Loạt ngân hàng lỗ đậm từ đầu tư chứng khoán trong 9 tháng đầu năm

Nhóm Big 4 lỗ nặng từ đầu tư chứng khoán

Trong nhóm ngân hàng Big 4, trong khi các mảng như hoạt động dịch vụ hay kinh doanh ngoại hối đều ghi nhận tăng trưởng về lãi thuần trong 9 tháng đầu năm, VietinBank ghi nhận lỗ 106 tỷ đồng ở mảng chứng khoán đầu tư trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi 144 tỷ đồng. Ở mảng chứng khoán kinh doanh, ngân hàng này ghi nhận lỗ 79,6 tỷ đồng 9 tháng đầu năm (cùng kỳ năm trước lãi 255 tỷ đồng).

Hầu hết các ngân hàng ghi nhận sự sụt giảm từ mua bán chứng khoán trong 9 tháng đầu năm.

Vietcombank lỗ 119 tỷ đồng trong mảng chứng khoán kinh doanh trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi 118 tỷ đồng. Còn BIDV lỗ 77 tỷ đồng (cùng kỳ năm trước lãi hơn 440 tỷ đồng) ở mảng chứng khoán kinh doanh nhưng được bù lại bởi mảng chứng khoán đầu tư lãi 117 tỷ đồng (cùng kỳ năm trước lỗ 344 tỷ đồng).

VPBank, ngân hàng từng ghi nhận mức lãi từ chứng khoán đầu tư cao nhất trong năm ngoái cũng cho thấy sự sụt giảm lợi nhuận từ mảng này. Lãi thuần từ chứng khoán đầu tư giảm gần 78% so với cùng kỳ năm trước trong khi mảng chứng khoán đầu tư lỗ hơn 200 tỷ đồng.

Tương tự, tại Techcombank, lãi thuần từ chứng khoán đầu tư giảm 64% còn chứng khoán kinh doanh lỗ hơn 230 tỷ đồng.

MB là một trong số ít trong nhóm top đầu về tư nhân giữ được mức lãi thuần từ mảng chứng khoán đầu tư không thay đổi quá nhiều (giảm 2% so với cùng kỳ) và cũng là ngân hàng có lãi thuần cao nhất trong nhóm khảo sát với 1.243 tỷ đồng. Lãi thuần từ chứng khoán kinh doanh của MB cũng giảm 17% mang về 136 tỷ đồng.

Trong cơ cấu hơn 143.000 tỷ đồng chứng khoán đầu tư của MB, trái phiếu do các tổ chức tín dụng (TCTD) khác chiếm tỷ trong lớn nhất hơn 42%, trái phiếu do các tổ chức kinh tế khác chiếm 34%, phần còn lại là trái phiếu do Chính phủ phát hành hoặc bảo lãnh.

Không riêng ở MB, cơ cấu chứng khoán đầu tư của phần lớn ngân hàng trong nhóm khảo sát cũng bao gồm chủ yếu trái phiếu TCTD, trái phiếu chính phủ, trái phiếu các doanh nghiệp.

Thận trọng hơn với trái phiếu doanh nghiệp

Thực tế, thị trường chứng khoán thời gian qua giảm mạnh, nhất là trong 2 quý giữa năm, khiến VN-Index rơi từ 1.400 điểm xuống dưới 1.000 điểm và đến nay đang có dấu hiệu hồi phục trở lại, do tác động từ các yếu tố bên ngoài cũng như vấn đề nội tại của thị trường. Đáng chú ý, các vụ việc liên quan đến Tập đoàn FLC, Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát... đã khiến thị trường cổ phiếu chao đảo, nhà đầu tư "mắc cạn"... Vì vậy, không chỉ với mảng chứng khoán kinh doanh và đầu tư, mà các ngân hàng đang tỏ ra thận trọng hơn với trái phiếu doanh nghiệp khi giảm dần tỷ trọng.

Nằm trong nhóm ngân hàng nắm giữ lượng trái phiếu doanh nghiệp nhiều nhất, nhưng Techcombank hiện sở hữu 43.500 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, giảm gần 12% so với quý trước và giảm tới 43,3% so với mức 76.800 tỷ đồng trái phiếu hồi cuối quý I/2022.

Chia sẻ tại buổi gặp gỡ nhà đầu tư mới đây, ông Phùng Quang Hưng, Phó tổng giám đốc thường trực, kiêm Giám đốc khối khách hàng doanh nghiệp của Techcombank cho biết, Techombank thực hiện một cách trọng tâm và có lựa chọn phân khúc khách hàng có giá trị cao và có rủi ro thấp. Khi dịch chuyển sang cho vay cá nhân, thì 80% dư nợ khách hàng tại Tecchombank là vay mua nhà, có thu nhập cao. Bên cạnh đó, phần lớn khoản vay là thế chấp đều có giá trị cao và vị trí tốt.

Trong khi đó, báo cáo tài chính của TPBank cho thấy, giá trị trái phiếu doanh nghiệp mà ngân hàng này sở hữu đã giảm từ 27.589 tỷ đồng cuối quý I/2022 còn 22.300 tỷ đồng cuối quý III/2022. Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp mà HDBank nắm giữ giảm gần 50% so với đầu năm nay. HDBank cho biết, đến cuối quý III/2022, Ngân hàng chỉ nắm giữ 5.400 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, giảm 46,6% so đầu năm (chỉ chiếm hơn 1% tổng tài sản) và đều có tài sản đảm bảo, tổ chức phát hành thanh toán lãi đầy đủ. HDBank tự tin vào danh mục trái phiếu đang nắm giữ.

Thực tế, trái phiếu doanh nghiệp là một khoản đầu tư quen thuộc của các ngân hàng thương mại, tương tự các khoản cho vay. Vì vậy, mua, nắm giữ, bán trái phiếu doanh nghiệp là các hoạt động nghiệp vụ bình thường của ngân hàng. Tuy nhiên, trái phiếu doanh nghiệp đang là sản phẩm khiến thị trường tài chính e ngại, đặc biệt sau các vụ việc Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát.

Rủi ro với cá nhân, tổ chức nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp xảy ra khi chủ thể phát hành mất khả năng trả nợ khi các lô trái phiếu đến hạn. Nguyên nhân có thể đến từ rủi ro trong kinh doanh, khiến doanh nghiệp hụt dòng tiền, không thể đảo nợ, hay sự kiện pháp lý khi chủ doanh nghiệp bị bắt, khởi tố trong các vụ án hình sự.