Luật Giao dịch điện tử mang đến nhiều lợi ích cho người dân, doanh nghiệp

Phóng viên: Thưa Thứ trưởng, Luật Giao dịch điện tử 2023 có 8 nội dung mới, tạo hành lang pháp lý hoàn thiện, đầy đủ, thuận lợi cho việc chuyển đổi các hoạt động từ môi trường thực sang môi trường số trong tất cả ngành, lĩnh vực. Điều này sẽ mang lại những lợi ích gì cho ngừoi dân và doanh nghiệp?.

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:Luật Giao dịch điện tử  (GDĐT) có 8 nội dung mới cơ bản của luật. Luật GDĐT (năm 2023) kế thừa có sửa đổi, bổ sung 33 điều, quy định mới 18 điều so với Luật GDĐT (năm 2005).

Thứ nhất, về phạm vi điều chỉnh, Luật GDĐT giúp nhiều luật hiện nay có ngay hiệu lực thi hành trên môi trường số. 

Thứ hai, luật mới đã kế thừa, sửa đổi, bổ khái niệm “chữ ký điện tử”, “chữ ký số”, “dấu thời gian”, “hợp đồng điện tử”, “dữ liệu số”, “dữ liệu chủ”, “môi trường điện tử”, “chứng thư điện tử”, “dịch vụ chứng thực chữ ký số”, “người trung gian”...

Thứ ba, về hành vi bị nghiêm cấm trong GDĐT, luật quy định chi cụ thể hơn những nội dung và hành vi bị nghiêm cấm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuân thủ luật.

Thứ tư, về thông điệp dữ liệu, thông điệp dữ liệu có giá trị như văn bản, thông điệp dữ liệu có giá trị như bản gốc, thông điệp dữ liệu có giá trị dùng làm chứng cứ tạo căn cứ pháp lý cho việc triển khai trên thực tế. Việc đưa ra khái niệm chứng thư điện tử và đảm bảo giá trị pháp lý cho hình thức này là một bước đột phá lớn để thúc đẩy các hoạt động GDĐT trong các ngành, lĩnh vực và xã hội diễn ra toàn trình.

Thứ năm, về chữ ký điện tử, luật GDĐT cơ bản không thay đổi về nguyên tắc, chỉ khái quát hóa, sửa đổi, bổ sung quy định cụ thể về chữ ký điện tử, chữ ký điện tử chuyên dùng, chữ ký số. Công nhận tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử nước ngoài; công nhận chữ ký điện tử, chứng thư chữ ký điện tử nước ngoài....

Thứ sáu, về giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử là việc sử dụng thông điệp dữ liệu để tiến hành một phần hoặc toàn bộ giao dịch trong quá trình giao kết hợp đồng điện tử. Luật quy định giao Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành quy định về giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử trong lĩnh vực thuộc phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được phân công, phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Thứ bảy, GDĐT của cơ quan nhà nước gồm: GDĐT trong nội bộ cơ quan nhà nước; GDĐT giữa các cơ quan nhà nước với nhau; GDĐT giữa cơ quan nhà nước với cơ quan, tổ chức, cá nhân. Dữ liệu mở được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố rộng rãi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân tự do sử dụng, tái sử dụng, chia sẻ. 

Luật quy định cơ quan nhà nước được thuê chuyên gia từ ngân sách nhà nước hằng năm để tư vấn xây dựng cơ sở dữ liệu (CSDL). Quy định này bước đầu tháo gỡ khó khăn về việc sử dụng kinh phí sự nghiệp cho công tác duy trì, vận hành hệ thống thông tin gồm thuê tư vấn xây dựng CSDL.

Thứ tám, về hệ thống thông tin phục vụ GDĐT so với Luật GDĐT (năm 2005), luật đã bổ sung quy định cụ thể các loại hệ thống thông tin phục vụ GDĐT; tài khoản GDĐT; trách nhiệm của chủ quán hệ thống thông tin phục vụ GDĐT đặc biệt là với các nền tảng số trung gian phục vụ GDĐT có quy mô, số lượng người sử dụng tại Việt Nam hoặc số lượng truy cập hằng tháng từ người sử dụng tại Việt Nam lớn và rất lớn...

Như vậy điểm quan trọng trong Luật Giao dịch điện tử năm 2023, đó là dữ liệu có giá trị như văn bản, có giá trị như bản gốc và có giá trị dùng làm chứng cứ, tạo căn cứ pháp lý cho việc triển khai trên thực tế. Việc chuyển đổi hình thức giữa văn bản giấy và thông điệp dữ liệu là nội dung rất mới, bảo đảm giá trị pháp lý khi chuyển đổi từ bản giấy sang thông điệp dữ liệu và ngược lại, đáp ứng nhu cầu của xã hội.

