Trước đó, vào tháng 4/2020, Chính phủ đã phê duyệt biểu giá điện ưu đãi (FiT) cho các dự án điện mặt trời mái nhà được đưa vào hoạt động thương mại trong khoảng thời gian từ tháng 7/2019-12/2020, với mức giá 1.943 đồng/kWh.
Chính sách này mang lại IRR (tỷ lệ lãi suất tối đa mà chủ dự án đầu tư có thể chấp nhận được) hấp dẫn ở mức từ 12-15%, giúp công suất lắp đặt điện mặt mái nhà tăng gấp 26 lần vào năm 2020, đạt 7.755 MW. Tuy nhiên, kể từ khi mức FiT này hết hạn vào đầu năm 2021, việc đầu tư vào điện mặt trời mái nhà gần như đã dừng lại.
Bước ngoặt mới cho điện mặt trời mái nhà tại Việt Nam
Theo đó, Nghị định 135/2024/NĐ-CP ra đời nhằm tháo gỡ những vướng mắc về mặt chính sách và khơi lại động lực phát triển điện mặt trời mái nhà. Nghị định này đặt ra những cơ chế và chính sách mới, nhằm khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ trên mái nhà của các hộ gia đình và cơ sở kinh doanh (bao gồm cả KCN).
Phạm vi áp dụng được mở rộng, bao gồm các đối tượng là nhà ở, cơ quan công sở, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, cùng các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên toàn quốc.
 |
| Hệ thống điện mặt trời không dùng hết được bán lên hệ thống điện quốc gia nhưng không quá 20% công suất lắp đặt. |
Theo bản Dự thảo mới nhất vào giữa tháng 10/2024 đã trình bày các nội dung đáng chú ý sau:
Đối với hệ thống điện mặt trời mái nhà không đấu nối với lưới điện quốc gia được hưởng nhiều ưu đãi như miễn giấy phép hoạt động điện lực và không bị giới hạn về công suất lắp đặt. Điều này khuyến khích các hộ gia đình, doanh nghiệp và khu công nghiệp tự chủ trong việc sản xuất và tiêu thụ năng lượng, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung cấp điện lưới, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng sạch.
Đối với trường hợp hệ thống có đấu nối với lưới điện quốc gia, Hệ thống dưới 100 kW: Được miễn trừ giấy phép hoạt động điện lực và không bị giới hạn về công suất lắp đặt. Sản lượng điện dư thừa có thể bán cho lưới điện quốc gia, nhưng không vượt quá 20% công suất lắp đặt thực tế. Hệ thống từ 100 kW đến dưới 1.000 kW: Phải báo cáo với cơ quan quản lý địa phương để giám sát công suất lắp đặt theo quy định. Tỷ lệ bán lượng điện dư thừa chưa được quy định cụ thể. Hệ thống trên 1.000 kW: Các hệ thống này cần có giấy phép hoạt động điện lực và phải tuân thủ các quy định cụ thể, với công suất bổ sung bị giới hạn ở mức khoảng 2.600 MW (như được nêu trong Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII). Tuy nhiên, có khả năng giới hạn này sẽ tăng lên trong Kế hoạch sửa đổi Quy hoạch điện VIII sắp tới do tiến độ phát triển công suất bổ sung trên toàn quốc chậm hơn dự kiến. Tỷ lệ bán lượng điện dư thừa chưa được quy định cụ thể.
Tác động đến các doanh nghiệp năng lượng và bất động sản
Theo Vietcap Research, giá bán điện dư thừa khả năng sẽ được căn cứ vào giá điện năng thị trường trung bình của năm trước, do EVN và Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO) quyết định. Mức giá này có thể thấp hơn 44% so với FiT trước đó.
Theo đó, chính sách này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro thiếu hụt điện đối với Việt Nam trong giai đoạn 2025-2030 và sẽ có tác động tích cực đến một số cổ phiếu như PC1 và BCG trong trung hạn.
