Thông tin được đưa ra tại Diễn đàn "Thanh niên hành động chống lại tình trạng kháng thuốc” diễn ra chiều 18/11 với sự tham gia của các sinh viên, chuyên gia y tế, thú y và đại diện các tổ chức quốc tế. Sự kiện do Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam tổ chức, với sự hỗ trợ của FAO Việt Nam và tài trợ từ Chương trình Phát triển Quốc tế Vương quốc Anh.
Đây là một phần trong chuỗi hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc (WAAW), nhằm thúc đẩy cách tiếp cận Một sức khỏe và trao quyền cho thanh niên hành động chống kháng thuốc.
Kháng thuốc, mối nguy hiện hữu
TS. Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, nhấn mạnh: thuốc kháng sinh từng là thành tựu vĩ đại của y tế thế kỷ 20, mở ra kỷ nguyên kéo dài tuổi thọ con người, cải thiện y học và phẫu thuật, đồng thời bảo vệ sức khỏe động vật. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh không kiểm soát trong y tế, thú y và chăn nuôi trong nhiều thập kỷ đã dẫn tới tình trạng kháng thuốc, đe dọa những tiến bộ này.
Toàn cảnh Tọa đàm bên lề diễn đàn. Ảnh: N.H
Ở Việt Nam, kháng sinh được dùng rộng rãi không chỉ để điều trị mà còn để phòng bệnh trong chăn nuôi. Sử dụng không đúng cách gây kháng thuốc ở vi khuẩn, tồn dư kháng sinh trong thực phẩm động vật, và tiềm ẩn nguy cơ lây bệnh sang người. Với khối lượng lớn thịt gia cầm, lợn tiêu thụ hàng ngày, đây là mối nguy trực tiếp đối với sức khỏe cộng đồng.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với nhiều bộ, ngành để kiểm soát việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi. Các Kế hoạch hành động quốc gia giai đoạn 2017-2020 và 2021-2023 đặt ra mục tiêu quản lý, hạn chế lạm dụng kháng sinh trong nông nghiệp, đồng thời nâng cao nhận thức về phòng, chống kháng thuốc.
Ông Pawin Padungtod, Điều phối viên kỹ thuật cao cấp, Trung tâm Phòng chống và kiểm soát khẩn cấp dịch bệnh động vật xuyên biên giới (ECTAD), cho biết chủ đề WAAW năm nay là “Hành động ngay: Bảo vệ hiện tại, gìn giữ tương lai”. Diễn đàn nhằm khuyến khích sinh viên, đặc biệt ngành thú y, hiểu rõ về tình trạng kháng thuốc, cách sử dụng thuốc hợp lý, từ đó giảm nguy cơ kháng thuốc ở người và vật nuôi, đồng thời bảo vệ môi trường.
Kháng thuốc xảy ra khi vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng tiến hóa để chống lại các biện pháp điều trị, khiến việc điều trị nhiễm trùng khó khăn hơn, bệnh nặng hơn và tăng nguy cơ tử vong. Các chuyên gia cảnh báo đây không còn là nguy cơ xa vời mà đã trở thành thách thức hiện hữu đối với sức khỏe cộng đồng, hệ thống thực phẩm và môi trường, đòi hỏi hành động ngay lập tức.
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia tiên phong trong ứng phó kháng thuốc, đặc biệt trong ngành thú y. Từ 2018, Việt Nam cấm sử dụng kháng sinh như chất tăng trưởng trong chăn nuôi, và từ 2026, việc dùng kháng sinh phòng bệnh trong sản xuất chăn nuôi cũng sẽ bị cấm, chỉ được dùng cho mục đích điều trị.
Bà Ruth Turner – Tham tán Chính trị và Phát triển, Đại sứ quán Anh, nhấn mạnh: nhờ kháng sinh, hàng tỷ người được cứu sống, đồng thời sức khỏe vật nuôi và hệ thống sản xuất cũng được cải thiện. Tuy nhiên, hiện nay vi khuẩn kháng thuốc gia tăng không ngừng, trong khi phát triển kháng sinh mới tiêu tốn hàng tỷ USD, đe dọa sức khỏe con người, an ninh lương thực và sinh kế nông dân.
Thanh niên là lực lượng tiên phong trong phòng chống kháng thuốc
Diễn đàn nhấn mạnh vai trò của thanh niên trong chiến dịch chống kháng thuốc. PGS.TS Bùi Trần Anh Đào, Trưởng khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cho biết: “Sinh viên có thể kết nối giữa các ngành để cùng giải quyết vấn đề kháng thuốc. Khi thanh niên tham gia đối thoại về sức khỏe, chúng ta đang xây dựng thế hệ hiểu rõ mối liên kết giữa sức khỏe con người, động vật và môi trường, sẵn sàng hành động”.
Diễn đàn "Thanh niên hành động chống lại tình trạng kháng thuốc”. Ảnh: N.H
Ông Vinod Ahuja, Trưởng đại diện FAO tại Việt Nam, khẳng định, thanh niên là lực lượng tiên phong đổi mới. Sự tham gia của thanh niên là yếu tố cốt lõi trong việc xây dựng giải pháp bền vững chống kháng thuốc. FAO hỗ trợ diễn đàn bằng tài liệu truyền thông, chia sẻ chuyên môn và kết nối với các đối tác trong nước và quốc tế.
Thông điệp được gửi tới các bạn trẻ rất rõ ràng: Các bạn chính là người bảo vệ tương lai. Sáng tạo, năng lực và cam kết của giới trẻ sẽ tạo ra sự thay đổi trong cuộc chiến giảm thiểu kháng kháng sinh toàn cầu. Đây là trách nhiệm chung, không chỉ của các chuyên gia mà của toàn xã hội.
Diễn đàn cũng nhấn mạnh Kế hoạch hành động quốc gia về Kháng thuốc trong nông nghiệp, tầm quan trọng của cách tiếp cận Một sức khỏe và mục tiêu tăng cường sự tham gia của thanh niên, đặc biệt sinh viên và người trẻ trong giai đoạn đầu sự nghiệp, vào các hoạt động nâng cao nhận thức, giáo dục và vận động về kháng thuốc.
Tuần lễ Nâng cao nhận thức về kháng thuốc thế giới diễn ra hằng năm từ 18 - 24/11 là chiến dịch toàn cầu do WHO phát động nhằm nâng cao nhận thức và thúc đẩy thực hành tốt trong phòng chống kháng thuốc, từ cộng đồng đến các nhà hoạch định chính sách.
Kháng thuốc là mối nguy cấp bách và thanh niên chính là lực lượng tiên phong để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, an ninh lương thực và môi trường bền vững. Bằng sự tham gia tích cực, sáng tạo và cam kết, thế hệ trẻ Việt Nam đang cùng toàn cầu viết tiếp câu chuyện thành công trong cuộc chiến chống kháng thuốc.