Luật cũng đưa ra khái niệm chứng thư điện tử là giấy phép, giấy chứng nhận, chứng chỉ, văn bản xác nhận, văn bản chấp thuận khác do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền phát hành dưới dạng dữ liệu điện tử. Đồng thời, bảo đảm giá trị pháp lý cho hình thức này. Đây là bước đột phá lớn nhằm thúc đẩy các hoạt động giao dịch điện tử trong các ngành, lĩnh vực và xã hội.

Khi Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) có hiệu lực, văn bản pháp luật của các bộ, ngành khác sẽ dựa trên đây để đưa ra các quy định liên quan đến giao dịch điện tử trên môi trường mạng của chuyên ngành đó. Khi có quy định, chắc chắn người dân và doanh nghiệp sẽ nhận nhiều lợi ích, giúp các giao dịch trên mạng được thực hiện toàn trình. 

Phóng viên: Thưa Thứ trưởng, việc quy định trách nhiệm chủ quản hệ thống thông tin phục vụ giao dịch điện tử trong Luật Giao dịch điện tử 2023 sẽ tháo gỡ được khó khăn gì trong thực tế khi hiện nay tất cả các bộ, ban, ngành trong cơ quan nhà nước đều phải đẩy mạnh chuyển đổi số.

Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng:  So với Luật GDĐT năm 2005, Luật năm 2023 bổ sung quy định cụ thể các loại hệ thống thông tin phục vụ giao dịch điện tử, tài khoản giao dịch điện tử, trách nhiệm của chủ quản hệ thống thông tin phục vụ giao dịch điện tử, đặc biệt là các nền tảng số trung gian phục vụ giao dịch điện tử có quy mô số lượng người sử dụng tại Việt Nam hoặc số lượng truy cập hàng tháng từ người sử dụng tại Việt Nam lớn và rất lớn; trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Kinh nghiệm một số quốc gia trong khu vực và trên thế giới cũng áp dụng chính sách quản lý này để bảo đảm an toàn trong giao dịch trên môi trường điện tử.

Đồng thời, Luật năm 2023 đã quy định rõ về dịch vụ tin cậy - đây là ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, bao gồm dịch vụ cấp dấu thời gian, dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu, dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng. Thời hạn của giấy phép kinh doanh dịch vụ tin cậy là 10 năm. Chính phủ quy định chi tiết hoạt động của tổ chức cung cấp dịch vụ tin cậy, điều kiện kinh doanh và quy trình, thủ tục cấp phép.

Luật cũng quy định giao kết hợp đồng điện tử là việc sử dụng thông điệp dữ liệu để tiến hành một phần hoặc toàn bộ giao dịch trong quá trình giao kết hợp đồng điện tử.

Luật quy định giao Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành quy định về giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử trong lĩnh vực thuộc phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được phân công, phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Luật xác định rõ các loại hình giao dịch điện tử của cơ quan nhà nước gồm giao dịch điện tử trong nội bộ cơ quan nhà nước; giao dịch điện tử giữa các cơ quan nhà nước với nhau, giao dịch điện tử giữa cơ quan nhà nước với cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Luật giao Chính phủ quy định việc chia sẻ dữ cơ sở dữ liệu quốc gia với cơ sở dữ liệu của các cơ quan khác của Nhà nước. Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh quy định danh mục cơ sở dữ liệu; việc xây dựng, cập nhật, duy trì, khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu của Bộ, ngành, địa phương mình. Dữ liệu mở được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố rộng rãi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân tự do sử dụng, tái sử dụng, chia sẻ. Dữ liệu mở phải toàn vẹn và phản ánh đầy đủ thông tin do cơ quan nhà nước cung cấp, được cập nhật mới nhất, có khả năng truy cập và sử dụng trên mạng Internet, bảo đảm khả năng thiết bị số có thể gửi, nhận và lữu trữ, xử lý được, tuân thủ định dạng mở và miễn phí.

Luật quy định cơ quan nhà nước được thuê chuyên gia từ ngân sách nhà nước hàng năm để tư vấn xây dựng cơ sở dữ liệu. Quy định này bước đầu tháo gỡ khó khăn về việc sử dụng kinh phí sự nghiệp cho công tác duy trì, vận hành hệ thống thông tin, gồm thuê tư vấn xây dựng cơ sở dữ liệu, thực hiện các hoạt động chuyên môn kỹ thuật về quản lý, vận hành, bảo đảm an toàn an ninh mạng cho hệ thống thông tin phục vụ giao dịch điện tử của cơ quan nhà nước.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024. Bộ Thông tin và Truyền thông đang phối hợp với Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan có liên quan khẩn trương xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết các nội dung được giao để đưa Luật vào cuộc sống ngay khi có hiệu lực.

Phóng viên: Xin cảm ơn Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng!