Khái niệm về GNP, cách tính và ý nghĩa của GNP đối với nền kinh tế

Khái niện GNP

GNP là viết tắt của từ Gross National Product là chỉ số đo lường tổng sản lượng quốc gia. Nói đơn giản, GNP là tổng giá trị của các sản phẩm cuối cùng, các dịch vụ do công dân của một nước sản xuất ra (giá trị được tính cả trong và ngoài nước).

Sản phẩm cuối cùng ở đây được hiểu là hàng hóa được tiêu thụ cuối cùng của chính người tiêu dùng, không phải là những sản phẩm được sử dụng như là sản phẩm trung gian để làm ra những sản phẩm khác. Tổng cục thống kê chỉ tính một sản phẩm mới hoàn toàn, việc kinh doanh hàng tồn đọng trước đó, ví dụ như bán đồ cũ sẽ không được tính vào tổng sản lượng GNP.

Hình minh họa (nguồn internet)

GNP được tính trong một thời gian nhất định (thường sẽ là một năm). GNP được các cơ quan ban ngành tổng hợp và tính toán, sau đó công bố công khai cho toàn dân biết bằng những bảng số liệu trên trang web của tổng cục thống kê (được áp dụng với nước ta).

Ví dụ: Công dân Việt Nam đầu tư xây dựng nhà máy tại Lào thì lợi nhuận sau thuế của nhà máy sẽ được tính là một phần GNP của Việt Nam. Bên cạnh đó, lương người lao động Việt làm việc cho nhà máy này cũng là một phần trong tổng sản phẩm quốc dân của nước ta.

Công thức tính GNP

Trong đó:

GNP: Là tổng sản phẩm quốc gia

C: Chi phí tiêu dùng cá nhân, có thể tổng hợp theo hộ gia đình.

I: Tổng giá trị đầu tư quốc nội (là tổng giá trị của tất cả các doanh nghiệp đang đầu tư trên lãnh thổ một quốc gia).

G: Chi phí tiêu dùng của chính phủ.

X: Chỉ số kim ngạch xuất khẩu các loại hàng hóa và dịch vụ.

M: Chỉ số kim ngạch nhập khẩu các loại hàng hóa và dịch vụ.

NR: Thu nhập ròng của các loại hàng hóa và dịch vụ đang đầu tư ở nước ngoài.

Phân loại các GNP:

Để xác định rõ ràng các sản phẩm được tiêu thụ và xây dựng công thức tính chuẩn xác nhất, người ta đã chia chỉ số GNP thành 2 loại chính bao gồm:

GNP danh nghĩa (GNPn): Giá trị của GNP danh nghĩa sẽ là thước đo để tính tổng giá trị của sản phẩm quốc dân được sản xuất ra trong 1 thời kỳ nhất định (Tính theo giá cả đang hiện hành). Sẽ không có điều chỉnh nào cho lạm phát được tính đến. Thêm vào đó, GNPn thường được sử dụng để các chuyên gia nghiên cứu về mối quan hệ tài chính ngân hàng.

GNP thực (GNPr): GNPr là chỉ số đo lường tổng sản phẩm cuối cùng được sản xuất ra ngoài thị trường trong 1 thời kỳ nhất định. Tuy nhiên, chỉ số này sẽ được tính theo giá cố định của năm được chọn làm mốc. Chính vì thế, GNPr thường được sử dụng để phân tích về tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia.

Ý nghĩa của GNP với nền kinh tế

Trong nền kinh tế của một quốc gia, chỉ số có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, cụ thể:

Cho biết quy mô thu nhập, mức sống của công dân một quốc gia. Khi nghiên cứu GNP theo giá cố định, các nhà kinh tế sẽ nắm được tình hình gia tăng thu nhập, cải thiện mức sống của người dân trong một khoảng thời gian cụ thể.

GNP là thước đo đánh giá sự phát triển kinh tế của quốc gia, chỉ số này là tổng giá trị bằng tiền của sản phẩm, dịch vụ cuối cùng mà công dân trong nước làm ra trong thời gian cụ thể.

Nếu như GNP thực tế thấp hơn tốc độ tăng dân số, thu nhập bình quân đầu người sẽ giảm.