Quan tâm, nỗ lực cao nhất, chỉ đạo quyết liệt để sớm hoàn thành các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm

Tại điểm cầu chính Thành phố Hồ Chí Minh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và phát biểu ý kiến; cùng dự có các đồng chí: Lê Hồng Anh, nguyên Thường trực Ban Bí thư; Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh; tại điểm cầu Bà Rịa-Vũng Tàu có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương tại các điểm cầu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo thực hiện nghi thức khởi công 3 dự án giao thông trọng điểm.

Buổi lễ được được truyền trực tuyến từ điểm cầu chính tại Thành phố Hồ Chí Minh (khởi công Dự án đường Vành đai 3) kết nối với các điểm cầu tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (khởi công dự án cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu) và Đắk Lắk (khởi công Dự án cao tốc Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột).

Theo Nghị quyết số 57/2022/QH15 ngày 16/6/2022, Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư 76,34km đường Vành đai 3 đi qua Thành phố Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 105/NQ-CP ngày 15/8/2022 để triển khai thực hiện.

Theo đó, dự án đi qua 4 địa phương: Thành phố Hồ Chí Minh (47,35km), tỉnh Bình Dương (10,76km), Đồng Nai (11,26km) và Long An (6,81km) với tổng mức đầu tư 75.378 tỷ đồng bằng ngân sách Trung ương và ngân sách các địa phương; được phân chia làm 8 dự án thành phần xây dựng, 4 dự án thành phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn 4 tỉnh, thành phố. Dự án có quy mô giai đoạn hoàn chỉnh 8 làn xe cao tốc, cấp đường ô-tô cao tốc 100km/giờ; việc chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án từ năm 2022, cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác từ năm 2026.

Dự án đường cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu giai đoạn 1 được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào ngày 16/6/2022 tại Nghị quyết số 59/20022/QH15. Thực hiện Nghị quyết Quốc hội, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 90/NQ-CP ngày 25/7/2022 để triển khai với tiến độ yêu cầu cơ bản hoàn thành năm 2025 và hoàn thành đưa vào khai thác đồng bộ toàn Dự án năm 2026.

Dự án có tổng chiều dài 53,7km (tỉnh Đồng Nai 34,2km, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu 19,5km); tổng mức đầu tư dự án hơn 17.837 tỷ đồng; trong giai đoạn 1, Dự án có quy mô từ 4 đến 6 làn xe tuỳ từng đoạn tuyến; nhu cầu sử dụng đất của Dự án khoảng 519,64ha.

Ngày 16/6/2022, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 58/2022/QH15 về việc đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột giai đoạn I. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 89/NQ-CP ngày 25/7/2022 để triển khai với mục tiêu cơ bản hoàn thành một số đoạn tuyến có lưu lượng giao thông lớn năm 2025, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2026 và hoàn thành đưa vào khai thác đồng bộ toàn bộ dự án năm 2027. Phạm vi, quy mô, hình thức đầu tư: đầu tư khoảng 117,5 km, chia thành 3 dự án thành phần theo hình thức đầu tư công; sơ bộ tổng mức đầu tư của Dự án là 21.935 tỷ đồng.

Dự án nhằm hình thành trục ngang kết nối vùng Tây Nguyên với duyên hải Nam Trung Bộ, kết nối với các trục dọc, phát huy hiệu quả các dự án đã và đang đầu tư, kết nối các trung tâm kinh tế, cảng biển, đáp ứng nhu cầu vận tải; tạo dư địa, động lực, không gian phát triển vùng Tây Nguyên và duyên hải Nam Trung Bộ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại lễ khởi công.

Phát biểu ý kiến tại buổi lễ, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã tiếp tục xác định xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ là một trong ba đột phá chiến lược, trong đó ưu tiên phát triển một số công trình trọng điểm quốc gia về giao thông, thích ứng biến đổi khí hậu...

