Nghệ An có vùng đất biên giới rộng lớn 162 km2, nơi sẽ là điểm đến du lịch sinh thái - văn hóa đầy tiềm năng sau sáp nhập

29/11/2025 - 13:374 phút đọc

(Banker.vn) Vùng đất biên giới Nghệ An với hơn 95% đồng bào dân tộc thiểu số đang đặt mục tiêu phát triển bền vững giai đoạn 2025–2030.

Tăng trưởng kinh tế, thay đổi diện mạo nông thôn và những tiềm năng từ thiên nhiên – văn hóa

Xã Sơn Lâm (Nghệ An) được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xã Thanh Sơn và Ngọc Lâm thuộc huyện Thanh Chương cũ, có diện tích tự nhiên 162,94 km² và dân số hơn 12.300 người. Với đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 95% và 13 bản nằm rải rác ven khe suối, xã mang đặc trưng văn hóa phong phú của cộng đồng Thái, Khơ Mú, Thổ, Kinh… tạo nên bức tranh đa sắc của vùng đại ngàn phía Tây Nghệ An.

Không chỉ có giá trị văn hóa, Sơn Lâm còn sở hữu đường biên dài hơn 25 km tiếp giáp huyện Xaychampon (tỉnh Bolykhamxay, Lào). Đây là vị trí quan trọng về quốc phòng – an ninh, đồng thời mở ra cơ hội giao thương, trao đổi hàng hóa và giao lưu văn hóa giữa hai bên biên giới. Những con đường mòn xuyên rừng và những phiên chợ nhỏ tại vùng biên vẫn giữ mạch kết nối truyền thống giữa cư dân đôi bờ Trường Sơn.

Thiên nhiên ưu đãi cho Sơn Lâm với đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hòa, tỷ lệ che phủ rừng đạt tới 75%. Đây là nguồn lực quan trọng cho sản xuất lâm nghiệp bền vững, đồng thời tạo lợi thế phát triển du lịch sinh thái với nhiều sinh cảnh đặc trưng như thác Mưa, thác Liếp, thác Kèm, khe Giăng, khe Xăng… Những điểm đến này ngày càng thu hút du khách bởi vẻ đẹp nguyên sơ và trải nghiệm cộng đồng bản địa.

Giai đoạn 2020–2025, tổng giá trị sản xuất của xã năm 2025 đạt 429 tỷ đồng, tăng 1,5 lần so với năm 2020, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 9,1%/năm. Thu nhập bình quân đầu người đạt 35,3 triệu đồng/năm, cho thấy đời sống đồng bào từng bước cải thiện. Trong nông nghiệp, cây chè nổi lên như ngành chủ lực với sản lượng hơn 4.000 tấn búp tươi mỗi năm, giúp nhiều hộ dân vươn lên khá giả. Chăn nuôi phát triển với gần 300 tấn thịt hơi xuất chuồng mỗi năm, hình thành các mô hình nuôi trâu bò nhốt chuồng, chăn nuôi lợn bản, gà thả vườn theo hướng an toàn sinh học.

Du lịch cộng đồng cũng có bước chuyển khi các điểm như thác Mưa, thác Liếp bắt đầu đón khách trong và ngoài tỉnh. Một số hộ đã phát triển mô hình homestay, kết hợp ẩm thực bản địa như xôi nếp, cá mát nướng, rượu cần và các hoạt động văn hóa như xòe Thái, đốt lửa trại bên khe suối.

Nâng cao đời sống, phát triển du lịch cộng đồng và giữ gìn bản sắc dân tộc

Trong thời gian qua, xã Sơn Lâm đã huy động hơn 132 tỷ đồng đầu tư hạ tầng giao thông, trường học, nhà văn hóa, chợ, đài tưởng niệm và sân vận động. Nhiều công trình trọng điểm được hoàn thiện nhờ Chương trình mục tiêu quốc gia và dự án tái định cư thủy điện Bản Vẽ, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn miền núi.

Giai đoạn 2025–2030, xã đặt mục tiêu trở thành địa phương phát triển bền vững, hạ tầng đồng bộ, đời sống nhân dân ngày càng nâng cao và bản sắc văn hóa được gìn giữ. Tầm nhìn đến 2045, Sơn Lâm hướng tới nhóm xã phát triển khá của khu vực miền Tây Nghệ An.

Theo kế hoạch, xã phấn đấu tốc độ tăng giá trị sản xuất đạt 8–9%/năm, tổng giá trị sản xuất đạt 650 tỷ đồng vào năm 2030, thu nhập bình quân 50–55 triệu đồng/năm và giảm tỷ lệ hộ nghèo 1–2%/năm. Sơn Lâm cũng đặt mục tiêu xây dựng 2–3 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên và duy trì độ che phủ rừng trên 75%.

Để đạt mục tiêu, xã tập trung phát triển nông nghiệp hàng hóa, đặc biệt là cây chè và cây lâm nghiệp, kết hợp mở rộng chăn nuôi tập trung. Các mô hình liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ sẽ được đẩy mạnh nhằm hình thành chuỗi giá trị bền vững. Chương trình OCOP được triển khai theo hướng tạo sản phẩm mang bản sắc địa phương.

Du lịch cộng đồng là hướng đi chiến lược, gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống. Xã sẽ khôi phục lễ hội bản mường, các loại hình nghệ thuật dân gian như xòe Thái, khèn, sáo, dân ca… để trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng. Những địa điểm như thác Liếp, thác Mưa, thác Lụa và bãi tắm suối Tân Sáng sẽ được đầu tư hạ tầng và dịch vụ homestay. Chính quyền xã cũng xác định hạ tầng giao thông là khâu then chốt, đặt mục tiêu triển khai hai tuyến đường kết nối đường Hồ Chí Minh vào trung tâm xã và các khu du lịch tự nhiên.