M&A - "Lối tắt" để tăng trưởng và b ài học từ thương vụ Masan – VinCommerce

10/12/2025 - 09:503 phút đọc

(Banker.vn) M&A đang trở thành lựa chọn chiến lược của nhiều doanh nghiệp khi họ tìm kiếm con đường rút ngắn thời gian tăng trưởng, mở rộng quy mô và củng cố vị thế trên thị trường

M&A là gì?

Về khái niệm, M&A bao gồm hai phần. Mua lại (Acquisition) xảy ra khi một doanh nghiệp thâu tóm quyền chi phối của doanh nghiệp khác, thường thông qua việc mua cổ phần hoặc tài sản. Sáp nhập (Merger) là khi hai doanh nghiệp kết hợp và trở thành một pháp nhân mới. Trong cả hai trường hợp, mục tiêu cuối cùng là tạo ra một thực thể có quy mô, năng lực hoặc thị trường lớn hơn so với từng doanh nghiệp riêng lẻ.

Các thương vụ M&A thường bắt nguồn từ nhu cầu mở rộng nhanh. Một doanh nghiệp muốn bước vào thị trường mới có thể rút ngắn thời gian bằng việc mua lại đối thủ đang nắm giữ hệ thống phân phối sẵn có. Tương tự, những tập đoàn lớn tìm kiếm giải pháp bổ sung công nghệ, con người hoặc năng lực sản xuất cũng coi M&A là lựa chọn hiệu quả. Ở chiều ngược lại, không ít doanh nghiệp thực hiện thương vụ M&A như một phần của quá trình tái cấu trúc, thoái vốn hoặc loại bỏ mảng kinh doanh không còn phù hợp.

Những diễn biến chính của một thương vụ M&A

Một thương vụ M&A hoàn chỉnh thường trải qua nhiều giai đoạn. Doanh nghiệp trước tiên phải xác định mục tiêu và tiến hành đánh giá tổng quan xem thương vụ có phù hợp với chiến lược hay không. Sau đó là quá trình thẩm định chi tiết gồm tài chính, pháp lý, thuế, môi trường và hoạt động. Đây là bước quan trọng giúp bên mua nhận diện rủi ro tiềm ẩn.

Tiếp theo là định giá và đàm phán, vốn là khâu dễ xảy ra khác biệt kỳ vọng giữa hai bên. Khi thỏa thuận đạt được, doanh nghiệp ký kết các hợp đồng liên quan và chờ phê duyệt từ cơ quan quản lý nếu thuộc ngành nghề có điều kiện. Sau khi giao dịch hoàn tất, giai đoạn hậu M&A bắt đầu với việc tích hợp hệ thống, quy trình, văn hóa và nhân sự. Đây cũng là thời điểm quyết định thương vụ có thực sự tạo ra giá trị hay không.

Bài học từ thương vụ Masan – VinCommerce

Tại Việt Nam, thương vụ Masan tiếp nhận VinCommerce từ Vingroup vào cuối năm 2019 là ví dụ tiêu biểu phản ánh rõ động lực và tác động của M&A. Masan muốn mở rộng hệ sinh thái tiêu dùng, trong khi Vingroup tái cấu trúc doanh nghiệp để tập trung vào công nghệ.

Với hơn 3.000 siêu thị và cửa hàng tiện lợi, VinCommerce giúp Masan ngay lập tức sở hữu mạng lưới bán lẻ hiện đại lớn nhất cả nước. Thương vụ này đã góp phần định hình lại cục diện ngành bán lẻ, đồng thời cho thấy M&A có thể trở thành đòn bẩy tạo ra doanh nghiệp quy mô lớn chỉ trong thời gian ngắn.

margin: 15px auto;" />

Dù mang lại nhiều lợi ích, M&A cũng chứa đựng không ít rủi ro. Việc định giá sai và chấp nhận mức giá quá cao có thể khiến doanh nghiệp gánh áp lực tài chính nặng nề. Mặt khác, sự khác biệt trong văn hóa và phương thức quản trị có thể làm quá trình hòa nhập bị kéo dài hoặc thất bại.

Không ít thương vụ không đạt được giá trị cộng hưởng như kỳ vọng, đặc biệt khi doanh nghiệp đánh giá quá lạc quan về khả năng gia tăng doanh thu hoặc giảm chi phí. Rủi ro pháp lý và NHNN.">nợ xấu tiềm ẩn là yếu tố đòi hỏi công tác thẩm định phải được thực hiện nghiêm ngặt và độc lập.

Hoạt động M&A tại Việt Nam được dự báo tiếp tục diễn biến sôi động trong các lĩnh vực năng lượng, tài chính – ngân hàng, bán lẻ, hạ tầng và tiêu dùng. Môi trường lãi suất thấp, nhu cầu tái cấu trúc doanh nghiệp và dòng vốn mạnh từ nhà đầu tư nước ngoài đang tạo điều kiện để thị trường hình thành thêm nhiều thương vụ đáng chú ý. Bên cạnh đó, sự nổi lên của các tập đoàn tư nhân lớn trong nước cũng hứa hẹn gia tăng cạnh tranh trong các thương vụ có giá trị cao.