Thực tế đã chứng minh, giao thông vận tải nói chung và đường bộ cao tốc, sân bay, bến cảng nói riêng mang lại hiệu quả rõ nét về phát triển kinh tế-xã hội. Hạ tầng chiến lược phát triển đến đâu sẽ mở ra không gian phát triển mới đến đó, nhất là về kinh tế-xã hội; nhiều khu đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ, các thiết chế văn hóa, y tế, giáo dục, quỹ đất được khai thác hiệu quả.

Trong giai đoạn 2000-2021, cả nước mới đầu tư đưa vào khai thác 1.163km đường bộ cao tốc. Trong khi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đặt mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu cả nước có khoảng 5.000km đường bộ cao tốc; hoàn thành được mục tiêu này thì đến 2025 chúng ta cần đạt được 3.000km và 2026-2030 phấn đấu có thêm 2.000km đường bộ cao tốc.

Như vậy, trong giai đoạn 9 năm từ 2021 đến 2030, chúng ta cần phải triển khai đầu tư, xây dựng gấp gần 4 lần số km đường bộ cao tốc đã xây dựng trong hơn 20 năm qua. Chúng ta cần tổng kết, rút kinh nghiệm để làm tốt hơn giai đoạn tới.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Thủ tướng thống kê một số mốc cụ thể như sau: từ đầu nhiệm kỳ (2021) đến nay, đã khánh thành và đưa vào khai thác thêm 566km đường cao tốc, nâng tổng số đường cao tốc của cả nước lên 1.729km. Các dự án đang thi công với tổng chiều dài 350km gồm: 5 Dự án thành phần thuộc cao tốc bắc-nam phía đông giai đoạn 2017-2020 dài 229km; Mỹ Thuận-Cần Thơ 23km; Bến Lức-Long Thành 58km; Tuyên Quang-Phú Thọ 40km. Các dự án đã khởi công từ đầu năm 2023 đến nay có tổng chiều dài 1.406km.

Như vậy, cùng với 1.729km đã đưa vào khai thác và tổng chiều dài đường cao tốc của các dự án đang thi công, đã khởi công đến hết tháng 6 năm 2023 là 1.756km; nếu quyết tâm, nỗ lực phấn đấu thì cơ bản chúng ta có thể hoàn thành mục tiêu cả nước có trên 3.000km vào năm 2025. Bên cạnh đó, một số dự án phấn đấu sẽ khởi công từ nay đến năm 2024 có tổng chiều dài khoảng 284km, là tiền đề để thực hiện thành công mục tiêu 5.000km cao tốc vào năm 2030.

Để triển khai Nghị quyết của Đảng về phát triển đường cao tốc, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành địa phương cùng với việc đẩy nhanh tiến độ đầu tư hoàn thiện toàn tuyến cao tốc bắc-nam phía đông nối liền từ Lạng Sơn đến Cà Mau, kết nối trung tâm chính trị Thủ đô Hà Nội và trung tâm kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh; tiếp tục nghiên cứu triển khai các tuyến cao tốc trục ngang và các tuyến đường vành đai đi qua địa bàn nhiều tỉnh, thành phố, bảo đảm tính đồng bộ kết nối thông suốt các vùng và cả nước thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của khu vực, đất nước.

Điều đặc biệt của 3 dự án khởi công ngày hôm nay là các dự án đều được áp dụng cơ chế đặc thù riêng có về: đẩy mạnh phân cấp phân quyền, theo đó giao địa phương làm cơ quan chủ quản thực hiện dự án; áp dụng cơ chế huy động nguồn lực cho dự án kết hợp giữa ngân sách Trung ương và địa phương; áp dụng chỉ định thầu để lựa chọn nhà thầu thi công dự án, qua đó rút ngắn thời gian chuẩn bị để triển khai dự án. 3 cơ chế này đều đã phát huy tối đa tác dụng, khẳng định sự đúng đắn của Đảng, Nhà nước trong việc ban hành cơ chế mới để hoàn thành mục tiêu phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng giao thông theo Nghị quyết của Đảng.

