Sáng ngày 19/9, UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức Lễ khánh thành công trình tôn tạo Khu tưởng niệm nơi hy sinh của 16 Thanh niên xung phong (tháng 9 năm 1972) tại Bến phà Long Đại.
Tham dự buổi lễ có Thượng tướng Trần Quang Phương, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; ông Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Các đại biểu tham dự buổi lễ.
Tháng 9 năm 1972, trong mưa bom bão đạn, khi đang mở đường, vận chuyển hàng hóa qua dòng Long Đại, 16 chiến sĩ Thanh niên xung phong Đại đội C130 đã anh dũng hy sinh.Trước sự hy sinh to lớn đó, năm 2012 công trình Nhà bia tưởng niệm tri ân các anh hùng liệt sĩ được xây dựng từ nguồn kinh phí xã hội hóa. Đến tháng 10 năm 2016, di tích đã được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh. Tuy nhiên, trải qua thời gian dài, một số hạng mục xuống cấp, quy mô công trình chưa tương xứng với tầm vóc, ý nghĩa lịch sử của địa danh này.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Hoàng Nam, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị chia sẻ: "Tháng 4 năm 2025, với sự chung tay của cả hệ thống chính trị của tỉnh, sự đồng hành của Tập đoàn T&T và các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh, công trình tu bổ, tôn tạo toàn diện khu di tích lịch sử này đã hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng. Quy mô thực hiện đầu tư dự án bao gồm các nội hạng mục chính: Xây mới Đài tưởng niệm; nhà khánh tiết, nhà trưng bày tư liệu hiện vật; nhà chờ và bến thuyền, bãi đậu xe; đồng thời, cải tạo, nâng cấp các hạng mục hiện có như: Mái ngói Nhà bia tưởng niệm; cổng, hàng rào; sân hành lễ và chỉnh trang khuôn viên".
Các đại biểu dâng hương tại buổi lễ.
Công trình được triển khai với tổng mức đầu tư gần 20 tỷ đồng, bao gồm nhiều hạng mục quan trọng. Nổi bật là công trình Đài tưởng niệm được xây mới với thiết kế mô phỏng hình bó lúa gồm 16 bông cao 16 mét, đặt trên khối bệ hình ngôi sao - tạo nên biểu tượng thiêng liêng tưởng nhớ 16 Thanh niên xung phong đã anh dũng hy sinh. Bên cạnh đó, không gian phòng trưng bày tư liệu, hiện vật được trang bị các thiết bị công nghệ hiện đại như: Hệ thống sa bàn mô phỏng trực quan, máy chiếu phim tài liệu và đặc biệt là kiosk cảm ứng tra cứu thông tin di tích…, giúp du khách dễ dàng tiếp cận thông tin một cách sinh động, chính xác và hấp dẫn.
Tại buổi lễ, bà Phan Thị Diệp (70 tuổi) là nhân chứng lịch sử đã ôn lại những trang sử tháng 9/1972: Bến phà Long Đại anh hùng trong những năm chiến tranh ác liệt giặc Mỹ đã điên cuồng ném xuống đây hàng ngàn tấn bom đạn hòng cắt đứt tuyến vận tải huyết mạch vào chiến trường miền Nam. Bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến và nhân dân địa phương đã bám trụ một tấc không đi, một ly không rời để chiến đấu, để sửa đường, sửa cầu, thông phà, nối mạch máu giao thông cho xe ra tiền tuyến, góp phần giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Biết bao anh hùng liệt sỹ làm nhiệm vụ đã ngã xuống trên bến phà này, trong đó có sự hy sinh rất anh dũng của 16 Thanh niên xung phong tại nơi đây vào ngày 19/9/1972. Các anh chị ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ. Tên tuổi các anh chị mãi mãi ghi vào lịch sử.
Bến phà Long Đại sẽ không chỉ là nơi tri ân những giá trị thiêng liêng của quá khứ, mà còn là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau. Nơi đây sẽ hòa vào không gian thiêng liêng của Thành Cổ Quảng Trị, Nghĩa trang Liệt sĩ Trường Sơn, đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải.... ,trở thành một phần trong tuyến du lịch văn hóa – lịch sử và tâm linh, để Quảng Trị mãi được nhắc đến như miền đất của ký ức hào hùng, khát vọng hòa bình và sự hồi sinh.
Trước đó, ngày 9/9/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chính thức xếp hạng "Bến phà II Long Đại - Nơi hy sinh của 16 Thanh niên xung phong" là Di tích lịch sử cấp quốc gia.