần củng cố thêm bộ đệm để đáp ứng quy mô giao dịch tài chính lớn hơn trong tương lai.

Ông Vũ Việt Linh, Phó giám đốc Phòng Phân tích khách hàng tổ chức của Maybank Investment Bank (Việt Nam): Dự báo Việt Nam có khả năng đạt Investment Grade vào năm 2028 trong kịch bản tích cực và 2030 trong kịch bản cơ sở. Điều này sẽ mở ra giai đoạn phát triển mới với chi phí vốn thấp hơn, khả năng thu hút dòng vốn ngoại bền vững hơn và thị trường chứng khoán hưởng lợi mạnh mẽ giống như kinh nghiệm của Indonesia, Philippines hay Mexico.