Bên cạnh đó, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư cho người dân của các dự án này là rất khó khăn, phức tạp, nhạy cảm ở các đô thị lớn như: Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Bà Rịa-Vũng Tàu... nhưng các địa phương đã huy động toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc, sự ủng hộ, chia sẻ của người dân, hy sinh quyền lợi cá nhân vì lợi ích chung nên công tác giải phóng mặt bằng của cả 3 dự án cơ bản đảm bảo tiến độ.

Đặc biệt, đối với địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, trong thời gian rất ngắn đã bàn giao mặt bằng để thi công đạt tới 87% (356ha/410ha); đây quả là một kỳ tích từ trước đến nay do tính chất phức tạp trong giải phóng mặt bằng qua nội đô, quy mô đền bù lớn, ảnh hưởng đến nhiều đối tượng người dân...

Kết quả này càng minh chứng cho tính đúng đắn của chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, lần đầu tiên giao cho địa phương, cụ thể là Thành phố Hồ Chí Minh quản lý một dự án quy mô rất lớn, phức tạp, liên vùng; nhưng với quyết tâm của cấp ủy đảng, chính quyền và sự chung sức, đồng lòng, ủng hộ của người dân, doanh nghiệp, dự án đã đạt được thành công bước đầu, rất đáng khích lệ.

Thủ tướng nhấn mạnh, để triển khai được các dự án đến ngày hôm nay là nhờ sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự ủng hộ của Quốc hội, sự nỗ lực của Chính phủ, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị.

Các cấp, các ngành, nhất là Bộ Giao thông vận tải và các địa phương có dự án đi qua đã phải triển khai thực hiện một khối lượng công việc rất lớn: triển khai công tác chuẩn bị đầu tư, lập thiết kế kỹ thuật và dự toán, lựa chọn nhà thầu, giải phóng mặt bằng,… Trong thời gian rất ngắn khoảng 1 năm so mức trung bình 2 năm so cách triển khai thông thường, Bộ Giao thông vận tải cùng các bộ, ngành, các địa phương, các đơn vị liên quan… đã nỗ lực để khởi công đồng loạt 3 dự án với mục tiêu cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác đồng bộ toàn dự án năm 2026. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi các dự án đi qua các khu vực miền trung, Tây Nguyên và Tây Nam Bộ với số km đường cao tốc hiện nay còn thấp so các khu vực khác.

Thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng cũng cảm ơn bà con nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh nơi triển khai các Dự án đã sẵn sàng nhường đất, dời nhà cửa nơi sinh sống của mình để nhường mặt bằng cho các Dự án.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại lễ khởi công.

Thủ tướng đánh giá, kết quả khởi công hôm nay là rất đáng ghi nhận tuy nhiên, đây mới chỉ là bước đầu, công việc sắp tới còn rất lớn và nhiều thách thức. Đó là phải tiếp tục giải phóng mặt bằng các vị trí còn lại trong đó có nhiều vị trí tập trung đông dân cư, dễ phát sinh các khiếu nại, khiếu kiện; đó là chuẩn bị khối lượng vật liệu xây dựng, bãi đổ thải rất lớn đòi hỏi sự vào cuộc tích cực của các địa phương trong cấp phép khai thác. Đó là thi công khối lượng công trình rất lớn trong khoảng thời gian không dài và chịu ảnh hưởng của các điều kiện thời tiết.

Do vậy, để công trình được hoàn thành đảm bảo an toàn, chất lượng và đáp ứng tiến độ, đáp ứng các yêu cầu khác, Thủ tướng yêu cầu:

Thứ nhất, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các tỉnh, thành phố được giao làm cơ quan chủ quản dự án tập trung quyết liệt chỉ đạo, yêu cầu Ban Quản lý dự án, tư vấn giám sát và các nhà thầu phải phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất, xây dựng kế hoạch, phương án tiến độ thi công một cách khoa học, chi tiết, phù hợp, kịp thời, bảo đảm hiệu quả, chất lượng thi công, kỹ mỹ thuật và tổ chức giao thông an toàn, thông suốt, giữ gìn vệ sinh môi trường cho nhân dân chung quanh vùng dự án; đồng thời phải huy động nhân lực, thiết bị máy móc hiện đại để thi công nhanh nhất có thể; tuân thủ tuyệt đối những yêu cầu kỹ thuật, quy định của pháp luật liên quan, đặc biệt không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực.

