Mức sống tại Anh trước áp lực lạm phát

Áp lực hiện hữu đối với mức sống và vị thế kinh tế

Những dự báo mới nhất của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh Anh (CEBR) cho thấy nền kinh tế Vương quốc Anh đang đứng trước một giai đoạn điều chỉnh không dễ dàng, trong đó mức sống của người dân có nguy cơ suy giảm tương đối so với các nền kinh tế phát triển khác. Lạm phát cao kéo dài, tăng trưởng kinh tế khiêm tốn và áp lực nợ công đã và đang tạo thành một tổ hợp thách thức mang tính cấu trúc, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập thực tế và sức cạnh tranh quốc gia.

margin: 15px auto;" />

Theo Bảng xếp hạng Kinh tế Thế giới thường niên của CEBR, Anh được dự báo sẽ tụt từ vị trí thứ 19 xuống thứ 22 về GDP bình quân đầu người vào năm 2030, nhường chỗ cho những nền kinh tế năng động hơn như Hồng Kông (Trung Quốc), Phần Lan hay UAE. Xa hơn, đến năm 2035, mức sống tại Anh có thể bị một số nền kinh tế nhỏ hơn vượt qua, phản ánh sự thay đổi tương quan trong phân bổ tăng trưởng toàn cầu.

Cần lưu ý rằng, sự tụt hạng này không đồng nghĩa với suy thoái tuyệt đối, mà chủ yếu phản ánh tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với các đối thủ. Với GDP bình quân đầu người dự kiến đạt gần 59.000 USD trong năm tới, Anh vẫn nằm trong nhóm các quốc gia có thu nhập cao. 

Tuy nhiên, khoảng cách tăng trưởng ngày càng lớn khiến vị thế tương đối của nền kinh tế bị thu hẹp, đặc biệt trong bối cảnh các trung tâm tài chính - thương mại mới nổi đang tận dụng tốt hơn dòng vốn, công nghệ và lao động chất lượng cao.

Trong nhóm G7, tăng trưởng GDP bình quân đầu người của Anh trong 5 năm tới được dự báo chỉ cao hơn Nhật Bản, cho thấy áp lực chung của các nền kinh tế phát triển lâu đời trước những thay đổi nhanh của cấu trúc kinh tế toàn cầu. Lạm phát cao trong giai đoạn hậu đại dịch, chi phí năng lượng tăng mạnh và gián đoạn chuỗi cung ứng đã làm xói mòn thu nhập khả dụng của các hộ gia đình, khiến mức sống thực tế chưa thể quay lại mốc trước năm 2019.

Đáng chú ý, dữ liệu chính thức cho thấy người dân Anh hiện vẫn chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt kéo dài. Dù lạm phát đã có dấu hiệu hạ nhiệt so với đỉnh, tác động tích lũy của giá cả tăng cao trong nhiều năm khiến sức mua bị bào mòn, tạo cảm giác “nghèo đi” ngay cả khi thu nhập danh nghĩa tăng. Đây là một thách thức xã hội – kinh tế không nhỏ đối với bất kỳ chính phủ nào.

Không gian chính sách và triển vọng điều chỉnh trung hạn

Dù bức tranh ngắn hạn còn nhiều gam màu trầm, các chuyên gia cũng cho rằng triển vọng của kinh tế Anh không hoàn toàn bi quan. Nhận định của CEBR về “thách thức ba mặt” gồm lạm phát cao, nợ công lớn và tăng trưởng thấp phản ánh những vấn đề cần xử lý, song đồng thời cũng chỉ ra rõ các trọng tâm cải cách trong giai đoạn tới.

Một trong những vấn đề cốt lõi là năng lực cạnh tranh. Trong bối cảnh các nền kinh tế khác áp dụng chính sách thuế linh hoạt hơn, thủ tục nhẹ hơn và môi trường đầu tư hấp dẫn hơn, Anh buộc phải đánh giá lại hiệu quả của khung chính sách hiện hành. Việc chi tiêu công khó thu hẹp trong ngắn hạn có thể gây áp lực lên ngân sách, nhưng nếu được phân bổ hiệu quả cho hạ tầng, giáo dục và đổi mới sáng tạo, đây vẫn có thể là động lực hỗ trợ tăng trưởng dài hạn.

Năm 2025 đánh dấu năm đầu tiên trọn vẹn cầm quyền của Chính phủ Anh, với cam kết trọng tâm là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Dù mức tăng trưởng khoảng 1,4% được đánh giá là khiêm tốn, cần đặt con số này trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn, từ xung đột địa chính trị, lãi suất cao kéo dài đến xu hướng phân mảnh thương mại. Việc duy trì được tăng trưởng dương ổn định trong giai đoạn này cũng cho thấy nền kinh tế Anh vẫn có khả năng chống chịu nhất định.

Triển vọng trung hạn phụ thuộc nhiều vào niềm tin thị trường và tính nhất quán của chính sách. Những đồn đoán về khả năng tăng thuế trước mỗi kỳ ngân sách có thể làm chậm các quyết định đầu tư và tiêu dùng, song khi chính sách tài khóa được định hình rõ ràng hơn, tâm lý thị trường có thể được cải thiện. Lịch sử cho thấy kinh tế Anh từng nhiều lần vượt qua các giai đoạn điều chỉnh khó khăn thông qua cải cách thể chế và mở rộng vai trò của các ngành dịch vụ giá trị cao.

Bên cạnh đó, Anh vẫn sở hữu những lợi thế nền tảng quan trọng, hệ thống tài chính phát triển, nguồn nhân lực chất lượng cao, các trung tâm nghiên cứu, đổi mới hàng đầu và mạng lưới thương mại rộng khắp. Nếu tận dụng tốt quá trình chuyển đổi số, kinh tế xanh và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, Anh có thể từng bước cải thiện tốc độ tăng trưởng, qua đó ổn định và nâng cao mức sống trong dài hạn.

Những dự báo của CEBR là lời cảnh báo sớm về nguy cơ suy giảm vị thế tương đối của kinh tế Anh, hơn là một kịch bản khủng hoảng. Thách thức là rõ ràng, song dư địa điều chỉnh chính sách vẫn còn. Với các quyết sách phù hợp, tập trung vào nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh, mức sống tại Anh có thể được cải thiện theo hướng bền vững hơn trong những năm tới, ngay cả khi quá trình này đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn.