Ngân hàng 'khai tử' loạt chi nhánh: Bước đi tất yếu trong kỷ nguyên số

“Khai từ” hàng trăm chi nhánh

Trong suốt nhiều năm, hệ thống mạng lưới chi nhánh và phòng giao dịch được coi là biểu tượng sức mạnh của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Địa điểm phủ sóng rộng khắp từng là lợi thế cạnh tranh khi khách hàng chủ yếu đến quầy để giao dịch. Thế như, bước sang thời đại ngân hàng số, lợi thế ấy dần biến thành gánh nặng chi phí. Khách hàng ngày càng ưa chuộng giao dịch trực tuyến, từ chuyển tiền, gửi tiết kiệm cho đến vay vốn, khiến những chi nhánh rộng lớn và các phòng giao dịch dày đặc dần mất đi vai trò vốn có. Và thực tế, nhiều nhà băng đã buộc phải lựa chọn con đường cắt giảm mạng lưới, một xu hướng rõ rệt trong năm 2025.

Mới đây nhất, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đưa ra thông báo, từ ngày 1/10/2025, ngân hàng này chính thức chấm dứt hoạt động 6 chi nhánh, bao gồm: Đồng Khởi (Vĩnh Long), Quận 3, Phú Mỹ Hưng, Nhà Bè, Kỳ Hòa và Châu Thành Sài Gòn (TP. Hồ Chí Minh). Song song với đó, một loạt phòng giao dịch cũng được sắp xếp lại: Phòng giao dịch Võ Văn Vân chuyển giao về chi nhánh Tân Bình, Phòng giao dịch Bình Tiên về chi nhánh Bắc Sài Gòn, Phòng giao dịch Nguyễn Bình về chi nhánh Hóc Môn. Không dừng lại ở đây, BIDV còn chuyển đổi bốn chi nhánh thành phòng giao dịch, gồm: Bắc An Giang, Nam Hà Tĩnh, Bắc Kạn và Sa Pa.

Những động thái này diễn ra trong bối cảnh BIDV vẫn là ngân hàng lớn nhất hệ thống về quy mô tài sản và tín dụng, với gần 3 triệu tỷ đồng tổng tài sản, dư nợ cho vay đạt 2,18 triệu tỷ đồng và tiền gửi vượt mốc 2 triệu tỷ vào cuối tháng 6/2025. Con số khổng lồ ấy cho thấy việc tinh gọn mạng lưới không phải vì suy yếu, mà là bước đi có tính chiến lược nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí duy trì bộ máy cồng kềnh.

Tương tự BIDV, một “ông lớn” khác trong nhóm Big4 là Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) cũng gây chú ý với việc “khai tử” hàng loạt phòng giao dịch. Chỉ trong vòng 6 tháng đầu năm 2025, số điểm giao dịch của VietinBank giảm từ 953 xuống còn 887, tức là đã chấm dứt hoạt động 66 phòng giao dịch. Riêng trong quý II, số lượng giảm tới 56 điểm, tập trung ở các địa bàn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Quảng Ninh, Gia Lai, Huế…

Điều đáng chú ý là dù mạnh tay đóng cửa, quy mô nhân sự VietinBank không những không giảm mà còn tăng nhẹ, với 24.914 cán bộ nhân viên tính đến cuối tháng 6/2025, cao hơn 183 người so với đầu năm. Ông Trần Minh Bình, Chủ tịch Hội đồng Quản trị VietinBank, cho biết, ngân hàng cắt giảm điểm giao dịch vật lý nhưng vẫn mở rộng đầu tư vào nguồn lực, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Đây là chiến lược của ngân hàng trong giai đoạn mới, tâp trung vào công nghệ lõi để phát triển sản phẩm dịch vụ và nâng cao tiện ích, trải nghiệm cho khách hàng. 

Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín (Sacombank) cũng đang thực hiện bước đi tương tự. Theo số liệu cập nhật đến ngày 4/7/2025, ngân hàng này hiện có 535 chi nhánh và phòng giao dịch, nhưng từ đầu năm đã liên tục đóng cửa nhiều điểm. Chỉ riêng cuối tháng 6, Sacombank đồng loạt chấm dứt hoạt động 5 phòng giao dịch tại TP. Hồ Chí Minh. Trước đó, từ tháng 4 đến tháng 6, loạt điểm tại Đồng Nai, Tây Ninh, Hà Nội, Cần Thơ và Đồng Tháp cũng bị rút gọn. Ngoài việc đóng cửa, Sacombank còn tiến hành tái cơ cấu hệ thống, đổi tên và địa điểm hàng chục phòng giao dịch để phù hợp với chiến lược quản lý mới.

Những con số này phản ánh một thực tế không thể phủ nhận là mạng lưới vật lý, vốn từng là niềm tự hào của ngành ngân hàng đang trở thành gánh nặng chi phí. Việc duy trì các chi nhánh với mặt bằng rộng, nhân sự đông, chi phí vận hành lớn trong khi lượng giao dịch tại quầy ngày càng giảm rõ rệt là điều khó bền vững. Đồng thời, sự chồng chéo về địa điểm tại các thành phố lớn cũng khiến ngân hàng phải cân nhắc thu hẹp để tránh lãng phí nguồn lực.

