Quốc hội tiếp tục thông qua nhiều dự án Luật quan trọng trước giờ bế mạc

11/12/2025 - 23:5513 phút đọc

margin: 15px auto;" />

Thông qua Luật Toà án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế

Với 438/444 đại biểu có mặt tham gia biểu quyết (chiếm tỷ lệ 92,60% tổng số đại biểu), Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Toà án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Toà án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng cho biết, Dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế là một dự án luật mới, khó và lần đầu tiên được Quốc hội xem xét, thông qua trên cơ sở các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và tham khảo, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia phát triển trên thế giới, đặc biệt là lần đầu tiên Quốc hội xem xét, thông qua mô hình Tòa án chuyên biệt để giải quyết các tranh chấp đầu tư, kinh doanh theo hệ thống pháp luật thông luật, là hệ thống pháp luật rất phức tạp và chúng ta chưa có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng, cũng như áp dụng trên thực tiễn.

Theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng, đến nay, các ĐBQH đã cơ bản thống nhất với sự cần thiết phải ban hành Luật và các nội dung của dự thảo Luật, đồng thời có nhiều ý kiến góp ý rất tâm huyết, trách nhiệm với tư duy đột phá trong xây dựng pháp luật để tạo nền tảng pháp lý cho kiến tạo, phát triển đất nước trong giai đoạn mới, với nhiều nội dung đặc thù, vượt trội so với pháp luật hiện hành, áp dụng các nguyên tắc, quy định của hệ thống pháp luật thông luật, phù hợp với thực tiễn Việt Nam và chuẩn mực, thông lệ, tập quán pháp luật đầu tư, kinh doanh quốc tế.

Về các nội dung đã tiếp thu, chỉnh lý trong dự thảo Luật gồm các nhóm vấn đề: về giải thích từ ngữ (Điều 4); về Chánh án, Chánh tòa, Phó Chánh tòa trong Tòa án chuyên biệt (Điều 9); về quyền hạn của Tòa án chuyên biệt (Điều 8); về nguồn bổ nhiệm, điều kiện, tiêu chuẩn bổ nhiệm, thẩm quyền bổ nhiệm, chế độ làm việc của Thẩm phán (Điều 9); về nguồn bổ nhiệm Thư ký Tòa án (Điều 12); về thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt (Điều 13); về thành phần xét xử sơ thẩm, phúc thẩm (Điều 15); về ban hành quyết định giải quyết vụ việc (Điều 23); về thời hiệu yêu cầu thi hành án (khoản 1 Điều 38) và nhiều nội dung khác.

Đặc biệt, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội về đảm bảo nguồn lực cho hoạt động của Tòa án chuyên biệt, Cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị Quốc hội cho phép huy động nguồn lực khác, ngoài ngân sách để bảo đảm cho tổ chức và hoạt động cho Tòa án chuyên biệt bên cạnh nguồn lực của ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương (Điều 42).

Thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng

Với kết quả 421/424 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 89,01% tổng số đại biểu), Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng gồm 2 điều. Việc sửa đổi Luật lần này được đánh giá là cấp bách và cần thiết để kịp thời khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ, sớm khôi phục sản xuất kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời tháo gỡ "điểm nghẽn" trong hoàn thuế giá trị gia tăng.

Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, về đánh giá tác động các nội dung chính sách tại dự thảo luật, Chính phủ đã có Báo cáo số 1170, trong đó tại phụ lục kèm theo báo cáo đã bổ sung đánh giá tác động đến hệ thống pháp luật, ngân sách nhà nước, người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý thuế của từng nội dung chính sách trong dự thảo luật.

Đối với việc sửa đổi quy định về sản phẩm nông sản, báo cáo cho biết, Chính phủ đã chỉnh sửa về mặt kỹ thuật soạn thảo, về cách thể hiện tại Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2016 đã được thực hiện ổn định qua nhiều năm.

Đối với việc sửa đổi quy định về phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu, đây là nội dung chỉnh lý về mặt kỹ thuật soạn thảo để đảm bảo minh bạch chính sách, góp phần khuyến khích việc thu hồi, tái sử dụng phụ phẩm, phế phẩm của các sản phẩm nông nghiệp; tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn trong ngành nông nghiệp, qua đó góp phần giảm tác động tiêu cực đến môi trường.

