Không trả nợ vay đúng hạn – Những hệ lụy lâu dài

Theo thống kê, Việt Nam hiện nay có 16 công ty tài chính được Ngân hàng Nhà nước cấp phép hoạt động. Sản phẩm tín dụng tiêu dùng của các công ty tài chính đã tạo điều kiện thuận lợi để các phân khúc khách hàng khó tiếp cận dịch vụ ngân hàng có thể tìm đến nguồn hỗ trợ tài chính chính thống, giúp hạn chế tình trạng tín dụng đen. Tuy nhiên,  các công ty tài chính và cả ngân hàng đều khá đau đầu với tình trạng người đi vay không thanh toán nợ đúng hạn theo hợp đồng đã ký kết, thậm chí tình trạng “bùng nợ”… đang tăng lên. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của các công ty tài chính hay ngân hàng, mà còn gây ra những hệ lụy cho chính người đi vay, những người xung quanh và cho xã hội.

Có vay nhưng trả thì... bỏ ngỏ

Hiện không ít người đi vay chỉ nghĩ làm sao để đạt được vế đầu, nhưng việc thực hiện vế sau thì bỏ ngỏ. Việc không hoàn thành nghĩa vụ trả nợ, lần lữa việc trả nợ, thậm chí tìm cách trốn nợ… của người đi vay đã đẩy chính họ vào thế khó.

Đầu tiên, việc không trả nợ đúng hạn sẽ làm phát sinh phí phạt trễ hạn. Mức phí phạt sẽ được quy định theo chính sách của ngân hàng, công ty tài chính nơi cấp khoản vay và không hề là khoản tiền nhỏ. Tiếp theo, mọi khoản nợ quá hạn dù chỉ 1 ngày đều được báo cáo và ghi nhận tại Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC). Nợ quá hạn càng lâu thì sẽ thuộc danh sách nhóm nợ càng cao. Khách hàng bị ghi nhận có nợ quá hạn tại CIC, thường gọi là “lịch sử tín dụng không tốt”, sẽ không còn cơ hội tiếp cận nguồn vốn tín dụng tại bất cứ ngân hàng hoặc công ty tài chính nào khác sau này. Đối với một cá nhân, điểm tín dụng giữ vai trò quan trọng không chỉ là căn cứ để các TCTD ra quyết định cung cấp khoản tín dụng, mà còn có thể ảnh hưởng tới cơ hội đầu tư, việc tuyển dụng, xét visa du học,…

Xét về lý, khi người vay không hoàn trả số tiền đã vay ở mức độ nghiêm trọng, các ngân hàng và công ty tài chính hoàn toàn có thể khởi kiện người vay ra Tòa án Nhân dân nơi xảy ra hoạt động cho vay. Trong trường hợp xác định có dấu hiệu của tội phạm, cơ quan chức năng sẽ thực hiện điều tra và áp dụng các hình thức xử lý theo luật hiện hành, có thể bao gồm phạt hành chính, tịch thu tài sản, hay truy tố.

Việc trả nợ không đúng hạn của khách hàng đã gây khó khăn cho các ngân hàng và công ty tài chính, làm ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển bền vững và lành mạnh của thị trường này.

Các ngân hàng và công ty tài chính phải tăng chi phí cho hoạt động nhắc nợ, đòi nợ bao gồm vận hành, nhân lực và chi phí pháp lý. Ngoài ra, theo quy định của cơ quan quản lý, các tổ chức cho vay bắt buộc phải trích lập dự phòng theo tình hình nợ xấu thực tế, làm ảnh hưởng đến khả năng tăng trưởng kinh doanh. Hậu quả là lãi suất cho vay bắt buộc phải được điều chỉnh tăng, tác động trực tiếp đến người đi vay.

Có vay thì nên có trả

Đối với cá nhân, việc hình thành thói quen hoàn trả khoản vay đúng hạn, đầy đủ sẽ tránh được những khoản phí phạt không đáng có, từ đó nâng cao điểm tín dụng của bản thân. Khi đó, người đi vay có thể sẽ được ưu tiên, hưởng mức lãi suất tốt hơn đối với khoản vay phát sinh sau này và nhiều lợi ích khác.

Đối với ngân hàng, công ty tài chính, khi người vay tự giác hoàn trả nợ đúng hạn, tỷ lệ nợ xấu trong hệ thống giảm, chi phí vận hành giảm, từ đó hoạt động kinh doanh được mở rộng, lãi suất giảm, hạn chế tình trạng tín dụng đen và cho vay nặng lãi, qua đó góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển ổn định và lành mạnh.

Khi đi vay thì ai cũng mong muốn lãi suất vay thấp, hồ sơ đơn giản và giải ngân nhanh, nhưng chính sự thiếu nhận thức về tầm quan trọng của trách nhiệm trả nợ từ người đi vay đã dần đẩy họ về phía các “bẫy” tín dụng đen, do họ không còn cơ hội được tiếp cận với nguồn vốn chính thống và minh bạch.

Do vậy, người vay khi sử dụng các dịch vụ tài chính cần lưu ý đọc kỹ và thực hiện đúng các cam kết đã ký trên hợp đồng vay, trong đó bao gồm việc trả nợ đúng hạn, vì lợi ích của bản thân.