Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu liên tục rung lắc bởi lạm phát kéo dài, lãi suất xoay chiều và những căng thẳng địa chính trị khó lường, mối quan tâm lớn nhất của nhà đầu tư lúc này không còn là “lời bao nhiêu” mà là “giữ được bao nhiêu”.

Khi thị trường trở nên mong manh, câu hỏi quan trọng nhất đặt ra là: Làm sao để danh mục đầu tư đủ an toàn, đủ sức đề kháng nhưng vẫn duy trì được khả năng sinh lời khi chu kỳ phục hồi quay trở lại?

Giữ danh mục an toàn không có nghĩa là đứng ngoài cuộc chơi hay ôm toàn bộ tiền mặt. Trong thực tế, giới phân tích chuyên nghiệp thường nhấn mạnh rằng một danh mục bền vững phải được cấu trúc dựa trên sự cân bằng giữa phòng thủ và tăng trưởng.

Ở thời điểm bất ổn, việc tăng tỷ trọng tài sản an toàn là cần thiết nhưng không cực đoan. Các lựa chọn như tiền gửi kỳ hạn ngắn, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu chính phủ hay trái phiếu của các doanh nghiệp có sức khỏe tài chính minh bạch đều giúp giảm bớt biến động mà vẫn đảm bảo dòng tiền ổn định.

Với nhiều nhà đầu tư cá nhân, quỹ mở trái phiếu cũng trở thành một kênh đáng cân nhắc nhờ tính chuyên nghiệp và khả năng phân tán rủi ro.

Song song đó, việc phân bổ danh mục một cách có chọn lọc mang tính sống còn. Không phải cứ nắm càng nhiều mã thì càng an toàn. Điều quan trọng là tránh tập trung quá mức vào một ngành hoặc một “hệ sinh thái” riêng lẻ.

Một danh mục hiệu quả nên hài hòa giữa nhóm cổ phiếu tăng trưởng như công nghệ, bán lẻ hay khu công nghiệp và những nhóm mang tính phòng thủ như điện, nước, y tế, viễn thông.

Nếu có điều kiện, việc thêm các kênh quốc tế như ETF nước ngoài, quỹ vàng hoặc chứng chỉ quỹ hàng hóa sẽ tạo thêm một lớp đệm chống sốc cho danh mục, đặc biệt trong những giai đoạn thị trường nội địa chịu ảnh hưởng từ yếu tố vĩ mô toàn cầu.

Một điểm thường bị xem nhẹ nhưng lại có giá trị quyết định là “quỹ đệm thanh khoản”. Không ít nhà đầu tư Việt Nam rơi vào thế buộc phải bán tháo vì không có sẵn nguồn lực khi thị trường giảm mạnh.

Dành 10-20% danh mục dưới dạng tài sản dễ rút giúp nhà đầu tư chủ động hơn: không phải bán cổ phiếu ở đáy, có tiền giải ngân khi xuất hiện cơ hội giá tốt và đặc biệt giúp tâm lý ổn định hơn. Thanh khoản không trực tiếp tạo ra lợi nhuận, nhưng chính nó giúp nhà đầu tư tồn tại đủ lâu để nắm bắt lợi nhuận.

Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp chịu áp lực chi phí vốn và nhu cầu suy yếu, việc chọn lọc cổ phiếu càng phải khắt khe hơn. Những doanh nghiệp có nợ vay thấp, dòng tiền hoạt động ổn định, thị phần vững hoặc đang gia tăng cùng ban lãnh đạo minh bạch sẽ có khả năng vượt qua chu kỳ khó khăn tốt hơn.

Thực tế cho thấy các cổ phiếu “khỏe” không chỉ giảm ít hơn trong giai đoạn thị trường xấu mà còn bật mạnh hơn khi kinh tế phục hồi.

Cuối cùng và quan trọng nhất, danh mục an toàn phải gắn với mức độ chịu rủi ro và mục tiêu tài chính của từng người.

Nhà đầu tư cần tự xác định ngưỡng lỗ tối đa có thể chấp nhận, thời gian nắm giữ kỳ vọng và kịch bản hành động nếu kinh tế rơi vào tình huống xấu hơn dự kiến. Việc chuẩn bị trước kịch bản giúp giảm thiểu hoảng loạn, đồng thời tạo kỷ luật trong quá trình ra quyết định.

Trong thời kỳ bất ổn, điều quan trọng không phải là né tránh rủi ro hoàn toàn mà là hiểu và quản trị nó. Một danh mục kháng rung lắc được xây dựng trên 3 trụ cột: chất lượng tài sản, thanh khoản đủ mạnh và sự phân bổ hợp lý.

Khi các yếu tố này được kiểm soát tốt, nhà đầu tư không chỉ bảo toàn vốn trong giai đoạn khó khăn mà còn sẵn sàng đón nhận cơ hội khi thị trường bật dậy.