Ở huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai chỉ có loại gạo Séng cù truyền thống màu trắng ngà hoặc trắng đục, không có gạo Séng cù màu xanh dù thu hoạch non hay già. Séng cù là loại gạo đặc sản nổi tiếng tại huyện Mường Khương và huyện Bát Xát của tỉnh Lào Cai. Đây là loại gạo thơm ngon được nhiều người tiêu dùng cả nước ưa chuộng.
Thời gian vừa qua, trên các sàn thương mại điện tử hay các trang mạng xã hội Facebook, Zalo, sản phẩm gạo "Séng cù xanh” hay còn được giới thiệu là Séng cù non, Séng cù cốm với màu xanh lạ mắt đang “hot rần rần”.
 |
| Gạo Séng cù nhuộm màu xanh được một tài khoản mạng xã hội Facebook rao bán. (Ảnh chụp màn hình) |
Như trên trang mạng xã hội Facebook, hôm qua (3/7), tài khoản có tên “Lá Yến” - chuyên bán các loại đặc sản vùng miền đã đăng tải thông tin bán sản phẩm gạo "Séng cù xanh" kèm chú thích: “Gạo Séng cù xanh được giới thiệu là loại gạo đặc sản có nguồn gốc từ Mường Khương và Bát Xát. Mai em về gạo Séng cù xanh hạt tròn. Mời các bác ạ”. Ngay sau khi bài viết được đăng tải, nhiều khách hàng đã quan tâm, bình luận: “Gạo nhuộm ra màu này hả em”, “Có ngâm tẩm gì không em? Hay là tự nhiên hoàn toàn”…Bên dưới mỗi bình luận của khách hàng, chủ kênh luôn khẳng định: “Màu gạo nó vậy, không phải nhuộm. Gạo này ăn sẽ thơm mùi lá dứa và dẻo” hay “Màu gạo là tự nhiên hoàn toàn”…
Tương tự, trên sàn thương mại điện tử Shopee, mặt hàng gạo "Séng cù xanh” vẫn đang được quảng cáo, rao bán rầm rộ với những thông tin “tấn công” thẳng vào thị hiếu người tiêu dùng như: “Séng cù xanh được trồng trên núi cao, sản lượng không nhiều và luôn trong tình trạng khan hiếm. Chất lượng tuyệt hảo và khó có vùng nào có được. Séng cù đầu mùa có tác dụng chống táo bón, nhuận tràng, giúp hệ tiêu hóa tốt hơn”.
 |
| Trên sàn thương mại điện tử Shopee, gạo "Séng cù xanh" cũng được quảng cáo, rao bán |
Tuy nhiên, sự thật về gạo "Séng cù xanh” đã được vén màn vào cuối năm 2023 khi lực lượng Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai đã bắt quả tang một hộ kinh doanh tại thị trấn Mường Khương đang “phù phép” cho gạo Séng cù, thực chất là dùng lá dứa nghiền ra để nhuộm xanh gạo Séng cù. Qua kiểm tra, hộ kinh doanh này không đăng ký hành nghề xay xát, chế biến mà chỉ hành nghề kinh doanh nông sản. Bên cạnh đó, cơ sở đã tự ý xay xát và nhuộm gạo Séng cù không đúng quy định để bán ra thị trường. Lực lượng chức năng đã lập biên bản vi phạm hành chính đồng thời xử phạt 7,5 triệu đồng do vi phạm quy định về đăng ký kinh doanh và yêu cầu hộ kinh doanh ký cam kết không tái phạm hành vi này.
Để giúp người tiêu dùng nhận diện, phân biệt sản phẩm gạo Séng cù thật - kém chất lượng, từ 3/7 -7/7 Tổng cục Quản lý thị trường tổ chức mở cửa Phòng Trưng bày Nhận diện hàng thật - hàng giả với chủ đề “Nhận diện thực phẩm thật - giả” tại 62 Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Sản phẩm gạo "Séng cù xanh” là 1 trong 400 mặt hàng được trưng bày giới thiệu và nhận được sự quan tâm của khách tham quan.
Ông Phạm Khắc Huy - Phó Chánh Văn phòng Tổng cục Quản lý thị trường cho hay, các hành vi giả mạo ngày càng được làm tinh vi và người tiêu dùng khó phân biệt bằng mắt thường nếu không sử dụng các công cụ kiểm tra như app, quét mã QR... hoặc không được trang bị các thông tin nhận diện hàng thật - hàng giả.
 |
| Tổng cục Quản lý thị trường tổ chức nhận diện phân biệt sản phẩm gạo Séng cù thật và sản phẩm bị nhuộm màu |
Có mặt tại Phòng trưng bày, chị Nguyễn Thị Hương (Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, dù đã biết đến sản phẩm gạo "Séng cù xanh” từ lâu, song hôm nay mới được tận tay “mục sở thị” hạt gạo. Vẻ ngoài, gạo "Séng cù xanh” không khác gạo thường, nhưng khi cho gạo vào nước và vo, màu xanh dần phai ra. “Nếu gạo "Séng cù xanh" chỉ được nhuộm màu bằng lá dứa tự nhiên thì không sao, nhưng nếu nhuộm bằng các phẩm màu không đảm bảo chất lượng, thì nguy hại đến nhường nào” - chị Hương lo lắng và bày tỏ, "tôi rất mong muốn có hướng dẫn phân biệt được gạo thật, gạo giả”.
Trên thực tế, ở huyện Mường Khương chỉ có loại gạo Séng cù truyền thống màu trắng ngà hoặc trắng đục, không có Séng cù màu xanh, dù là lúa thu hoạch non hay già, phơi đủ nắng hay thiếu nắng. “Tất cả gạo "Séng cù xanh” trên thị trường là do các tư thương đã nhuộm bằng lá cây và có nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm” - lãnh đạo Cục Quản lý thị trường Lào Cai thông tin.
Trước đó, Chi cục Quản lý chất lượng Nông, Lâm sản và Thủy sản Lào Cai cũng từng khẳng định, chưa tiếp nhận bất kỳ một bản công bố chất lượng sản phẩm gạo Séng Cù xanh nào của các đơn vị sản xuất. Do vậy, các sản phẩm đang được quảng cáo, rao bán rầm rộ trên thị trường không được cơ quan chức năng của Lào Cai chứng nhận về nguồn gốc chất lượng. Như vậy, việc kinh doanh sản phẩm gạo "Séng cù xanh" là hành vi có dấu hiệu xâm phạm nhãn hiệu hàng hoá đối với nhãn hiệu gạo Séng cù đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại Việt Nam.