Kỷ niệm 71 năm ngày Giải phóng thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2025), ngày 10/10, lãnh đạo Thành uỷ, UBND, MTTQ thành phố Hà Nội đã tổ chức lễ trao tặng bức tranh cho Trung tâm Hoạt động Văn hóa - Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Đây là tác phẩm được chế tác từ gỗ cẩm quý hiếm, dài 8m 33, rộng 1m 70, dày 16 cm. Bức tranh tái hiện sinh động hành trình khoa bảng - từ thuở nhỏ học với thầy đồ, đến lều chõng đi thi Hương, rồi trẩy kinh thi Hội, thi Đình, đề tên bảng vàng và được Vua ban ân tứ trở về làng trong lễ vinh quy.
Bí thư Thành uỷ Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài cùng lãnh đạo TP. Hà Nội thực hiện nghi thức trao tranh. Ảnh: QL.
Bức tranh được trưng bày tại khu tiền đường, nhà Thái Học. Đây là tác phẩm có quy mô độc bản, đạt hai kỷ lục Việt Nam: Tác phẩm tranh điêu khắc thủ công vinh quy bái tổ trên gỗ liền khối lớn nhất Việt Nam và tranh gỗ vinh quy bái tổ có số lượng người nhiều nhất Việt Nam, đánh dấu nỗ lực sáng tạo và khát vọng tôn vinh truyền thống hiếu học của dân tộc Việt Nam.
Việc đặt tác phẩm tranh gỗ “Vinh quy bái Tổ” tại nhà Thái Học mang ý nghĩa đặc biệt sâu sắc. Đây là không gian giáo dục - văn hóa quan trọng bậc nhất của Thăng Long - Hà Nội, nơi tôn vinh hiền tài, đề cao sự học và lưu giữ truyền thống của đạo học Việt Nam.
Tác phẩm đã trở thành điểm nhấn trong không gian nhà Thái học, giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ hiểu rõ hơn đạo lý hiếu học, tôn sư trọng đạo và khát vọng phụng sự đất nước.
Tác giả bức tranh, nghệ nhân Bùi Trọng Lăng báo cáo về quá trình sáng tạo tác phẩm. Ảnh: QL.
Không chỉ là niềm vinh dự của cá nhân đỗ đạt, lễ “Vinh quy bái tổ” còn là biểu tượng của đạo lý Việt Nam: Tôn sư trọng đạo; hiếu lễ; đoàn kết làng xã; khát vọng phụng sự đất nước; tôn vinh sự học; khuyến khích hiền tài đem sức mình cống hiến cho quốc gia…
Trong dân gian, hình ảnh “Vinh quy bái tổ” được coi là tấm gương sáng để tôn quý sự học và trân quý người học.
Bố cục tranh tuân thủ nguyên tắc mỹ thuật “khí vận sinh động”, đoàn rước như hình ảnh rồng uốn lượn - biểu tượng gắn liền với tên gọi Thăng Long - Hà Nội. Cảnh sắc và nhân vật được khắc họa công phu, với sự xuất hiện đủ các thành phần xã hội xưa: Sĩ, nông, công, thương, ngư, tiều, canh, mục.
Đặc biệt, hình ảnh Ngọ Môn, Điện Thái Hòa, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Khuê Văn Các, cổng làng, cây đa, giếng nước, sân đình… hòa quyện trong không khí lễ hội rộn ràng, tạo nên một trường đoạn sử thi bằng gỗ sống động.
Tác giả tác phẩm độc đáo và độc bản này, nghệ nhân Bùi Trọng Lăng cho biết, ý tưởng làm bức tranh gỗ này từ năm 2018 nhưng đến năm 2020 mới thực hiện được. Sau 2 năm miệt mài trạm khắc, bức tranh gỗ đã hoàn thành và được trưng bày tại Bảo tàng Hà Nội và các cuộc triển lãm lớn tại Hà Nội.