Đối với thức ăn chăn nuôi, việc sửa đổi quy định về thức ăn chăn nuôi là để đảm bảo sự đồng bộ giữa các loại hàng hóa có cùng mục đích sử dụng như thức ăn chăn nuôi, dược liệu; đồng thời cũng đảm bảo công bằng giữa thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước và thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Từ đó, tạo động lực giúp doanh nghiệp giảm giá bán để hỗ trợ cho người chăn nuôi.

Đối với điều kiện hoàn thuế, Chính phủ đã bổ sung nội dung về đánh giá tác động, trong đó đã có báo cáo và tỷ lệ hồ sơ hoàn thuế theo quy định hiện hành. Việc bãi bỏ quy định này góp phần rút ngắn thời gian hoàn thuế cho doanh nghiệp, đảm bảo đúng trách nhiệm và quyền lợi riêng rẽ của bên mua và bên bán. Việc hoàn thuế sẽ thực hiện thống nhất theo quy định của Luật Quản lý thuế vừa được Quốc hội thông qua, đảm bảo hiệu quả, chặt chẽ.

Thông qua Luật Phục hồi, phá sản

Với 425/436 đại biểu có mặt tán thành, chiếm 89,85% tổng số đại biểu, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Phục hồi, phá sản.

Trước khi tiến hành biểu quyết, Quốc hội đã nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và giải trình dự án Luật Phục hồi, phá sản.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn khi xác định nguồn chi trả chi phí phá sản trong các trường hợp không phải nộp tạm ứng chi phí phá sản (miễn), tại khoản 3 Điều 20 của dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng tiền tạm ứng chi phí phá sản sẽ do ngân sách nhà nước bảo đảm đối với trường hợp người nộp đơn yêu cầu áp dụng thủ tục phá sản là người lao động, công đoàn, cơ quan quản lý thuế, cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã không còn tài sản (hoặc còn tài sản nhưng không thanh lý, thu hồi được hoặc còn tài sản nhưng không đủ để nộp tạm ứng chi phí phá sản, thanh toán chi phí phá sản). Tiền tạm ứng chi phí phá sản trong trường hợp này sẽ được hoàn trả ngay vào ngân sách nhà nước khi bán được tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã.

Về thẩm quyền của cơ quan bảo hiểm xã hội trong việc nộp đơn yêu cầu áp dụng thủ tục phá sản, dự thảo Luật đã được tiếp thu theo hướng cơ quan bảo hiểm xã hội có quyền nộp đơn yêu cầu áp dụng thủ tục phá sản đối với doanh nghiệp, hợp tác xã khi đã thông báo đôn đốc đối với khoản chậm, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế nhưng không có phản hồi trong 3 năm liên tiếp gần nhất theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.

Về giao dịch có thỏa thuận thanh toán ròng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính, Ngân hàng nhà nước Việt Nam phối hợp với Tòa án nhân dân tối cao để ban hành Thông tư liên tịch hướng dẫn nội dung này để bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp trong quá trình thực hiện các giao dịch có thỏa thuận thanh toán ròng.

Thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản

Với 421/432 đại biểu Quốc hội có mặt tham gia biểu quyết (chiếm tỷ lệ 89,01%), Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

Trước đó, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

Về quản lý đất hiếm, cơ quan chủ trì soạn thảo cho rằng, đây là nội dung rất quan trọng, các quy định về quản lý đất hiếm được thực hiện trên cơ sở chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước về chiến lược quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên đất hiếm phục vụ phát triển đất nước với những yêu cầu quản lý đặc thù và đặc biệt.

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, dự thảo Luật đã quy định các cơ chế chặt chẽ trong việc quản lý đất hiếm trên nguyên tắc những nội dung mang tính chiến lược, định hướng phát triển sẽ do Chính phủ quyết định. Các nội dung kỹ thuật, nhiệm vụ quy định cụ thể trong văn bản dưới luật và giao thẩm quyền phù hợp cho các Bộ, ngành, địa phương. Bên cạnh đó, cơ quan chủ trì đã chỉnh lý quy định chung về quản lý đất hiếm với mục tiêu thăm dò, khai thác, chế biến phải đi đôi với việc hình thành chuỗi giá trị khép kín để tránh xuất khẩu như nguyên liệu thô; sử dụng công nghệ khai thác và chế biến hiện đại, ít phát thải, khẳng định vai trò quản lý thống nhất của Chính phủ trong định hướng thăm dò, khai thác đối với khoáng sản, đất hiếm.

