Ngành cảng biển: Triển vọng kém khả quan vào cuối năm 2022

Giá trị xuất nhập hàng hóa container thông qua đường biển có dấu hiện hiệu chậm lại

Theo ước tính của CTCK Rồng Việt (VDSC) và Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa theo phương thức container đường biển trong quý III/2022 tăng trưởng tăng 29% so với cùng kỳ, đạt 95 tỷ USD. Trong đó, giá trị xuất khẩu và nhập khẩu ước tính lần lượt đạt 54 tỷ USD (tăng36%) và 41 tỷ USD (tăng 22%). Tốc độ tăng trưởng cao đạt nhờ mức nền thấp trong giai đoạn giãn cách xã hội quý III/2021. Tuy nhiên, so với quý trước, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giảm 4% với giá trị xuất khẩu và nhập khẩu đều giảm lần lượt là 3% và 4%.

Cụ thể hơn, nhóm hàng dệt may và nhóm máy móc, thiết bị, công cụ, phụ tùng luôn đóng góp tỷ trọng lớn lần lượt khoảng 15% và 12% tổng giá trị xuất khẩu bằng container đường biển, giá trị xuất khẩu quý III/2022 ước tính lần lượt đạt 8,3 tỷ USD (tăng 24% so với cùng kỳ và. giảm 5% so với quý trước) và 6,3 tỷ USD (tăng 36% so với cùng kỳ, tăng 2% so với quý trước). 

Giá trị xuất khẩu dệt may giảm sút do lạm phát tăng cao và chính sách tiền tệ thắt chặt dẫn tới nhu cầu chi tiêu cho các mặt hàng không thiết yếu tại thị trường chính là Mỹ và EU suy yếu (hai thị trường chiếm tỷ trọng lần lượt 49% và 9% giá trị xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam). Thông thường, giá trị xuất khẩu quý III hàng năm luôn đạt giá trị tăng trưởng trung bình khoảng 10% so với quý trước trong 7 năm trở lại đây (trừ năm 2021 do ảnh hưởng bởi giãn cách xã hội) để chuẩn bị cho nhu cầu chi tiêu tăng lên trong dịp cuối năm.

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu nhóm hàng hóa máy móc, thiết bị, công cụ, phụ tùng và nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử, chiếm tỷ trong lớn lần lượt khoảng 15% và 8% theo phương thức container đường biển, ước tính quý III/2022 đạt 7,3 tỷ USD (tăng 2% so với cùng kỳ và giảm 9% so với quý trước) và 4,1 tỷ USD (tăng 16% so với cùng kỳ và giảm 3% so với quý trước). Nhu cầu nhập khẩu hàng hóa vào quý III thường thấp hơn so với quý III hàng năm do đây không phải mùa cao điểm về nhập khẩu hàng hóa tại Việt Nam.

Tương đồng với những diễn biến về tình hình xuất nhập khẩu, theo Cục Hàng hải, sản lượng thông qua cảng biển quý III/2022 tăng trưởng 10% so với cùng kỳ nhưng giảm 8% so với quý trước và đạt 6,1 triệu TEU. Lũy kế 9 tháng 2022, tổng sản lượng container thông quan đạt khoảng 12,7 triệu TEU (tăng 5% so với cùng kỳ). 

Trong đó, sản lượng container khu vực Hải Phòng (chiếm khoảng 29% tổng sản lượng xuất nhập khẩu container cả nước) đi ngang so với quý trước do Hải Phòng là khu vực giao thương chính với Trung Quốc và tổng kim ngạch xuất nhập khẩu sang thị trường Trung Quốc không có nhiều thay đổi. Trong khi đó, khu vực TP. Hồ Chí Minh (chiếm khoảng 40% tổng sản lượng xuất nhập khẩu container cả nước) và khu vực Cái Mép - Vũng Tàu (chiếm khoảng 27% tổng sản lượng xuất nhập khẩu container cả nước) đều chứng kiến tăng trưởng âm 7% về sản lượng trong quý III/2022 do nhu cầu xuất khẩu sang các thị trường chính là Mỹ và EU suy giảm như đã trình bày ở trên.

Kinh tế vĩ mô thế giới dự báo ảm đạm trong 2023 khiến triển vọng thương mại của Việt Nam kém khả quan hơn

Trong báo cáo tháng 10/2022 của IMF, tốc độ tăng trưởng GDP của các nền kinh tế lớn dự báo sẽ tiếp tục giảm tốc trong năm 2023 do ảnh hưởng của việc duy trì chính sách thắt chặt tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát. 

Theo đó, Mỹ và EU sẽ chứng kiến mức tăng trưởng GDP lần lượt là 1% và 0,5% trong năm 2023, so với mức 1,6% và 3,1% trong năm nay. Lạm phát tại Mỹ được dự báo sẽ hạ nhiệt về 2,3% trong năm 2023, trong khi con số tại khu vực EU sẽ là 4,5%. Kết quả là, sản lượng thương mại toàn cầu được dự báo tăng trưởng giảm tốc về 2,5% cho năm 2023, từ mức 4,3% trong năm 2022.

"Triển vọng kém tích cực này chắc chắn sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới tăng trưởng của tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cũng như sản lượng container của ngành cảng biển Việt Nam trong giai đoạn cuối năm 2022 và năm 2023", VDSC nhận định.