Với PC1, công ty hiện sở hữu 30 MW điện mặt trời mái nhà tại KCN Nomura 1 (giai đoạn 1) và có kế hoạch phát triển thêm 30 MW/50 MW/50 MW tại KCN Nomura 1 (giai đoạn 2), Nomura 2 và khu công nghiệp của công ty liên kết - Western Pacific trong 3-5 năm tới. Nghị định mới sẽ giúp thúc đẩy quá trình này, đồng thời nâng cao lợi thế cạnh tranh của công ty trong ngành năng lượng tái tạo.
Còn với BCG, công ty cho biết đã phát triển 30 MW điện mặt trời mái nhà trong năm 2024 cho các khách hàng lớn như MWG và dự kiến sẽ phát triển thêm khoảng 50 MW mỗi năm trong các năm tới, nhờ những cơ chế khuyến khích từ nghị định mới.
Đối với REE, công ty đang chờ các chính sách cụ thể áp dụng cho các dự án quy mô lớn hơn 1.000 kW để có thể triển khai các kế hoạch phát triển năng lượng tái tạo.
 |
| Chính sách mới giúp giảm thiểu rủi ro thiếu hụt điện trong nước giai đoạn 2025-2030 và sẽ có tác động tích cực đến một số cổ phiếu như PC1 và BCG trong trung hạn. |
Ngoài ra, nghị định mới cũng có tác động tích cực nhẹ đối với các cổ phiếu KCN nhờ các chính sách khuyến khích đầu tư mới vào điện mặt trời mái nhà để phục vụ cho khách hàng trong các KCN.
Cụ thể, IDC đã đầu tư khoảng 25 MW và đặt mục tiêu tăng lên 100 MW vào năm 2026, trong khi SIP đã đầu tư 50 MW và đang tìm cách bổ sung thêm 10-20 MW. Điều này cho thấy, không chỉ các doanh nghiệp năng lượng mà cả các khu công nghiệp cũng đang chuyển hướng sang năng lượng tái tạo để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nội bộ và giảm sự phụ thuộc vào điện lưới.
Hơn nữa, một trong những yếu tố quan trọng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy đầu tư vào điện mặt trời mái nhà là khả năng ban hành Thông tư hướng dẫn về Thỏa thuận Mua bán điện trực tiếp (DPPA). DPPA sẽ cho phép các doanh nghiệp mua điện trực tiếp từ các nhà cung cấp điện mặt trời, thay vì phải thông qua hệ thống phân phối của EVN, từ đó tạo ra sự minh bạch và hiệu quả hơn trong thị trường năng lượng.
Như vậy, nghị định này không chỉ giúp giải quyết những vấn đề cấp bách về thiếu hụt điện tại Việt Nam trong giai đoạn 2025-2030 mà còn thúc đẩy sự phát triển của một thị trường năng lượng sạch, bền vững.
Đối với các nhà đầu tư, dù gặp phải một số thách thức về giá bán điện, nhưng về dài hạn, việc đầu tư vào điện mặt trời mái nhà vẫn là một hướng đi tiềm năng, đặc biệt khi nhu cầu về năng lượng sạch đang ngày càng tăng cao.
Với những thay đổi chính sách tích cực này, điện mặt trời mái nhà không chỉ giúp Việt Nam đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững mà còn tạo ra cơ hội kinh doanh mới cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
 | Nhận định bóng đá Ba Lan vs Bồ Đào Nha (01h45 ngày 13/10): Cuộc đối đầu giữa những ngôi sao Trận đấu giữa Ba Lan vs Bồ Đào Nha tại vòng 3 UEFA Nations League 2024/25 hứa hẹn hấp dẫn với cuộc so tài giữa ... |
 | EVN được chỉ định là đơn vị duy nhất có quyền mua điện mặt trời dư thừa Bộ Công Thương vừa trình Chính phủ dự thảo nghị định về phát triển điện mặt trời mái nhà, trong đó quy định EVN là ... |
 | Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu rà soát nghị định về điện mặt trời mái nhà Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nhằm rà soát và hoàn thiện dự thảo Nghị định về cơ chế, chính sách ... |
Hoài Nam