Kỳ vọng xuất khẩu cuối năm

Dù bức tranh hoạt động xuất khẩu 7 tháng đầu năm 2023 kém tươi sáng nhưng các doanh nghiệp (DN) vẫn kỳ vọng những tháng cuối năm tình hình khởi sắc hơn, đặc biệt là các ngành hàng xuất khẩu chủ lực.

Tín hiệu tích cực

Theo số liệu thống kê sơ bộ mới nhất của Tổng cục Hải quan, đến ngày 15-8, Việt Nam xuất khẩu đạt 209,43 tỉ USD, giảm 23,5 tỉ USD so với cùng kỳ năm 2022. Cán cân thương mại của Việt Nam thặng dư hơn 16 tỉ USD.

Chỉ tính riêng trong nửa tháng 8-2023, xuất khẩu hàng hóa đạt 14,4 tỉ USD. Bốn nhóm hàng xuất khẩu đạt từ 1 tỉ USD trở lên gồm: điện thoại và linh kiện; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; hàng dệt may; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác.

Ở lĩnh vực nông sản, trong nửa đầu tháng 8-2023, xuất khẩu rau quả đạt 177 triệu USD, hạt điều 140 triệu USD, cà phê 110 triệu USD, chè 10,3 triệu USD…

Chế biến bánh trung thu xuất khẩu sang Mỹ. Ảnh: NGỌC ÁNH

Nhìn lại số liệu của tháng 7-2023, theo Bộ Công Thương, hoạt động xuất khẩu hàng hóa tăng 0,8% so với tháng 6-2023, ước đạt 29,68 tỉ USD. Đây cũng là tháng có kim ngạch xuất khẩu cao thứ 2 kể từ tháng 11-2022 đến nay (chỉ thấp hơn tháng 3-2023, đạt 29,71 tỉ USD).

Các số liệu trên cho thấy những dấu hiệu khởi sắc của hoạt động xuất khẩu hàng hóa, kỳ vọng kết quả khả quan cho chặng đường còn lại của năm 2023.

Bên cạnh đó, theo Tổng cục Hải quan, tháng 7-2023, xuất khẩu sang Trung Quốc đạt gần 4,6 tỉ USD, tăng 16,75% so với cùng kỳ năm 2022. Con số này đưa tổng kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc 7 tháng đầu năm 2023 đạt 30,84 tỉ USD, tăng 2,4% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong bối cảnh xuất khẩu gặp nhiều khó khăn, tốc độ tăng trưởng này báo hiệu những gam màu sáng cho DN trong nước. Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), thông tin xuất khẩu thủy sản trong 7 tháng đầu năm 2023 đạt gần 5 tỉ USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm 2022. VASEP kỳ vọng vào những tín hiệu hồi phục từ thị trường Trung Quốc, khi trong tháng 7-2023 xuất khẩu thủy sản sang thị trường này đạt gần 180 triệu USD, tăng 45% so với cùng kỳ. Các thị trường lớn khác cũng được dự báo khả quan hơn trong dịp cuối năm.

Ông Trần Anh Khoa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Anh Khoa (Cà Mau) - chuyên xuất khẩu tôm sú, đặc biệt là tôm sú cỡ lớn sống tự nhiên trong rừng ngập mặn, cho biết xuất khẩu đã có dấu hiệu hồi phục rõ do nhu cầu thủy sản phục vụ mùa trung thu và lễ hội cuối năm. "Chúng tôi tiếp xúc thêm với nhiều khách hàng mới từ nhiều quốc gia khác nhau, đặc biệt là khu vực châu Á hỏi mua hàng. So với cùng kỳ năm ngoái, đơn hàng xuất khẩu của DN nhiều hơn, kỳ vọng kết quả kinh doanh khả quan" - ông Khoa nói.

Xu hướng phục hồi của nhu cầu thế giới cũng được phản ánh từ hoạt động sản xuất công nghiệp trong nước. Theo Cục Thống kê tỉnh Bắc Ninh, sản xuất công nghiệp tháng 7-2023 trên địa bàn đã tích cực hơn, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 23,84% so với tháng trước. Đây là mức tăng cao nhất từ đầu năm đến nay.

Mặc dù vậy, nhiều ý kiến nhận định hoạt động xuất khẩu của DN vẫn chưa hết khó khăn, thách thức khi tình hình kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, nhiều bất ổn… Bộ Công Thương nhận định các nền kinh tế lớn là đối tác xuất khẩu của Việt Nam như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) giảm chi tiêu mua sắm các sản phẩm thông thường và xa xỉ khiến khối lượng đơn hàng giảm. Trong khi đó, các ngành sản xuất công nghiệp trong nước chủ yếu hướng vào xuất khẩu, phụ thuộc lớn vào thị trường toàn cầu do sản lượng sản xuất trong nước vượt xa nhu cầu của thị trường nội địa, đặc biệt là các ngành hàng như dệt may, da giày, điện tử…

Chờ đợi các yếu tố thuận lợi

Theo Bộ Công Thương, lạm phát tại các nền kinh tế lớn được dự báo tiếp tục hạ nhiệt. "Lạm phát giảm có thể kích thích tiêu dùng, trong khi nhu cầu tiêu thụ hàng hóa cũng thường tăng cao vào dịp lễ hội cuối năm" - đại diện Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Một yếu tố thuận lợi khác cho xuất khẩu các tháng cuối năm được Bộ Công Thương chỉ rõ là từ Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Cụ thể, kinh tế Mỹ tăng trưởng cao hơn dự kiến, tồn kho hàng hóa tiếp tục giảm. Ngoài ra, việc các nước công nghiệp phát triển tiếp tục đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa nguồn cung, chuỗi cung ứng, đầu tư sẽ giúp Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Các yếu tố như hiệp định thương mại tự do (FTA) đang có với các đối tác thị trường lớn của Việt Nam như châu Âu, châu Mỹ tiếp tục có tác động tích cực đối với thương mại, đầu tư và xuất khẩu. Một số mặt hàng may mặc bắt đầu được hưởng thuế nhập khẩu 0% vào thị trường EU theo hiệp định EVFTA... sẽ là điều kiện thuận lợi để DN đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường này.

Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, VASEP dự báo trong các tháng cuối năm 2023, yếu tố lạm phát, lượng hàng tồn kho sẽ có xu hướng giảm, giúp xuất khẩu thủy sản đạt kết quả khả quan.

Đối với ngành dệt may, ông Vương Đức Anh, Chánh Văn phòng HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), cho rằng những tháng cuối năm vẫn tiếp tục đối mặt tình trạng cầu thấp, dù tổng cầu có thể tăng theo mức tăng tự nhiên hằng năm với các mùa lễ hội. "Với thị trường Mỹ, nhập khẩu hàng may mặc những tháng cuối năm dự kiến tăng 10%. Với thị trường Nhật, có thể tiếp tục đà tăng của 6 tháng đầu năm, tuy nhiên sẽ chịu tác động từ tỉ giá đồng yen" - ông Đức Anh nhận định.

Đại diện Vinatex cũng nhấn mạnh thị trường những tháng cuối năm không xấu hơn so với giai đoạn vừa qua - "đáy xấu nhất của dệt may đã đi qua". Đặc biệt, hơn một nửa khách hàng của Vinatex đánh giá tình hình thị trường đang tốt lên, cho thấy những tín hiệu tích cực của ngành dệt may dịp cuối năm.