Quy hoạch không gian đô thị tại TP. Hồ Chí Minh phải tích hợp, đa chức năng để "tự sống"

24/12/2025 - 18:334 phút đọc

margin: 15px auto;" />

Thảo luận tại toạ đàm "Không gian công cộng - từ biểu tượng đô thị đến động lực kinh tế", các chuyên gia đồng thuận với chiến lược tận dụng những lợi thế TP. Hồ Chí Minh đang có để phát triển không gian công cộng ven sông.

TP. Hồ Chí Minh đang quyết tâm đầu tư phát triển mảng xanh, không gian công cộng. Một trong những dự án được quan tâm là chủ trương điều chỉnh quy hoạch dự án Nhà Rồng - Khánh Hội ven sông Sài Gòn.

Theo phương án quy hoạch mới được Ngọc Viễn Đông đề xuất, khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội sẽ không bố trí đất ở, ưu tiên không gian công cộng, cây xanh, hạ tầng dịch vụ - du lịch ven sông.

Phương án đề xuất đòi hỏi chi phí đầu tư lớn do không có nguồn thu từ phát triển nhà ở. Tuy nhiên, doanh nghiệp xác định đây là dự án mang tính dài hạn, tập trung giải quyết các vấn đề chiến lược của thành phố, trong đó có mở rộng trục Nguyễn Tất Thành, tăng cường kết nối Bắc - Nam và bổ sung quỹ đất cây xanh cho quận 4 cũ, khu vực đang thiếu không gian công cộng.

Với kinh nghiệm tham gia quy hoạch Khu đô thị Phú Mỹ Hưng và tái thiết không gian đô thị khu trung tâm TP. Hồ Chí Minh, Kiến trúc sư Steven Townsend, Giám đốc điều hành Studio Urban Design (SUDV) đánh giá: “TP. Hồ Chí Minh được dự báo sẽ trở thành một siêu đô thị trong vòng 5 năm tới. Khi đó, các khu vực ven sông sẽ cần được kết nối với nhau một cách thống nhất, liền mạch dọc theo toàn tuyến bờ sông, đồng thời liên thông với hệ thống giao thông công cộng, đặc biệt là các tuyến metro của thành phố”.

Theo ông Steven, các thành phố trẻ, vận hành với tốc độ cao như TP. Hồ Chí Minh đòi hỏi những cách tiếp cận mới và linh hoạt hơn trong quy hoạch không gian đô thị. Một trong những hướng tiếp cận cốt lõi là quy hoạch tích hợp và đa chức năng - đặc biệt phù hợp tại siêu đô thị có giá đất đắt đỏ như TP. Hồ Chí Minh. “Một không gian công cộng bền vững phải có khả năng tự sống, tức tự tạo nguồn lực để vận hành và phát triển”, ông nhấn mạnh.

Theo vị này, mô hình tái thiết Bến cảng Hồng Kông hoàn toàn có thể được nghiên cứu và áp dụng cho các khu vực quy hoạch tại TP. Hồ Chí Minh. Chẳng hạn như Nhà Rồng - Khánh Hội. Việc phát huy giá trị không gian ven sông, tạo ra các khoảng không gian kinh doanh thương mại dịch vụ tạo ra hiệu quả kinh tế, đồng thời tôn trọng các giá trị lịch sử của khu vực là hướng đi rất tiềm năng.

Chuyên gia cho biết, dự án tái thiết Bến cảng Hồng Kông được quy hoạch vào khoảng năm 2006, chính quyền Hồng Kông mong muốn tái thiết toàn diện không gian ven mặt nước và cho đến nay vẫn được xem là hình mẫu giải quyết hài hoà lợi ích của các nhóm cộng đồng. Thành công của dự án đến từ việc tuân thủ các định hướng quy hoạch rõ ràng, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị không gian công cộng ven biển.

Khu vực quy hoạch trải dài trên nhiều khu đất ven cảng ở cả hai phía đảo Hồng Kông và bán đảo Cửu Long, bao gồm tất cả các không gian như Kinh tế, thương mại (gồm các khu dân cư cao cấp, toà nhà văn phòng, trung tâm mua sắm, khách sạn, dịch vụ du lịch); không gian Văn hóa - giải trí (xây bảo tàng, nhà hát, không gian lễ hội); không gian Công viên sinh thái dành cho hoạt động ngoài trời; không gian di sản dành cho việc bảo tồn và tích hợp các công trình lịch sử vào không gian hiện đại. Dự án đặc biệt chú trọng đầu tư hệ thống giao thông công cộng dày đặc, thuận tiện và mạng lưới đi bộ, xe đạp liên hoàn dọc sông.

Mục tiêu cuối cùng là biến Victoria Harbour thành một tài sản công đẳng cấp, không chỉ thúc đẩy kinh tế mà còn nâng cao chất lượng sống, gìn giữ bản sắc và thu hút cộng đồng đến gần hơn với mặt nước.

Tại tọa đàm, các chuyên gia quy hoạch đồng thuận rằng nếu được triển khai đồng bộ và khả thi, việc chuyển đổi khu Nhà Rồng - Khánh Hội thành không gian công cộng ven sông, không dân cư, có thể tạo thêm động lực cho phát triển du lịch, văn hóa và nâng cao chất lượng sống tại khu vực trung tâm TP. Hồ Chí Minh trong dài hạn.

Dự án sẽ đóng góp thêm không gian sinh hoạt cộng đồng quy mô lớn, giảm áp lực cho các không gian công cộng hiện hữu như phố đi bộ Nguyễn Huệ, hình thành một "phòng khách đô thị" mới cho thành phố ngay tại quận 4 cũ.