Phiêng Khoài: Phiên chợ vùng cao biên giới giàu bản sắc
Từ ngày 30/8 đến 2/9, xã Phiêng Khoài (Sơn La) rộn ràng trong sắc màu và âm thanh của phiên chợ vùng cao biên giới 2025. Đây là sự kiện thường niên nhân dịp Kỷ niệm Quốc khánh 2/9, không chỉ tạo điểm hẹn văn hóa - thương mại cho nhân dân địa phương, mà còn trở thành không gian trải nghiệm hấp dẫn đối với du khách gần xa.
Hàng trăm sản phẩm nông nghiệp sạch, đặc sản vùng cao như xoài, nhãn, mận, rau củ quả hữu cơ… cùng thổ cẩm, đồ thủ công mỹ nghệ đã được bà con mang tới chợ. Những sản phẩm không chỉ mang giá trị kinh tế, mà còn chứa đựng câu chuyện văn hóa, tập quán canh tác và đời sống tinh thần của đồng bào. Mỗi gian hàng trở thành một “tấm danh thiếp” giới thiệu bản sắc Sơn La đến với du khách.
Phiên chợ vùng cao là cơ hội tiêu thụ sản phẩm địa phương (Ảnh: Linh Chi)
Không khí phiên chợ thêm phần sôi động với chuỗi trò chơi dân gian: kéo co, đẩy gậy, đánh tu lu, bắt vịt, nhảy bao bố, bóng đá… cùng các hoạt động trải nghiệm mới như pickleball. Song song đó, du khách còn được tham gia chương trình “du lịch nông nghiệp sạch - nghỉ dưỡng”, thưởng thức trái cây ngay tại vườn, trải nghiệm cuộc sống bản địa, qua đó gắn kết sản phẩm nông sản với dịch vụ du lịch.
Phiên chợ Phiêng Khoài vì thế không chỉ là nơi mua bán hàng hóa, mà còn là sự kiện kết nối cộng đồng, khẳng định sức sống của văn hóa truyền thống, đồng thời mở rộng con đường tiêu thụ sản phẩm vùng cao.
Không gian giao lưu văn hóa và phát triển thị trường cho sản phẩm
Không chỉ có Phiêng Khoài, các phiên chợ vùng cao ở Sơn La từ lâu đã trở thành điểm nhấn quan trọng trong đời sống kinh tế - văn hóa của đồng bào dân tộc.
Phiên chợ Phiêng Khoài là nơi kinh doanh, mua bán nhiều sản phẩm đặc sắc của bà con đồng bào dân tộc (Ảnh: Báo Sơn La)
Tại các xã Mộc Châu, Vân Hồ, những phiên chợ cuối tuần thu hút đông đảo bà con và du khách. Nơi đây, nông sản như chè, sữa, mật ong, rau xanh… cùng vải thổ cẩm, đồ thủ công được bày bán, tạo nên bức tranh sống động của đời sống bản địa. Chợ không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa, mà còn là dịp để du khách tìm hiểu phong tục, thưởng thức ẩm thực và giao lưu văn hóa.
Ở xã Co Mạ, chợ phiên họp vào thứ Năm hàng tuần, trở thành “sân khấu văn hóa” với các tiết mục múa khèn Mông, thi làm món ăn dân tộc, trò chơi bắn nỏ. Bên cạnh các sản vật nông nghiệp, những hoạt động ấy khiến chợ trở thành điểm hẹn lưu giữ văn hóa truyền thống.
Chợ Long Hẹ lại gây ấn tượng bởi không gian giao lưu trai gái dân tộc Thái. Xen giữa những sạp rau rừng, lợn bản, ong mật hay côn trùng vùng cao là những câu chào hỏi, những câu hát trao duyên - một nét đẹp độc đáo khó quên với du khách.
Tại chợ Bản Lầm, các sản phẩm như nấm, măng, hoa chuối, thảo quả, cùng thổ cẩm, hàng thủ công mỹ nghệ trở thành biểu tượng của sự gắn kết văn hóa và kinh tế. Đây là nơi mà câu chuyện truyền thống được kể lại qua từng tấm vải, từng gùi rau rừng.
Có thể thấy, mỗi phiên chợ vùng cao ở Sơn La là một “nốt nhạc riêng” trong bản hòa ca chung, vừa giữ được nét đặc sắc văn hóa, vừa mở ra cơ hội quảng bá, tiêu thụ sản phẩm của đồng bào dân tộc. Các phiên chợ giúp bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa của các dân tộc thiểu số, tạo không khí nhộn nhịp, mang đậm bản sắc vùng Tây Bắc.
Các phiên chợ vùng cao không chỉ góp phần tiêu thụ sản phẩm nông sản, thủ công mỹ nghệ, mà còn là giải pháp thúc đẩy liên kết kinh tế - văn hóa - du lịch. Để tạo dòng chảy bền vững, tỉnh Sơn La xác định cần đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó tập trung xây dựng thương hiệu đặc sắc thông qua việc mỗi phiên chợ cần gắn với một bản sắc riêng, như Phiêng Khoài nổi bật với du lịch nông nghiệp, Co Mạ gắn liền với múa khèn, Long Hẹ với giao lưu văn hóa… Đây là nền tảng để quảng bá sản phẩm ra thị trường rộng lớn hơn.
Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông và kết nối du lịch. Việc tổ chức các chương trình quảng bá, livestream, gắn với OCOP và các tour du lịch sẽ tạo động lực để sản phẩm vùng cao vươn ra khỏi phạm vi địa phương, tiếp cận người tiêu dùng trong và ngoài nước. Quan trọng nhất, phiên chợ cần giữ được “hồn cốt” của mình thông qua những trò chơi dân gian, trang phục, tiếng nói và tập quán sinh hoạt. Chính điều đó làm nên giá trị khác biệt, khiến du khách lưu luyến quay trở lại.
Phiên chợ vùng cao biên giới Phiêng Khoài là minh chứng sinh động cho sức sống của chợ phiên Sơn La, nơi sản phẩm của đồng bào được nâng niu, văn hóa được gìn giữ và du lịch được thắp sáng. Khi các phiên chợ trong tỉnh được liên kết và quảng bá hiệu quả, chúng sẽ trở thành “cầu nối xanh” đưa sản phẩm vùng cao vượt ra khỏi núi rừng, đến với thị trường rộng mở và tương lai bền vững.