Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư 38/2025/TT-NHNN về Quy chế kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ. Theo quy định mới, hoạt động kiểm toán nội bộ phải bảo đảm tính độc lập, không chịu sự can thiệp vào phạm vi, nội dung hay kết quả kiểm toán.

Nhân sự làm kiểm toán nội bộ phải tuân thủ chuẩn mực kiểm toán nội bộ Việt Nam và các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp. Đồng thời, không được phân công kiểm toán những đơn vị mà kiểm toán viên từng quản lý hoặc phụ trách hoạt động trong vòng ba năm trước đó. Quy định này cũng áp dụng nếu người có liên quan của kiểm toán viên đang giữ chức lãnh đạo, kế toán trưởng hoặc phụ trách kiểm soát nội bộ tại đơn vị được kiểm toán.

Thông tư nêu rõ nhiều nhóm hành vi bị cấm đối với đoàn kiểm toán và đơn vị được kiểm toán.

Đối với Thanh tra NHNN, Trưởng đoàn và các thành viên Đoàn kiểm toán, nghiêm cấm các hành vi tham ô, tham nhũng, trục lợi, nhũng nhiễu hoặc lợi dụng nhiệm vụ kiểm toán để mưu lợi cá nhân. Kiểm toán viên cũng không được thông đồng với đơn vị được kiểm toán nhằm làm sai lệch hồ sơ, tài liệu hoặc báo cáo kiểm toán; không được tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật nghiệp vụ, hoặc công bố thông tin kiểm toán khi chưa được phép.

Với đơn vị được kiểm toán, Thông tư nghiêm cấm việc từ chối cung cấp thông tin, tài liệu theo yêu cầu của Đoàn kiểm toán; hành vi cản trở, gây khó khăn trong quá trình kiểm toán; báo cáo sai lệch, thiếu trung thực, không đầy đủ hoặc không kịp thời. Các hành vi mua chuộc, hối lộ, thông đồng với kiểm toán viên để làm sai lệch kết quả kiểm toán cũng bị nghiêm cấm. Bên cạnh đó, mọi tổ chức, cá nhân đều không được phép can thiệp trái pháp luật vào hoạt động kiểm toán nội bộ.

Theo Thông tư, Thống đốc NHNN trực tiếp hoặc phân công một Phó Thống đốc chỉ đạo hoạt động kiểm toán nội bộ. Nhiệm vụ bao gồm phê duyệt kế hoạch kiểm toán hằng năm, ban hành quy định về tổ chức và hoạt động của Đoàn kiểm toán nội bộ, và chỉ đạo Thanh tra NHNN triển khai các biện pháp bảo đảm hiệu lực và hiệu quả kiểm toán.

Hoạt động kiểm toán nội bộ NHNN bao gồm ba mảng chính: kiểm toán tài chính nhằm đánh giá độ tin cậy của báo cáo tài chính; kiểm toán tuân thủ để xem xét việc thực hiện các quy định pháp luật, quy trình nội bộ; và kiểm toán hoạt động nhằm đánh giá hiệu lực hoạt động, mức độ an toàn tài sản.

Kết quả kiểm toán cũng là cơ sở để đưa ra kiến nghị, tư vấn giúp đơn vị được kiểm toán khắc phục tồn tại, hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ và nâng cao mức độ tuân thủ.

Thông tư 38/2025/TT-NHNN chính thức có hiệu lực từ ngày 15/12/2025.