Thứ hai, rút kinh nghiệm từ triển khai các dự án cao tốc giai đoạn vừa qua và phát huy những thành quả đã đạt được, đề nghị các bộ, ngành liên quan các tỉnh, thành phố chỉ đạo các Chủ đầu tư, nhất là người đứng đầu cần bám sát, quyết liệt trong điều hành, quản lý chất lượng, tiến độ, vốn đầu tư trong suốt quá trình thực hiện dự án, bảo đảm các dự án thành phần hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng yêu cầu.

Thứ ba, yêu cầu các nhà tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát phải tăng cường nâng cao trách nhiệm, thường xuyên kiểm tra, giám sát bảo đảm an toàn, chất lượng, tiến độ; tích cực phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí...

Thứ tư, Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ ngành liên quan của Trung ương cùng phối hợp các bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải, UBND 7 tỉnh, thành phố được giao thực hiện dự án, tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bảo đảm công tác an ninh, trật tự để Ban Quản lý dự án và các nhà thầu thi công Dự án bảo đảm tiến độ, hiệu quả.

Thứ năm, UBND các tỉnh, thành phố triển khai công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật bảo đảm bàn giao 100% diện tích mặt bằng trong quý III/2023. Trong đó đặc biệt quan tâm đến công tác tái định cư, hỗ trợ ổn định sản xuất để người dân có nơi ở mới, có công việc mới, điều kiện mới, sinh kế mới ít nhất phải bằng hoặc tốt hơn nơi cũ.

Thủ tướng kêu gọi bà con nhân dân có đất phải thu hồi phục vụ dự án tiếp tục ủng hộ chủ trương lớn của Nhà nước, tạo điều kiện cho các địa phương, đơn vị thi công dự án kịp thời, an toàn, bảo đảm chất lượng.

Thứ sáu, mỗi cá nhân liên quan tham gia dự án cần nâng cao ý thức trách nhiệm với công việc, với ngành và cao hơn nữa với nhân dân, với Tổ quốc; đổi mới tư duy, sáng tạo hơn nữa trong cách nghĩ, cách làm để hoàn thành tốt nhiệm vụ góp phần triển khai các dự án thành phần đúng tiến độ, chất lượng, không lãng phí, tiêu cực với tinh thần “tất cả vì nhân dân, vì sự hùng cường, thịnh vượng của đất nước”.

Đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông không chỉ là nhiệm vụ của một bộ, ngành, địa phương nào mà là nhiệm vụ chính trị hàng đầu của các địa phương, bộ, ngành vì chính lợi ích thiết thực của đất nước, các địa phương.

Chính phủ sẽ luôn dành sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt để hoàn thành 3 dự án này cũng như những dự án đầu tư phát triển hạ tầng khác đúng tiến độ, chất lượng, kỹ mỹ thuật, không lãng phí, tiêu cực; đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân, đáp ứng mục tiêu mà Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các Đại hội Đảng bộ tỉnh, thành phố đã đề ra.

Trong quá trình triển khai dự án, Thủ tướng nêu 6 yêu cầu phải nghiêm túc quán triệt là: phải bảo đảm chất lượng; tiến độ; an toàn, kỹ thuật, mỹ thuật, môi trường sinh thái; không được đội vốn bất hợp lý, không chia nhỏ gói thầu; chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, lãng phí ở tất cả các khâu; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân, doanh nghiệp; kịp thời khen thưởng khi làm tốt và xử lý nghiêm sai phạm. Thủ tướng yêu cầu bố trí vốn đầy đủ và bảo đảm mặt bằng cho thi công dự án.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng tuyên bố khởi công đồng loạt 3 Dự án cao tốc.