Ngân hàng số - chiến lược mới của các nhà băng

Nếu việc đóng cửa chi nhánh là bức tranh bề mặt, thì phía sau nó là sự dịch chuyển mạnh mẽ sang ngân hàng số. Chính các lãnh đạo ngân hàng đã khẳng định điều này. Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025 hồi tháng 4/2025, ông Trần Minh Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị VietinBank, thẳng thắn chia sẻ, VietinBank sẽ là ngân hàng đầu tiên trong nhóm 4 ngân hàng thương mại nhà nước nghiên cứu việc cắt giảm điểm giao dịch vật lý.

“Nghe có vẻ hơi ngược, nhưng đây là việc chúng tôi đang triển khai. Chúng tôi dự kiến cắt vài trăm điểm giao dịch và thay thế bằng ứng dụng nền tảng số nhằm nâng cao trải nghiệm khách hàng. Đây là mục tiêu mà VietinBank đang đầu tư mạnh mẽ và các quý vị sẽ thấy kết quả rõ rệt trong thời gian tới”, ông Bình nói.

Theo ông Bình, ngân hàng đã dừng hầu hết tuyển dụng cho các mảng kinh doanh truyền thống, thay vào đó là tuyển dụng nhân sự công nghệ, từ mức 300 người lên gần 1.000 người chỉ trong năm 2025. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự ưu tiên chuyển đổi số: không chỉ dừng lại ở phần mềm hay hạ tầng, mà còn ở chiến lược phát triển nhân lực.

BIDV, Sacombank hay nhiều ngân hàng khác cũng đi theo con đường tương tự. Sức ép cạnh tranh từ các ngân hàng số, từ ví điện tử và các nền tảng thanh toán mới buộc hệ thống ngân hàng truyền thống phải thay đổi nhanh hơn. Thay vì duy trì bộ máy cồng kềnh, họ tập trung nguồn lực vào công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) để xây dựng trải nghiệm khách hàng cá nhân hóa, liền mạch.

Các chuyên gia trong ngành cũng nhận định, việc cắt giảm mạng lưới không đồng nghĩa với thu hẹp quy mô mà là tái cơ cấu để tối ưu hiệu quả. Việc đóng cửa các điểm giao dịch dư thừa cho phép ngân hàng tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng chi phí vận hành mỗi năm, đồng thời có thêm ngân sách để đầu tư hạ tầng số. Ông Lê Hoài Ân, chuyên gia nghiên cứu chiến lược ngân hàng, cho biết, việc cắt giảm nhân sự, đóng cửa các phòng giao dịch, chi nhánh ở nhiều ngân hàng Việt Nam là hệ quả của xu hướng chuyển đổi số.

Theo ông Ân, các quy trình liên quan đến khoản vay cá nhân như vay mua nhà, mua ô tô, hoặc sửa chữa nhà cửa đã được tự động hóa rất nhiều. Đơn cử, một nhân viên trước đây chỉ xử lý được 5 hồ sơ vay mua ô tô/tháng, giờ có thể làm được nhiều hơn vì hệ thống đã tự động hóa phần lớn thao tác, giảm thiểu giấy tờ, trình ký. Ngoài ra, theo ông Ân, quy trình định danh khách hàng trực tuyến (eKYC) cũng giúp giảm bớt nhân sự tại quầy giao dịch.

Thực tế khác, khách hàng đã và đang thay đổi hành vi. Phần lớn giao dịch chuyển khoản, thanh toán hóa đơn, nộp thuế, thậm chí mở sổ tiết kiệm đều có thể thực hiện trên điện thoại chỉ với vài thao tác. Ngân hàng nào sở hữu ứng dụng dễ dùng, giao diện thân thiện, tốc độ xử lý nhanh và bảo mật tốt sẽ giành lợi thế cạnh tranh. Do đó, việc rút gọn mạng lưới vật lý để đầu tư cho công nghệ không chỉ là lựa chọn, mà là con đường sống còn.

Việc hàng loạt ngân hàng chấm dứt hoạt động chi nhánh và phòng giao dịch trong năm 2025 không phải là sự suy giảm, mà là dấu hiệu của một cuộc “đại phẫu” cần thiết. Các nhà băng đang tự tinh gọn để thích nghi với bối cảnh mới, nơi khách hàng đặt niềm tin vào công nghệ thay vì những trụ sở khang trang.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, hiện nay hơn 90% giao dịch tài chính cá nhân tại các ngân hàng lớn được thực hiện qua kênh số. Điển hình, nhiều ngân hàng đạt tỷ lệ trên 95% giao dịch thực hiện trên kênh số. Còn số giao dịch tại quầy, giảm đều đặn từng năm. Khảo sát của Ngân hàng Nhà nước cũng cho thấy, còn khoảng hơn 20% ngân hàng tiếp tục cắt giảm nhân sự.