Bộ Tài chính vừa trình Chính phủ đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi, với trọng tâm rà soát, bổ sung quy định về thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng vốn và chuyển nhượng chứng khoán của cá nhân. Dự thảo tập trung vào điều chỉnh cách tính thu nhập chịu thuế và tỷ lệ thu thuế, nhằm phù hợp hơn với thực tế và kinh nghiệm quốc tế.
Theo tờ trình, hiện nay thu nhập chịu thuế TNCN từ chuyển nhượng vốn được xác định bằng giá bán trừ giá mua và các chi phí liên quan. Trong khi đó, thuế TNCN từ chuyển nhượng chứng khoán được tính trên giá trị giao dịch từng lần với thuế suất 0,1%. Cách tính này được đánh giá là đơn giản, minh bạch, giảm chi phí tuân thủ cho cả cơ quan thuế và người nộp thuế.
 |
| Điều chỉnh thuế TNCN với hoạt động chuyển nhượng vốn và chứng khoán |
Tuy nhiên, quy định thu thuế 0,1% trên giá chuyển nhượng, ngay cả khi cá nhân chịu lỗ, gây nhiều ý kiến trái chiều. Nhiều chuyên gia cho rằng nên chuyển sang thu thuế dựa trên thu nhập thực tế (chỉ nộp thuế khi có lãi). Đối với chuyển nhượng vốn, cá nhân phải nộp thuế suất 20% trên thu nhập. Điều này dẫn đến tình trạng một số cá nhân cố tình kê khai giá bán bằng giá mua để tránh nộp thuế.
Để khắc phục, Bộ Tài chính đề xuất nghiên cứu quy định rõ thu nhập chịu thuế và áp dụng tỷ lệ thuế suất trên doanh thu từng lần chuyển nhượng vốn. Phương pháp này sẽ đồng bộ với cách tính thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) trên doanh thu từ chuyển nhượng vốn của các tổ chức nước ngoài, tạo sự thống nhất trong hệ thống thuế.
Cũng theo tờ trình của Bộ Tài chính, về rà soát sửa đổi, bổ sung quy định đối với thu nhập của cá nhân từ hoạt động kinh doanh chứng khoán phái sinh, Khoản 4 Điều 3, Điều 13, khoản 2 Điều 21, Điều 23 Luật thuế TNCN hiện đang quy định: Thu nhập từ chuyển nhượng vốn, bao gồm: Thu nhập từ chuyển nhượng phần vốn trong các tổ chức kinh tế; Thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán; Thu nhập từ chuyển nhượng vốn dưới các hình thức khác. Đối với hoạt động chuyển nhượng chứng khoán, thu nhập chịu thuế được xác định là giá chuyển nhượng từng lần với thuế suất 0,1%.
Tuy nhiên, chứng khoán phái sinh có bản chất khác biệt so với chứng khoán cơ sở. Giá trị chứng khoán phái sinh phụ thuộc vào tài sản cơ sở, không mang lại quyền cổ đông và giao dịch chủ yếu tập trung vào giá trị chênh lệch lãi/lỗ thay vì chuyển nhượng toàn bộ tài sản.
Thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam đã phát triển nhanh chóng với khung pháp lý ngày càng hoàn thiện. Đây là bộ phận quan trọng của thị trường chứng khoán, nhưng phương pháp tính thuế hiện tại chưa phù hợp với đặc thù của chứng khoán phái sinh. Bộ Tài chính kiến nghị bổ sung quy định riêng về thuế TNCN đối với chứng khoán phái sinh, đảm bảo thuận lợi cho cả cơ quan thuế và nhà đầu tư.
Kinh nghiệm quốc tế từ các nước phát triển như Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nhật Bản và Thái Lan cho thấy, xu hướng áp dụng thuế dựa trên thu nhập thực từ chứng khoán phái sinh ngày càng phổ biến. Điều này không chỉ tăng cường minh bạch mà còn khuyến khích sự phát triển bền vững của thị trường.
 | UBCKNN thành lập Tổ xây dựng Đề án đào tạo nhà đầu tư chứng khoán Ngày 21/11, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) ký Quyết định thành lập Tổ xây dựng Đề án đào tạo nhà đầu ... |
 | Bộ Tài chính đề xuất bổ sung thêm quyền cho UBCK trong việc đảm bảo an ninh, an toàn TTCK Thông tin từ Cổng thông tin điện tử Chính phủ, Bộ Tài chính có dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định ... |
 | Đề xuất luật hóa 6 hành vi thao túng thị trường chứng khoán Hành vi thao túng và vi phạm công bố thông tin giao dịch của người nội bộ được cơ quan soạn thảo đề nghị bổ ... |
Anh Vũ