Đóng góp vào sự minh bạch của thị trường
Thông tin từ Hội thảo “Thị trường xếp hạng tín nhiệm Việt Nam, định hướng và tiềm năng phát triển” do Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Phát triển châu Á tổ chức vào ngày 12/11 cho thấy, thị trường vốn Việt Nam có sự tăng trưởng nhanh chóng trong những năm qua, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc thu hút nguồn lực cho đầu tư phát triển.
Bà Phạm Thị Thanh Tâm - Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: BTC
Song hành với sự phát triển của thị trường vốn, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), dịch vụ xếp hạng tín nhiệm (XHTN) đã hình thành từ năm 2014 với sự ra đời của Nghị định số 88/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định về dịch vụ xếp hạng tín nhiệm.
Trải qua hơn 10 năm, hoạt động xếp hạng tín nhiệm đang đóng góp vai trò quan trọng vào việc tăng cường tính minh bạch của thị trường, qua đó thúc đẩy sự phát triển an toàn, bền vững và chuyên sâu của thị trường. Hoạt động này mang lại lợi ích đa chiều.
Cụ thể, bà Bá Thị Thu Huệ - Giám đốc Thương mại FiinRatings cho rằng: Đối với nhà đầu tư, xếp hạng tín nhiệm mang lại những giá trị tổng thể xuyên suốt quy trình đầu tư. Những giá trị đó thể hiện thông qua nhận biết các doanh nghiệp minh bạch, giúp nhà đầu tư chủ động trong việc sàng lọc và đánh giá doanh nghiệp. Cùng với đó, hỗ trợ xác định lãi suất, kỳ hạn phù hợp với chủ trương đầu tư; giám sát sau đầu tư cũng như tính toán về vốn thông qua phương pháp quản trị vốn dựa trên hệ số rủi ro.
Trong khi đó, đối với doanh nghiệp, kết quả xếp hạng tín nhiệm góp phần thúc đẩy các tổ chức phát hành nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện minh bạch tài chính. Khi đạt được mức xếp hạng tín nhiệm tốt, doanh nghiệp có cơ hội giảm chi phí huy động vốn.
Để tiếp tục thúc đẩy lĩnh vực này, bước tiến quan trọng là việc áp dụng quy định về xếp hạng tín nhiệm bắt buộc, bắt đầu từ năm 2023, đối với trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng và từ năm 2024 đối với trái phiếu phát hành riêng lẻ. Thời gian qua, Bộ Tài chính đã tiếp tục tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp nhằm tăng cường trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ, nâng cao yêu cầu đối với các trái phiếu chào bán cho nhà đầu tư cá nhân, qua đó thúc đẩy thị trường hoạt động minh bạch hơn. Vừa qua, Nghị định số 245/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định bắt buộc phải xếp hạng tín nhiệm khi phát hành ra công chúng.
Đại biểu tham dự Hội thảo “Thị trường xếp hạng tín nhiệm Việt Nam, định hướng và tiềm năng phát triển”. Ảnh: BTC
Thúc đẩy xếp hạng tín nhiệm
Theo đại diện Bộ Tài chính, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, thị trường vốn, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang có bước phát triển tích cực, đặc biệt sau khi thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp. Trong bối cảnh đó, số lượng doanh nghiệp chủ động thực hiện xếp hạng tín nhiệm để công bố kết quả ra thị trường ngày càng tăng.
Đến nay, hơn 140 doanh nghiệp Việt Nam trong các ngành bất động sản, chứng khoán, năng lượng sản xuất đã được xếp hạng tín nhiệm khi chào bán trái phiếu. Năm 2024, 216,6 nghìn tỷ đồng trái phiếu của 54 tổ chức phát hành đã được xếp hạng tín nhiệm, chiếm 46,3% tổng giá trị phát hành cả năm.
Trong 10 tháng năm 2025, giá trị trái phiếu phát hành có xếp hạng tín nhiệm đạt 287,4 nghìn tỷ đồng, gấp 2,1 lần cùng kỳ năm 2024. Tính đến hết tháng 10 năm 2025, tổng dư nợ trái phiếu của các tổ chức phát hành có xếp hạng tín nhiệm đạt gần 461 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 33,7% tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường. Điều này cho thấy tiềm năng của dịch vụ xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam để phát tiếp tục phát triển mạnh trong thời gian tới.
Nhằm thúc đẩy phát triển dịch vụ xếp hạng tín nhiệm, Bộ Tài chính đã và đang phối hợp tích cực với các đối tác tin cậy để triển khai các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật, phổ biến pháp luật và đào tạo về dịch vụ xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam. Trong tháng 11/2025, Bộ Tài chính tổ chức Hội thảo “Thị trường xếp hạng tín nhiệm Việt Nam, định hướng và tiềm năng phát triển” tại Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh để phổ biến các quy định về xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam.
Hội thảo cũng là dịp để Bộ Tài chính lắng nghe chia sẻ về các thông lệ quốc tế tốt nhất để đảm bảo chất lượng dịch vụ xếp hạng tín nhiệm và tuân thủ pháp luật. Đồng thời, trao đổi, thảo luận với thành viên thị trường về vai trò của việc theo dõi, đánh giá định kỳ kết quả xếp hạng tín nhiệm cũng như hệ thống kiểm soát nội bộ trong việc phòng ngừa, xử lý xung đột lợi ích tại chính các doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm.
Theo ông Lê Minh Hùng - Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (Bộ Tài chính), hệ thống văn bản pháp luật chứng khoán về xếp hạng tín nhiệm đối với phát hành trái phiếu doanh nghiệp có Luật Chứng khoán số 54/2019/QH14; Luật số 56/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán; Nghị định số 155/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật Chứng khoán...
Đặc biệt, Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 cũng nêu rõ, tăng cường vai trò và trách nhiệm của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, tiến tới yêu cầu doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải được xếp hạng tín nhiệm, hình thành thói quen và thông lệ sử dụng kết quả xếp hạng tín nhiệm khi phát hành, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.
Các chuyên gia cũng cho rằng, Chính phủ Việt Nam đã và đang ưu tiên phát triển thị trường vốn, đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp theo thông lệ quốc tế tốt nhất. Để hỗ trợ chủ trương đó, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, điều cần thiết là phải phát triển văn hóa xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam.
Bộ Tài chính cho biết, sẽ tiếp tục nghiên cứu, tham mưu hoàn thiện định hướng phát triển thị trường xếp hạng tín nhiệm để lĩnh vực này thực sự phát huy vai trò, hướng tới một thị trường vốn minh bạch, an toàn và bền vững, theo đúng chủ trương của Đảng và Chính phủ.