Về tiêu chí quanh khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản, dự thảo Luật đã thiết kế nguyên tắc để khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản kèm những tiêu chí cụ thể với mục tiêu tạo nguồn nguyên liệu ổn định cho nhà đầu tư thi công các công trình, dự án quan trọng, cấp bách cũng như các nhà đầu tư triển khai dự án chế biến khoáng sản có tác động lớn đến phát triển kinh tế xã hội. Đồng thời, Nghị định của Chính phủ sẽ quy định chi tiết các điều kiện, trình tự khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Cách làm này giúp kiểm soát rủi ro ngay từ khâu xác lập khu vực, không để xảy ra tình trạng lợi dụng chính sách.

Thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường

Với 424/431 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 89,64% tổng số đại biểu), Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường gồm 17 Điều, được ban hành nhằm mục đích thể chế hoá để kịp thời thực hiện chủ trương của Đảng về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, tổ chức chính quyền 2 cấp; phân quyền, phân cấp; đơn giản hoá thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh; kịp thời xử lý các bất cập, điểm nghẽn do quy định pháp luật, vấn đề phát sinh từ thực tiễn quản lý nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, giải phóng nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Trước giờ Quốc hội bấm nút, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, việc xây dựng dự án Luật lần này chỉ tập trung điều chỉnh, khu trú xử lý 3 nhóm nội dung chính: về sắp xếp tổ chức bộ máy, về cải cách thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh và xử lý những điểm nghẽn đã chín, đã rõ.

Với các vướng mắc, bất cập khác, Chính phủ thấy rằng cần có thời gian để tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động đầy đủ và sẽ đề xuất sửa đổi trong giai đoạn 2026 - 2030. Theo kế hoạch, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ đề xuất sửa đổi bổ sung tổng thể 14 dự án Luật trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI, giai đoạn 2026 - 2030. Trong đó, sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường và Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo ngay trong năm 2026.

Thông qua Luật Chuyển đổi số

Với 433/442 đại biểu có mặt biểu quyết tán thành, đạt 91,54% tổng số đại biểu, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Luật Chuyển đổi số.

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Chuyển đổi số, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Luật Chuyển đổi số gồm 8 chương và 48 điều, được xây dựng theo mô hình “luật khung” – quy định các nguyên tắc, yêu cầu và định hướng lớn, không đi sâu vào các quy định thuộc phạm vi điều chỉnh của luật chuyên ngành nhưng giữ vai trò tạo sự thống nhất trong cách thức tổ chức, điều phối quá trình chuyển đổi số trên phạm vi cả nước.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, một trong những nội dung quan trọng nhất của dự thảo luật là lần đầu tiên luật hóa các khái niệm nền tảng về chuyển đổi số—từ chuyển đổi số, hệ thống số, dữ liệu số, hạ tầng số, nền tảng số đến Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Chính phủ cho biết đã tiếp thu và chỉnh lý sâu sắc các định nghĩa này nhằm bảo đảm tính chặt chẽ về mặt khoa học, đồng thời thống nhất cách hiểu cho toàn bộ hệ thống chính trị và các chủ thể tham gia chuyển đổi số.

Điểm nhấn của dự thảo là làm rõ sự khác biệt giữa chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin: nếu ứng dụng công nghệ thông tin chỉ chuyển hoạt động cũ lên môi trường số, thì chuyển đổi số là thay đổi cách thức vận hành, mô hình quản trị và phương thức cung cấp dịch vụ. Đây được coi là triết lý cốt lõi của luật, thể hiện tinh thần “chuyển đổi trước – số hóa sau”.

Bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống khái niệm, dự thảo luật quy định rõ các công cụ quản trị vĩ mô như Chương trình chuyển đổi số quốc gia, Khung kiến trúc quốc gia số, Khung quản trị dữ liệu, Khung năng lực số và Bộ chỉ số đo lường chuyển đổi số quốc gia. Những công cụ này được ví như “bộ điều phối trung tâm”, giúp Nhà nước đánh giá tiến độ, thúc đẩy thực thi và bảo đảm tính đồng bộ giữa chuyển đổi số ở cấp quốc gia, cấp bộ ngành và địa phương. Đại diện cơ quan soạn thảo khẳng định việc luật hóa các khung này sẽ tạo sự thống nhất trong tổ chức triển khai, tránh tình trạng đầu tư phân tán, mỗi địa phương làm một kiểu như thời gian vừa qua.

Thông qua Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi)

Với 436/436 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 92,18% tổng số đại biểu, Quốc hội đã thông qua Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi) gồm 6 Chương, 36 Điều.

Trước khi biểu quyết thông qua, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình dự thảo luật.

Về dự trữ chiến lược, Chính phủ đã tiếp thu, chỉnh lý nguyên tắc quản lý hàng dự trữ quốc gia. Hàng dự trữ chiến lược thành hàng dự trữ quốc gia, hàng dự trữ chiến lược phải được quản lý chặt chẽ, an toàn, bí mật theo quy định của pháp luật về bảo vệ bí mật nhà nước, không để thất thoát, lãng phí, chủ động đáp ứng kịp thời mục tiêu, yêu cầu của dự trữ quốc gia.

Về xã hội hóa dự trữ quốc gia, Chính phủ đã tiếp thu, chỉnh lý dự thảo theo hướng đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp tham gia dự trữ chiến lược được ưu đãi về thuế, tín dụng và các chính sách ưu đãi khác theo quy định của Chính phủ trong từng thời kỳ, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước và các thành phần tham gia dự trữ chiến lược.

Về phạm vi dự trữ chiến lược, dự thảo luật không đặt vấn đề dự trữ tiền, vàng, ngoại tệ vì đã được thực hiện theo quy định của pháp luật về ngân hàng và pháp luật khác có liên quan.

Về thí điểm mô hình dự trữ quay vòng sẽ được Chính phủ nghiên cứu khi xây dựng Nghị định để đảm bảo tính khả thi, hiệu quả, tránh lãng phí ngân sách nhà nước.

Về chế độ chính sách đối với người làm công tác dự trữ quốc gia, dự thảo luật kế thừa và giữ nguyên quy định hiện hành, không bổ sung các loại phụ cấp mới.

Thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn

Với 429/437 đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành chiếm 90,70% tổng số đại biểu, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.

Việc hoàn thiện dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn bám sát Kết luận mới của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW năm 2022 về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trước đó, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý những nội dung lớn của dự thảo luật.

Một trong những điểm đáng chú ý trong báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị, nông thôn là Chính phủ đã tiếp thu ý kiến đề nghị không quy định các nội dung thuộc phạm vi pháp luật đất đai trong Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.

Theo báo cáo, nội dung về chỉ tiêu sử dụng đất từng được đề xuất đưa vào kế hoạch thực hiện quy hoạch chung của xã để làm căn cứ thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, Chính phủ khẳng định đây là vấn đề nằm trong phạm vi điều chỉnh của Luật Đất đai, nên đã tiếp thu ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, không quy định trong dự thảo luật này.

Các quy định liên quan đến chỉ tiêu sử dụng đất – căn cứ để thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất – sẽ được hoàn thiện trong hệ thống pháp luật đất đai, cũng như trong dự thảo nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Cách tiếp cận này nhằm bảo đảm tính rạch ròi về phạm vi điều chỉnh, tránh chồng chéo giữa các đạo luật.

Báo cáo cũng cho biết Chính phủ tiếp thu ý kiến đề nghị đánh giá sâu kinh nghiệm thực tiễn trong triển khai các nghị quyết thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù trong quy hoạch đô thị, nông thôn tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương.

Cơ quan soạn thảo sẽ tổ chức sơ kết, tổng kết đầy đủ các mô hình thí điểm, từ đó có thêm luận cứ thực tiễn để xem xét khả năng nhân rộng chính sách trên phạm vi toàn quốc theo lộ trình và thời điểm phù hợp. Đây được xem là bước quan trọng để bảo đảm việc sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn không chỉ xuất phát từ yêu cầu lý luận, mà còn “bám đất”, bám thực tiễn quản lý tại các đô thị lớn.