Nghị định 110/2024/NĐ-CP: Bước tiến mới trong công tác xã hội và an sinh xã hội

Nghị định số 110/2024/NĐ-CP về công tác xã hội, một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng và nâng cao hệ thống an sinh xã hội tại Việt Nam. Theo Nghị định này, công tác xã hội được định nghĩa là các hoạt động hỗ trợ cá nhân, gia đình, nhóm, và cộng đồng nhằm giải quyết các vấn đề xã hội, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ quyền con người và xây dựng một xã hội công bằng, bình đẳng.

Đối tượng công tác xã hội

Nghị định xác định rõ đối tượng công tác xã hội là những cá nhân, gia đình, nhóm và cộng đồng có nhu cầu sử dụng dịch vụ công tác xã hội. Các dịch vụ này nhằm hỗ trợ phòng ngừa, can thiệp, trị liệu, phục hồi và phát triển đối tượng, bảo đảm an sinh xã hội và tạo dựng hạnh phúc cho người dân. Đồng thời, công tác xã hội còn giúp đảm bảo thực hiện quyền con người, tôn trọng nhân phẩm và duy trì các giá trị xã hội.

Nghị định xác định rõ đối tượng công tác xã hội là những cá nhân, gia đình, nhóm và cộng đồng có nhu cầu sử dụng dịch vụ công tác xã hội.

6 hành vi bị nghiêm cấm trong công tác xã hội

Để bảo đảm sự minh bạch, Nghị định 110/2024/NĐ-CP quy định cụ thể 6 hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động công tác xã hội:

1. Cung cấp, tiết lộ, phá hủy thông tin cá nhân của đối tượng mà không có sự đồng ý, trừ khi có yêu cầu từ cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

2. Từ chối cung cấp dịch vụ cho đối tượng cần bảo vệ khẩn cấp, ngoại trừ các trường hợp bất khả kháng.

3. Lợi dụng việc cung cấp dịch vụ công tác xã hội để trục lợi hoặc vi phạm pháp luật.

4. Lợi dụng nghề nghiệp để trục lợi từ chế độ, chính sách của Nhà nước hoặc từ sự giúp đỡ của tổ chức, cá nhân.

5. Thu lợi ngoài các khoản thù lao và chi phí đã thỏa thuận trong hợp đồng cung cấp dịch vụ công tác xã hội, trừ khi có thỏa thuận khác.

6. Sử dụng nghề nghiệp để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Phát triển hệ thống cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội

Nhằm thúc đẩy công tác xã hội, Nghị định 110/2024/NĐ-CP khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư và phát triển hệ thống cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội. Đây là một phần quan trọng trong việc xây dựng hệ thống an sinh xã hội bền vững. Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong việc phát triển hệ thống công lập, đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa công tác xã hội, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp tư nhân.

Các cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội sẽ chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề xã hội của đối tượng, bao gồm cung cấp các dịch vụ bảo vệ khẩn cấp, chăm sóc, can thiệp, phục hồi, và hỗ trợ phát triển. Các dịch vụ này giúp đối tượng khắc phục khó khăn, hòa nhập cộng đồng và phát triển bản thân.

Các dịch vụ công tác xã hội

Dịch vụ công tác xã hội theo Nghị định được chia thành nhiều loại, nhằm hỗ trợ tối đa cho các đối tượng. Cụ thể bao gồm:

1. Dịch vụ bảo vệ khẩn cấp: Các tổ chức và cá nhân cung cấp dịch vụ này phải đảm bảo sự an toàn cho đối tượng, đáp ứng các nhu cầu khẩn cấp về y tế, nơi trú ẩn, thực phẩm và đồ dùng thiết yếu. Đối tượng có thể được chuyển đến các cơ sở y tế, cơ quan giáo dục hoặc công an khi cần thiết.

2. Dịch vụ chăm sóc, can thiệp và phục hồi: Bao gồm tư vấn, hỗ trợ tâm lý, phục hồi chức năng và hỗ trợ phát triển. Dịch vụ này giúp quản lý, chăm sóc và tạo điều kiện cho đối tượng phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần, giúp họ hòa nhập cộng đồng và ổn định cuộc sống.

3. Dịch vụ giáo dục xã hội và nâng cao năng lực: Các cơ sở cung cấp dịch vụ giáo dục kỹ năng sống, đào tạo nghề và phát triển kỹ năng tự giải quyết các vấn đề cá nhân. Đồng thời, đội ngũ công tác viên, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội sẽ được đào tạo bài bản để nâng cao năng lực chuyên môn.

4. Dịch vụ phòng ngừa đối tượng rơi vào hoàn cảnh khó khăn: Các dịch vụ này tập trung phòng ngừa các tình trạng xâm hại, bạo lực gia đình, bạo lực học đường và lạm dụng lao động.

5. Dịch vụ trong các lĩnh vực khác: Công tác xã hội còn bao gồm việc hỗ trợ trong lĩnh vực y tế, giáo dục, tư pháp, phúc lợi xã hội, bình đẳng giới và bảo vệ trẻ em. Ngoài ra, các dịch vụ này cũng giúp giảm nghèo, chống ma túy và hỗ trợ phát triển cộng đồng.

6. Quản lý trường hợp: Đối tượng sử dụng dịch vụ công tác xã hội sẽ được quản lý tại cơ sở và trong cộng đồng. Điều này giúp giám sát, hỗ trợ và đảm bảo quyền lợi của đối tượng trong suốt quá trình thụ hưởng dịch vụ.

7. Hỗ trợ phát triển cộng đồng: Các tổ chức, cá nhân sẽ cung cấp các dịch vụ hỗ trợ phát triển cộng đồng, giúp xây dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh và bền vững cho đối tượng.

8. Hỗ trợ hòa nhập cộng đồng: Đối tượng đủ điều kiện sẽ được hỗ trợ rời khỏi các cơ sở trợ giúp xã hội, trại giam hoặc cơ sở cai nghiện để trở về với gia đình và hòa nhập cộng đồng.

9. Vận động nguồn lực: Công tác xã hội không chỉ cung cấp dịch vụ mà còn tổ chức các hoạt động vận động nguồn lực từ cộng đồng, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế để hỗ trợ các hoạt động xã hội.

Khuyến khích xã hội hóa và phát triển công tác xã hội

Chính phủ đề cao vai trò của xã hội hóa trong công tác xã hội. Các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước được khuyến khích tham gia vào việc phát triển các dịch vụ công tác xã hội. Điều này giúp mở rộng phạm vi cung cấp dịch vụ, đảm bảo quyền lợi cho các đối tượng yếu thế trong xã hội.

Nhà nước sẽ hỗ trợ về mặt chính sách, khuyến khích đầu tư vào các cơ sở công tác xã hội, giúp nâng cao chất lượng dịch vụ và đáp ứng nhu cầu ngày càng gia tăng của xã hội.

Tổng quan, Nghị định số 110/2024/NĐ-CP về công tác xã hội không chỉ là bước tiến pháp lý quan trọng mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Bằng cách xác định rõ trách nhiệm của Nhà nước và các tổ chức xã hội trong việc hỗ trợ cá nhân và cộng đồng, Nghị định này góp phần xây dựng một xã hội văn minh, công bằng và bền vững, nơi mọi người đều có cơ hội phát triển và hưởng thụ các dịch vụ xã hội cơ bản.