Lãi suất đang chịu nhiều sức ép

29/11/2025 - 07:294 phút đọc

Lãi suất huy động tăng

Theo TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, mặt bằng lãi suất tiền gửi rục rịch tăng trong quý IV phản ánh việc huy động vốn gia tăng nhằm đáp ứng nhu cầu tín dụng có xu hướng tăng mạnh về cuối năm theo chu kỳ mùa vụ. Đây là quy luật tất yếu của thị trường. Theo số liệu từ NHNN, tính đến ngày 30/10, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đã tăng khoảng 15% so với cuối năm 2024 và dự kiến sẽ tiếp tục tăng mạnh lên mức 19% cho đến 20% vào cuối năm nay.

Một lý do nữa, theo vị chuyên gia này là mặt bằng lãi suất tiền gửi đã duy trì ở mức thấp trong thời gian dài, nếu ngân hàng không điều chỉnh tăng, dòng tiền sẽ tìm tới các kênh đầu tư khác như vàng, bất động sản, chứng khoán… khiến ngân hàng khó thu hút nguồn vốn. Khi đó, khả năng đáp ứng nhu cầu vay vốn của người dân và doanh nghiệp cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Phân tích thêm về xu hướng lãi suất, theo Công ty Chứng khoán Vietcombank, tín dụng nhiều khả năng bứt tốc vào cuối năm khi NHNN nới chỉ tiêu, buộc các ngân hàng, đặc biệt nhóm NHTMCP phải đẩy mạnh huy động vốn, làm gia tăng rủi ro thiếu hụt thanh khoản cục bộ. Ngoài ra thị trường bất động sản và tài sản tài chính tăng nóng làm gia tăng nhu cầu tín dụng, tạo động lực gián tiếp cho việc điều chỉnh lãi suất huy động lên mức hợp lý để kiểm soát dòng vốn.

Trong báo cáo chất vấn gửi tới Quốc hội đợt tháng 10, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cũng thừa nhận, lãi suất đang chịu nhiều sức ép, chủ yếu từ các nguyên nhân như mặt bằng lãi suất thế giới tuy có xu hướng giảm, nhưng lãi suất của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vẫn ở mức cao và thị trường tài chính toàn cầu khó đoán định dưới tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ. Trong khi đó, nhu cầu vốn tín dụng cho sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng dự kiến gia tăng, trong khi huy động vốn toàn hệ thống TCTD có thể bị ảnh hưởng và cạnh tranh từ các kênh đầu tư khác.

Ngân hàng “khéo co thì ấm”

Mặt bằng lãi suất huy động nhích lên khiến lãi suất cho vay chịu áp lực gia tăng, dấy lên nỗi lo của người dân, doanh nghiệp về chi phí vốn có thể tăng lên trong mùa vụ cuối năm. TS. Lê Duy Bình phân tích, khi chi phí đầu vào tăng thì vốn đầu ra cũng khó có thể giữ nguyên. Điều quan trọng là nỗ lực ở phía các TCTD tiết giảm chi phí hoạt động, áp dụng các phương thức cho vay mới để giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay ở mức hợp lý. “Ngân hàng đang đối diện với bài toán tìm ra điểm cân bằng giữa việc hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế và tìm kiếm nguồn vốn chi phí hợp lý để cho vay”, TS. Bình nhấn mạnh.

Mặt khác, theo ông Bình, hiện nay mặt bằng lãi suất cho vay ở Việt Nam đang ở mức thấp so với giai đoạn trước và so với một số nền kinh tế lớn trên thế giới. Tính đến ngày 30/9/2025, lãi suất cho vay bình quân đối với các giao dịch phát sinh mới của các NHTM ở mức 6,54%/năm, giảm 0,4%/năm so với cuối năm 2024.

Đồng quan điểm, Tổng giám đốc MB Phạm Như Ánh cho rằng, ngay cả khi lãi suất có tăng thêm một chút từ 0,5% - 1% thì vẫn thấp so với mặt bằng trong thời gian trước đây và so với thế giới. Điều này cũng không có gì nghiêm trọng, không tác động lớn cho nền kinh tế. Ông Ánh cho rằng, đầu năm sau, nếu điều kiện thuận lợi thì lãi suất có thể giảm một chút khi Fed giảm lãi suất xuống dưới 3% và các chính sách ổn định thì dòng tiền nước ngoài sẽ trở lại Việt Nam.

Theo TS. Châu Đình Linh, Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, cục bộ một vài ngân hàng có thể tăng lãi suất và không chi phối toàn bộ thị trường. Chỉ khi các ngân hàng có tính chi phối lớn tăng lãi suất và trong khoảng thời gian dài mới đáng ngại. Hiện cũng chưa có tín hiệu nào cho thấy NHNN cần can thiệp mạnh về chính sách tiền tệ và các yếu tố vĩ mô chưa có thêm biến động tiêu cực. Do đó, TS. Châu Đình Linh dự báo từ nay đến cuối năm 2025, với nhiều yếu tố vĩ mô thuận lợi như môi trường quốc tế ổn định, chính sách tiền tệ được điều hành linh hoạt, bám sát diễn biến thị trường, tăng trưởng kinh tế duy trì tích cực và lạm phát vẫn được kiểm soát thì nhiều khả năng mặt bằng lãi suất giữ được ổn định.

Các chuyên gia dự báo, thời gian tới NHNN sẽ giữ nguyên các mức lãi suất điều hành hiện nay, đồng thời sử dụng nhiều biện pháp hỗ trợ thanh khoản để giúp các ngân hàng có dư địa giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay. Bên cạnh đó, việc nhiều Ngân hàng Trung ương lớn giảm lãi suất sẽ giúp Việt Nam có điều kiện thuận lợi trong điều hành tỷ giá và lãi suất. Nếu Fed tiếp tục giảm lãi suất, độ chênh lệch giữa lãi suất trong và ngoài nước sẽ không còn quá lớn.

Cuộc điều tra Xu hướng kinh doanh của các TCTD quý IV/2025 vừa được Vụ Dự báo, Thống kê - Ổn định tiền tệ, tài chính (NHNN) công bố cũng cho thấy tín hiệu tích cực đối với lãi suất. Các TCTD dự báo tình hình thanh khoản sẽ tiếp tục cải thiện trong quý IV/2025 và cả năm 2025 so với năm 2024. Theo đó, từ nay đến hết năm, mặt bằng lãi suất huy động VND duy trì ổn định trong khi mặt bằng lãi suất cho vay VND được kỳ vọng tiếp tục xu hướng giảm nhẹ.