Singapore và “quy tắc 24 giờ chuyển khoản”

Theo biện pháp mới này, các ngân hàng sẽ tự động kích hoạt giai đoạn “chờ nguội” (cooling-off period) đối với các giao dịch điện tử có giá trị lớn.

Nếu tổng số tiền rút khỏi tài khoản vượt quá 50% số dư trong vòng 24 giờ, giao dịch sẽ bị tạm giữ hoặc trì hoãn.

Khách hàng được thông báo ngay lập tức và có thể hủy giao dịch nếu phát hiện mình bị lừa đảo.

Ngược lại, nếu giao dịch hợp pháp, tiền sẽ tự động được chuyển đi sau khi hết thời gian chờ 24 giờ.

Biện pháp này chỉ áp dụng cho giao dịch trực tuyến hoặc qua ứng dụng di động, không áp dụng cho rút tiền tại quầy, ATM, thanh toán bằng séc hoặc các khoản định kỳ như trả góp, hóa đơn điện nước.

Cách thức hoạt động

• Đối tượng áp dụng: Tài khoản có số dư từ 50.000 đô la Singapore trở lên.
• Điều kiện kích hoạt: Khi tổng số tiền chuyển đi trong 24 giờ vượt quá 50% số dư tài khoản.
• Tình trạng giao dịch: Có thể bị tạm giữ tối đa 24 giờ hoặc bị từ chối.
• Thông báo: Khách hàng được cảnh báo ngay qua ứng dụng hoặc kênh online.
• Hủy giao dịch: Trong thời gian “chờ nguội”, nếu phát hiện lừa đảo, khách hàng có thể hủy ngay.
• Giải phóng tiền: Nếu hợp lệ, giao dịch sẽ tự động hoàn tất sau 24 giờ.

Vì sao Singapore áp dụng quy định này?

Năm 2024, thiệt hại do lừa đảo trực tuyến ở Singapore vượt 1,1 tỷ đô la Singapore, cao nhất khu vực Đông Nam Á.

Điều đáng nói là phần lớn các vụ này không hề tinh vi — nạn nhân tự tay chuyển tiền sau khi bị lừa, điều mà nhà chức trách gọi là “authorized push payment scams” (gian lận thanh toán do ép buộc/dụ dỗ). Riêng trong năm 2024, loại lừa đảo này chiếm hơn 80% tổng số vụ được báo cáo.

Chính vì thế, việc tạm dừng giao dịch không chỉ là thủ tục kỹ thuật, mà là biện pháp tâm lý bảo vệ người dùng. Do kẻ lừa đảo thường tạo cảm giác cấp bách, sợ hãi, khiến nạn nhân mất khả năng suy xét tỉnh táo, vì vậy khoảng “chờ nguội” 24 giờ chính là sự gián đoạn nhận thức (cognitive interruption) – giúp người dùng có thời gian bình tĩnh, kiểm tra và kịp thời hủy giao dịch gian lận. Đây cũng được xem là một phần của chiến lược “quốc phòng số” rộng hơn mà Singapore đang triển khai.

Những người ủng hộ cho rằng khoảng “nghỉ nhận thức” 24 giờ là biện pháp hợp lý, giúp nạn nhân tiềm năng kịp suy nghĩ lại trước khi mất tiền.

Tuy nhiên, một số ý kiến lại cho rằng quy định này có thể làm chậm các giao dịch hợp pháp, chẳng hạn giao dịch mua nhà, đầu tư, hay thanh toán doanh nghiệp lớn, gây phiền toái không cần thiết.

Hiện ở Việt Nam, hạn mức chuyển tiền tối đa có thể lên đến 500 triệu đồng mỗi giao dịch, và tổng số tiền chuyển đi trong một ngày có thể đạt 5 tỷ đồng, thậm chí 20–30 tỷ đồng, tùy từng ngân hàng và gói dịch vụ.

Các khảo sát cho thấy, 70% người Việt từng nhận ít nhất một cuộc gọi hoặc tin nhắn lừa đảo mỗi tháng. Một số người bị quấy rối 4–5 cuộc gọi lừa đảo mỗi ngày. Trung bình, cứ 220 người dùng smartphone thì có 1 người trở thành nạn nhân lừa đảo, tương đương 0,45%.

Trong bối cảnh Việt Nam, có thể nên cân nhắc ban hành quy định tương tự Singapore – áp dụng thời gian “chờ nguội” 24 giờ cho các giao dịch điện tử lớn. Điều này có thể khiến việc chuyển tiền chậm hơn đôi chút, song sẽ giúp giảm đáng kể rủi ro lừa đảo, nhất là trong bối cảnh chuyển tiền qua smartphone đang ngày càng thông dụng như hiện nay.